Hız, Alkol ve Genel Trafik Denetimlerinin Trafik Kazaları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi

Year 2012, Volume: 16 Issue: 2, 27 - 44, 08.04.2013

Murat Delice

Abstract

Trafik kazaları hem ülkemizde hem de dünyada can kayıplarına, yaralanmalara, sosyal
ve psikolojik yıkımlara ve maddi kayıplara neden olan devasa bir problemdir. Bu kadar
ciddi ve kapsamlı bir problem olan trafik kazaları için önerilen çözümlerin en etkililerinden
birisi trafik denetimleridir. Bu araştırma, Türkiye’de polis tarafından yapılan trafik denetimleri
sayıları ile trafik kazaları sayıları arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Elde edilen bulgular trafik
denetimleri ile toplam trafik kaza sayıları arasında negatif yönlü ancak zayıf bir ilişki olduğunu
göstermiştir. Kaza türlerine göre yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular, trafik
denetimleri ile maddi hasarlı kazalar arasında negatif yönlü ancak zayıf bir ilişki olduğunu,
bununla beraber denetimler ile ölümlü-yaralamalı kazalar arasında anlamlı bir ilişki olmadığını
göstermiştir. Trafik denetimleri toplam kaza sayılarını %5 oranında ve maddi hasarlı
kaza sayılarını %6 oranında açıklayabilmektedir. Alkol ve hız denetimlerinin kaza sayıları
üzerindeki etkilerini inceleyen analizlerin bulguları, bu iki tür denetimin trafik kazası sayıları
üzerinde istatistikî olarak anlamlı bir etkisi olmadığını göstermiştir. Ancak, alkol denetimlerinin
hem ilişki düzeyi hem de varyans açıklama yüzdesi genel denetimlerin değerlerine yakın
olduğundan ve ayrıca olasılık değerleri de 0,05 anlamlılık düzeyine yakın olduğundan alkol
denetimlerinin kazalar üzerindeki etkileri de dikkate değerdir.

