Sultan II. Mahmûd’un Modernleşme Politikası Dâhilinde Yeniçeri Teşkilâtı Ve Teşkilâtın Mûsikî Unsurları

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 3, 937 - 955, 15.10.2019

Özgür Sadık Karataş

Öz

Sultan II. Mahmûd’un Modernleşme
Politikası Dâhilinde Yeniçeri Teşkilâtı ve Teşkilâtın Mûsikî Unsurları” isimli
bu araştırma, “Politika ve Müzik” evreninde bir örneklem olarak çalışılmıştır.
Araştırmada Osmanlı modernleşmesi ve süreçleri, çalışmanın giriş bölümünü
oluşturmaktadır. Giriş bölümünü takip eden kısımda Sultan II. Mahmûd Hân dönemi
genel olarak ele alınmış ve şahsiyetin modernleşme düşüncesi hakkında bilgiler
verilmiştir. Bu bölümden sonraki kısımda ise; pâdişâhın devlet politikasında
önemli bir yer tutan “yeniçeri konusu”, yeniçeriler hakkında tarihsel
bilgilerle detaylandırılmıştır. Araştırmanın bundan sonraki bölümünde
teşkilâtla ilişkili müzikal unsurlara yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise;
bulgular ışığında bir takım çıkarımlara ulaşılmaya çalışılmış, konu bağlamında
pâdişâhın modernleşme politikasının neticeleri hem askerî hem de müzikal
platformlarda tartışılmıştır. Araştırmaya Muzika-yı Hümâyûn’un kuruluş ve
gelişim aşamaları dâhil edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeniçeri, Vak‘a-i Hayriyye

Kaynakça

• Akgündüz, A ve Ö, S. (1999). Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
• Andıç, F. (2014). Bir Padişah Portresi II. Mahmud, Ankara: Hitabevi Yayınları.
• Ayverdi, S. (2010). Türk Tarihinde Osmanlı Asırları, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Behar, C. (2015). Osmanlı/Türk Musıkisinin Kısa Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Beydili, K. (2003). “Mahmud II”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (XVII, ss. 352-357). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Çamuroğlu, R. (2009). Yeniçerilerin Bektaşiliği ve Vaka-i Şerriye, İstanbul: Kapı Yayınları.
• De Lamartine, A. (1853). Osmanlı Tarihi. (Çev. Serhat Bayram). İstanbul: Kapı Yayınları. (2011).
• Engelhardt, E. P. (1999). Tanzimat ve Türkiye. (Çev. Ali Reşad), İstanbul: Kaknüs Yayınları. (1999).
• Ergin, O. (1977). Türk Maarif Tarihi I-II. İstanbul: Eser Matbaası.
• Faroqhi, S. (2002) Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla. (Çev. Elif Kılıç). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. (2014).
• İlgürel, M. (1995). “Acemi Oğlanı”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (I, ss. 324-325). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• İnalcık, H. (2017). Osmanlı ve Avrupa Osmanlı Devleti’nin Avrupa Tarihindeki Yeri, İstanbul: Kronik Kitap.
• İpşirli, M. (1999). “Islahat”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (XIX, s. 170-174). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Karal, E. Z. (2011). Osmanlı Tarihi Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kayalı, K. (1985). “Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Hareketleri ve Ordu”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, (V, ss. 1250-1258). İstanbul: İletişim Yayınları
• Koçak, C. (1985). “II. Mahmud (1808-1839)”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, (V, ss. 1286-1287). İstanbul: İletişim Yayınları
• Koçu, R. E. (2015). Yeniçeriler. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A. Ş.
• Küçük, C. (1988). “Abdülaziz”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (I, ss. 179-185). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Mardin, Ş. (1991). Türk Modernleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2008). Gelenekten Geleceğe, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2011). Defterimden Portreler, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2011). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Öz, G. (2013). Yeniçeriler ve Bektaşilik, Ankara: Barış Kitabevi.
• Özcan, A. (1994). “Devşirme”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (IX, ss. 254-257). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Özcan, N. (2003), “Mehter”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (XVIII, ss. 545-549). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Quataert, D. (2000). “19. Yüzyıla Genel Bakış Islahatlar Devri 1812-1914”. Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1600-1914, Halil İnalcık (Ed.). Donald Quataert, (Çev. Süphan Andıç). II . (ss. 885-900). İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Sanal, H. (1964). Mehter Musikisi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sökmen, C. (2012). Eski İstanbul Kahvehaneleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Şafak, A. (1991). “Bağy”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (IV, ss. 451-452). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Tanrıkorur, C. (2003). Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Temel, T, (2015). Modernleşme Sürecinde Türk Tiyatrosu’nda İdeal Bireyin Temsili, (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Timur, T. (1985). “Osmanlı ve ‘Batılılaşma’ ”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, (I, ss. 139-146). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tunaya, T. Z. (1999). Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri I. İstanbul: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devlet Teşkilâtından Kapukulu Ocakları I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Von Hammer, J. (1989). Büyük Osmanlı Tarihi I. (Çev. Mehmed Ata). İstanbul: Üçdal Neşriyat. (1989).