Türkiye Ağır Sanayisinin Öncü Kuruluşlarından İskenderun Demir-Çelik Fabrikası

Yıl 2018, 629 - 647, 15.04.2018

Mehmed Gökhan POLATOĞLU

Öz

Eskiçağdan beri kullanılan demir, sanayi devrimi sonrası çelik ile birlikte ağır sanayinin temelini oluşturdu. Demir-çelik sanayi fabrika kuran fabrika işlevi ile kalkınmada öncelikli bir sanayi kolu oldu. Türkiye, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren sanayileşmeye büyük önem verdi. Birçok alanda fabrikalar açıldı. Demir çelik üzerine ise ilk fabrika 1939’da Karabük’te faaliyete geçti. Ardından 1965’te Ereğli Demir Çelik Fabrikası kuruldu. Ancak bu iki tesis zamanla ülkenin ihtiyacını karşılamakta yetersiz kaldı. Bunun üzerine üçüncü bir demir-çelik fabrikasının kurulmasına karar verildi. Bu çalışma ile İskenderun Demir Çelik Fabrikası’nın kuruluş çalışmaları, teknik özellikleri, ülkeye yaptığı katkılar ve değişim süreci değerlendirildi.

Anahtar Kelimeler

Ağır sanayi, fabrika, İskenderun

Kaynakça

• Ağır Sanayi 1977. (1977). Ankara: Semih Ofset Matbaacılık.
• Akman, M. (1967). “Üçüncü Demir ve Çelik Endüstrisi Kuruluş Çalışmaları ve Öngörülen Esaslar”, Metalurji Simpozyumu, (13-18 Haziran 1966), 1-48.
• SSCB’nin Ekonomi ve Ticareti-Memleketimizle İlişkileri 1969 Yılı Raporu. (1969). Moskova.
• Atalay, İ., Mortan, K. (2003). Resimli ve Haritalı Türkiye. İstanbul: İnkılâp
• Barutçugil, İ. S. (1978). Türkiye’de Demir Çelik Endüstrisi. İstanbul: Bilen Basımevi.
• Beşirli, M. (2004). “Bağdat Demiryolu’nun Akdeniz Uzantısı: Toprakkale-İskenderun Demiryolu”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11 (23), 215-236.
• I. Sanayi Şurası Demir Çelik Raporu. (1987). Ankara: T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı.
• Demirel, S. (1977). Büyük Türkiye. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Geçikli, R. M. (2016). Menderes Hükümetleri Dönemi Türkiye-ABD İlişkileri. İstanbul: İleri Yayınları.
• İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1971 Yılı Programı Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı. (1971). Ankara: Başbakanlık Basımevi. İsdemir 2006 Faaliyet Raporu. (2007).
• Kara, A. (2005). XIX. Yüzyılda Bir Osmanlı Şehri Antakya. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Kıray, M. B. (1964). Ereğli Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi. 40.Yılında Türkiye Demir-Çelik Sanayii. (1977). İstanbul: Apa Ofset.
• Koday, S. (1998). “İskenderun Limanı”, Türk Coğrafya Dergisi, (23), 211-235.
• SSCB’nin Ekonomi ve Ticareti-Memleketimizle İlişkileri 1969 Yılı Raporu. (1969). Moskova.
• Telhan, B., Kuş, A., Çivici, K., Şentürk, T. (1973). Cumhuriyetin 50.Yılında Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri. Zonguldak: Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Yayınları.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Kalkınma Plânı Birinci Beş Yıl 1963-1967. (1963). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Ugolkov, İ., Trush M., Urazova E. İ. Sovyet Gözüyle Türkiye-SSCB İlişkileri, (Çev: Güneş Bozkaya-Nadiye R. Bozkaya). (1975). İstanbul: Zafer Matbaası.
• Qasımlı, M. (2013). Türkiye-Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği İlişkileri 1960-1980, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• https://www.gazetem.ru/valeriy-kononov/ (Erişim: 07 Ekim 2017)
• https://www.isdemir.com.tr/kurumsal/ (Erişim: 10 Ekim 2017)
• https://www.isdemir.com.tr/kurumsal/tarihce/ (Erişim 11 Ekim 2017)