Keywords

Trafik Kazaları, Trafik Denetimi, Polis, Caydırıcılık, Denetim Politikası

References

• Aberg, L. (1998). “Traffic Rules and Traffic Safety”. Safety Science, 29, 205-115.
• Bertelli, A. M. and Richardson, L. E. Jr., (2008). “The Behavioral Impact of Drinking and Driving Laws”. The Policy Studies Journal, 36(4), 545-569.
• Biçen, S.(1999). “Trafik Kazalarında PolisYönetimi Sürücü Davranışları”. PolisBilimleri Dergisi, 1(3), 91-99.
• Bingöl, Ş. (1999). “Trafik Hizmetlerinde Verimlilik Yaklaşımı”. Trafik Hizmetleri Açısından Ulaşım Sektörünün Geleceği Sempozyumu - Bildiriler, M.P.M Yay. No: 636, Ankara.
• Caglayan, C., Hamzaoglu, O., Yavuz, C. I. and Selim, Y., (2010). “Traffic Accidents Resulting in Death and Injury on an International Road Passing Through a City in Kocaeli, Turkey”. Archives of Environmental & Occupational Health, 65(2), 59-64.
• Castle, S. P.; Thompson, J. D.; Spataro, J. A.; et al. (1995). “Early evaluation of a statewide sobriety checkpoint program”, 39th Annual Conference of the Association fort he Advancement of Automotive Medicine, Chicago.
• Christie S. M.; Lyons, R. A.; Dunstan, F. D. and Jones, S. J. (2003). “Are Mobile Speed Cameras Effective? A Controlled Before And After Study”. Inj Prev. 9, p. 302-306.
• Çavdar, Ali; Uçar, Mehmet ve Kılıçaslan, İbrahim, (2008). “Trafik Kazalarına Sebep Olan Yüksek Hız Kusurlarının Denetimi ve Aktif Güvenlik Sistemler İle Kontrolü”. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. 23(1), 187-198.
• Çetinoğlu, Ç. E., Canbaz, S., Tomak, L., ve Pekşen, Y. (2004). “Samsun İli 2004 Yılı 112 Acil Sağlık Hizmeti Hizmetine Bildirilen Trafik Kazalarının Değerlendirilmesi”. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 7(1), 1-4.
• Çubuk, K. ve Hatipoğlu, S. (2006). “Trafik Güvenliği ve Aşırı Hız”. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., 21(4), 699-702.
• Delice, M. ve Gül, Z. (2011). “Trafik Denetimleri ile Trafik Kazaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Kriminoloji Dergisi, 3(1), 141-162.
• Desapriya, EBR., Shimizu, S., Pike, I., Subzwari, S. and Scime, G. (2007). “Impact of Lowering The Legal Blood Alcohol Concentration Limit to .03 on Male, Female and Teenage Drivers Involved Alcohol-Related Crashes in Japan”. International Journal of Injury Control and Safety Promotion, 14(3), 181-187.
• Dolu, O. ve Büker, H. (2009). “Caydırıcılığın Sınırları: Caydırıcılık Eksenli Suç Önleme ve Mücadele Politikalarına Eleştirel Bir Yaklaşım”. Polis Bilimleri Dergisi, 11(3), 1-22.
• Dolu, O., (2009). “Rasyonel Bir Tercih Olarak Suç: Klasik Okul Düşüncelerinin Suçu Açıklama ve Önleme Kapasitelerinin Değerlendirilmesi”. Polis Bilimleri Dergisi, 11(4), 89-120.
• Dünya Sağlık Örgütü (2011). “World report on road traffic injury prevention”. http:// www.who.int/violence_injury_prevention/publications/road_traffic/world_report/en/ index.html, (Erişim Tarihi: 18.04.2011).
• Eken, C., Görmez, H., Başhekim, M., Akyürek, S. ve Kartal, M. (2005). “Motorlu Taşıt Kazaları ve Risk Faktörleri: Antalya İlinde Meydana Gelen 12185 Trafik Kazasının Analizi”. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 5(4), 175-180.
• Emniyet Genel Müdürlüğü [EGM] (2012). “Genel Trafik İstatistikleri”. http://www.trafik. gov.tr/ (Erişim Tarihi: 27.04.2012).
• Engin, O. ve Kaya, İ. (2004). “Trafik Kazalarının Önlenmesinde Hata Modu ve Etkileri Analizi (HMEA) Modeli”. Polis Bilimleri Dergisi, 6(1-2), 41-51.
• Erjem, Yaşar (2012). Trafik Sisteminin işleyişi ve Trafik Kazaları Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. http://www.gapmyo.edu.tr/dergi3/6%20trafik.pdf, (Erişim Tarihi: 27.04.2012).
• Eşiyok, B., Korkusuz, I., Canturk, G., Alkurt, A. H., Karaman, A. G. and Hancı, I. H. (2005). “Road Traffic Accidents And Disability: A Cross-Section Study from”. Disability And Rehabilitation, 27(21), s. 1333 – 1338.
• Fidan, F., Unlu, M., Sezer, M. ve Kara, Z. (2007). “Kamyon Sürücülerinde Trafik Kazası ve Uyku Apne Sendromu Semptomları Arasındaki İlişki”. Tuberkuloz ve Toraks Dergisi, 55(3), 278-284.
• Goldenbeld, C., and Van S. I. (2005). “The Effects of Speed Enforcement with Mobile Radar on Speed and Accidents: An evaluation study on rural roads in the dutch province Friesland”. Accident Analysis and Prevention, 37, 1135–1144.
• Gottfredson, M. R. and Travis H. (1990). A General Theory of Crime. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Gökdeniz, İ. ve Tolunay, M. K. (2012). “Trafik Sorunlarına Sosyal Psikoloji Bağlamında İnsan Merkezli Sistem Yaklaşımı”. www.trafik.gov.tr/icerik/bildiriler/A4-36.doc, (Erişim Tarihi: 27.04.2012)
• Hess, S. (2007). “An Analysis of the Effects of Speed Limit Enforcement Cameras with Differentiation by Road Type”. American Joumal of Public Health, 97(9).
