Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri: Bir Meta-sentez Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı 2, 2115 - 2127, 22.10.2018

Vahit Ağa Yıldız

Öz

Bu araştırma, 2005-2016 yılları arasında
Türkiye’deki ilköğretim okullarında uygulanan sosyal bilgiler dersi öğretim
programlarının çeşitli boyutlarına ilişkin öğretmen görüşlerini derlemek
amacıyla yapılmıştır. Tematik içerik analizi (meta sentez) yöntemi ile
yürütülen araştırmanın örneklemini, nitel araştırma yöntemleriyle çalışılmış ve
sosyal bilgiler programına ilişkin öğretmen görüşleri içeren 6 makale ve 1
bildiri oluşturmaktadır. Çalışmada, öğretmenlerin, programın geneline,
değerlendirme boyutuna, öğrenme süreci ve öğrencilere etkisi boyutuna, ders
kitapları ve etkinlikler boyutuna ve kazanımlar boyutuna ilişkin görüşleri analiz
edilmiştir. Ayrıca çalışmalardaki öğretmen görüşlerine bağlı olarak elde edilen
öneriler de analiz edilmiştir. Bu programa ilişkin görüş ve önerilerden elde
edilen ortak ve farklı görüşler listelenmiştir. En fazla sayıda belirtilen
görüşün, uygulamada zaman yetersizliği olduğu görülmüştür. En göze çarpan
önerinin ise öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitimlerin artırılması olduğu
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, program, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akdağ, H. (2009). “İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Konya İli Örneği)”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 1-14.
• Akpınar, B., Aydemir, H. (2012). “İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi”. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 41-53.
• Alabaş, R., Kamer, S. T. (2007). “Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Değerlendirilmesi: Uygulayıcı Görüşlerinin Nitel Analizi”.[Bildiri]. I. Ulusal İlköğretim Kongresi, 22, Kasım 2007.
• Ata, B. (2006).“Sosyal Bilgiler Öğretim Programları”. Cemil Öztürk (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 71-83) içinde. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Aykaç, N (2007). “İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Eğitim-Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 46-73.
• Bahar, H. H., Özkaya, F., Birol, N. (2011). “4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Hakkında Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Erzincan örneği)”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1).
• Balcı, F. A., Yelken, T. Y. (2013). “İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerler ve Değer Eğitimi Uygulamaları Konusunda Öğretmen Görüşleri”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1).
• Bulut, İ., Arslan, S. (2010, November). “İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Uygulamadaki Etkinliğinin Değerlendirilmesi”. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications, (pp. 367-379). Antalya.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö, E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Çalık, M., Sözbilir, M. (2014). “Parameters of Content Analysis”. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Derman, A. (2007). Kimya Öğretmeni Adaylarının Öz Yeterlik Algıları Ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları (Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Dinç, E., Doğan, Y. (2010). “İlköğretim Ikinci Kademe Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Uygulanması Hakkında Öğretmen Görüşleri”. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-49.
• Doğanay, A. (2008). “Çağdaş Sosyal Bilgiler Anlayışı Işığında Yeni Sosyal Bilgiler Programının Değerlendirilmesi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2).
• Doğanay, A., Sarı, M. (2008). “Öğretmen Gözüyle Yeni Sosyal Bilgiler Programı: Adana İlinde Bir Araştırma”. İlköğretim Online, 7(2).
• Ellez, M. (2014). “Ölçme Aracında Bulunması Gereken Özellikler”. Abdurrahman Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 167-190) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ersoy, A.F., Kaya, E. (2008). “Sınıf Öğretmenlerine Göre Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programina (2004) İlişkin Yaklaşımları”. Anadolu University Journal Of Social Sciences, 8(1), 285-300.
• Ersoy, A. F., Kaya, E. (2009). “Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının (2004) Uygulama Sürecine İlişkin Öğrenci Görüşleri”. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 71-86.
• Kabapınar, Y., Ataman, M. (2010). “İlköğretim Sosyal Bilgiler (4-5. Sınıf) Programları'ndaki Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerine İlişkin Öğretmen Görüşleri”. İlköğretim Online, 9(2), 776-791.
• Karakuş, M., Aslan, S., Ergüven, S. (2014). “Sınıf Öğretmenlerinin İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programina Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. Electronic Turkish Studies, 9(8), 209-234.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kesten, A., Özdemir, N. (2010). “Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Ölçme Değerlendirme Boyutunun Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi: Samsun Ili Örneği”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 223-236.
• Kılıç, D. (2013). Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulamasının Uygulanabilirlik Düzeyi (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Polat, S., Ay, O. (2016). “Meta-sentez: Kavramsal Bir Çözümleme”. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 4(1), 52-64. [Online]: http://www.enadonline.com. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
• Tarman, B., Ergür, Ş., Eryıldız, F. (2012). “Yenilenen Sosyal Bilgiler Programına Dair Bir Değerlendirme”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 103-135.
• Yapıcı, M., Demirdelen, C. (2007). “İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Ilişkin Öğretmen Görüşleri”. İlköğretim Online, 6(2), 204-212.