• Homel, R. (1993). “Drink - Driving Law Enforcement and The Legal Blood Alcohol Limit in New South Wales”. Accidental Analysis and Prevention, 26(2), 147-155.
• Jacobs, G., Aeron-Thomas, A. and Astrop, A. (Eds), (2000). Estimating Global Road Fatalities, London: Transport Research Laboratory.
• Kaçaroğlu, G., Amado, S. ve Akün, E. (2004). “Hız İhlali Yapan Sürücülerin İhlale İlişkin Nedensel Atıflarının ve Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi”. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 1-23
• Kılıç, Ö. (2004). Trafik Yönetimi ve Denetiminde Eğitimin Rolü ve Önemi. www.devletarsivleri.gov.tr/Handlers/hhFile.ashx?Id=2897ff22-e340-43be-9b9ed7b86409ca5f (Erişim Tarihi: 27.04.2012)
• Lacey, J. H., Jones, R. K. and Smith, R. G. (1999). Evaluation of Checkpoint Tenessee: Tenessee’s Sobriety Checkpoint Program, Washington, DC: U.S. Department of Transportaion, National Highway Traffic Safety Administration.
• Mann, R. E., Smart, R. G., Stoduto, G.,Adlaf, E. M., Vingilis, E., Beirness, D., Lamble, R. and Asbridge, M. (2003). The Effects Of Drinking-Driving Laws: A test of the differential deterrence hypothesis. Addiction,98, 1531–1536.
• Mohammadi, G. (2009). The Pattern Of Fatalities By Age, Seat Belt Usage And Time Of Day On Road Accidents. International Journal of Injury Control and Safety Promotion , 16(1), 27–33.
• Novoa, A. M., Perez, K., Santamarina-Rubio, E., Marı-Dell-Olmo M., Ferrando, J., Peiro, R., Tobias, A., Zori, P. and Borrell, C. (2010). Impact of the Penalty Points System on Road Traffic Injuries in Spain: A time–series study. American Journal of Public Health, 100(11), 2220-2227.
• Ozan, C., Başkan, Ö., Haldenbilen, S. ve Derici, E. (2010). Trafik Kazalarının Tehlike İndeksi Metodu ile Analizi: Denizli Örneği. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(3), 325-333.
• Özcan, Y. Dolu, O. ve Gül, S. K. (2011). CezaAlgısının Uyuşturucu Kullanımı Üzerindeki Caydırıcı Etkisi: Bursa İli Ortaöğretim Kurumlarında Yapılan Bir Alan Araştırması. Polis Bilimleri Dergisi, 13(4), 1-26.
• Özerkmen, N. (2012). Trafik Kazalarının Nedenleri ve Sürücü Davranışları. http://www. gapmyo.edu.tr/dergi3/3%20trafik.pdf, (Erişim Tarihi: 27.04.2012).
• Paternoster, R. and Bachman, R., (2001). Explaining Criminals and Crime, Roxbury Publishing Company: Los Angeles, CA.
• Perez, K., Marf-Dell-Olmo, M., Tobias, A. and Borrell, C. (2007). Reducing Road Traffic Injuries: Effectiveness of speed cameras in an urban setting. American Journal of Public Health, 97(9), 1632-1637.
• Ross, H. L. and Gonzales P. (1988). Effects of Lience Revocation on drunk Driving Offender. Accidental Analysis And Prevention, 20(5), 379-391.
• Ross, H. L., (1975). The Scandinavian Myth: The effectiveness of drinking-and-driving legislation in Sweden and Norway. Journal of Legal Studies, 4, 285–310.
• Saplıoğlu, M. ve Karaşahin, M., (2006). Coğrafi Bilgi Sistemi Yardımı İle Isparta İli KentiçiTrafikKazaAnalizi. PamukkaleÜniversiTesiMühendi Slik FakültesiMühendislik Bilimleri Dergisi, 12(3), 321-332.
• Short, J. R. and Pinet-Peralta, L. M. (2010). No Accident: Traffic and pedestrians in the modern city. Mobilities, 5(1), 41–59.
• Shults, R., Elder, R., Sleet, D. (2001). Reviews Of Evidence Regarding Interventions to Reduce Alcohol-Impaired Driving. American Journal of Preventive Medicine, 21(4), 66-88.
• Siegrist, S., and Roskova, E. (2001). The Effects Of Safety Regulations And Law Enforcement, in P. E. Barjonet (Ed.). Traffic Psychology Today. Norwell: Kluwer Academic Publishers.
• Sümer, N., (2002). Trafik Kazalarında Sosyal Psikolojik Etmenler: Sürücü Davranışları, Becerileri ve Sosyal Politik Çevre. Türk Psikoloji Yazıları, 5 (9-10), 1-36.
• Tanrıkulu, S. (2003). Trafik Kazalarının Önlenmesi Bağlamında Trafik Güvenliği Eğitiminin Rolü Ve Trafik Kültürü. Polis Bilimleri Dergisi, 5 (1), 45-60.
• Tay R. (2004). The Relationship Between Public Education And Enforcement Campaigns And Their Effectiveness İn Reducing Speed Related Serious Crashes. International Journal of Transport Economics 31, 251–255.
• Tay, R. (2009). The Effectiveness of Automated and Manned Traffic Enforcement. International Journal of Sustainable Transportation, 3, 178–186.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2011). Trafik Kaza İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/ VeriBilgi.do?tb_id=52&ust_id=15, (Erişim Tarihi: 18.04.2011).
• Uyar, Y., Kurt, M. ve Dizdar, E. N. (2003). Trafik Kazalarını Etkileyen Faktörlerin AHP Yaklaşımı İle Göreli Önemlerinin Belirlenmesi. Teknoloji, 6(1-2), 63-68.
• Wilkinson, J. T. (1987). Reducing Drunken Driving: Which policies are most effective? Southern Economic Journal, 54, 322-334.