Örgüt Kültürü Özelliklerinin Hemşirelerin Psikolojik Taciz Algısı Üzerindeki Rolü

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 4, 1515 - 1533, 31.12.2019

Elif Alar Erkal Atılhan Naktiyok

Öz

Bu makalenin amacı, örgüt kültürü özelliklerinin çalışanların algıladığı
psikolojik taciz algısı üzerindeki etkilerini incelemektir. Araştırmaya ilişkin
veriler, Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Hemşirelik Lisans Tamamlama (HELİTAM) Programında eğitim görmekte olan
hemşirelere internet ortamında uygulanmıştır. Örgüt kültürünün psikolojik taciz
üzerindeki etkisi teorik olarak incelenmiştir. Bu doğrultuda geliştirilen
hipotezler uygun istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Sonuç olarak;
örgüt kültürü faktörlerinin psikolojik tacizi etkilediği ve örgüt kültürü
faktörlerinden güç mesafesi ve bireysellik/kolektivizmin psikolojik taciz
üzerine etkisinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt kültürü özellikleri, psikolojik taciz algısı

Kaynakça

• Adler, J., Nancy, (1991), International Dimensions of Organizational Behaviour, Pws Kent Publishing Company, Second Edition, Boston, 14-15.
• Akar, Cüneyt, Yıldırım, Y. Tansoy, (2008), “Yöneticilerin Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Rol Stres Kaynakları arasındaki İlişkiler: Yapısal Denklem Modeliyle Beyaz Et Sektöründe Bir Alan Uygulaması”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 97-113.
• Bali, John, Thomas, M. George, (1997), “Word Culture in the Word Polity A Century of International Non Governmental Organization”, American Sosyological Review. Baltaş, A., (2003), “Adı Yeni Konmuş Bir Olgu: İşyerinde Yıldırma (Mobbing)” http://www.baltasgrubu.com/Makaleler/adi-yeni-konmus-bir-olgu--isyerinde-yildirma-mobbing.html (25.04.2016).
• Bayram, F., Ergin, H.,& Tınaz, P., (2008), Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz (mobbing), Beta Basım Yayın, İstanbul, 1-109.
• Bingöl, Dursun, (2006), İnsan Kaynakları Yönetimi, Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
• Bozkurt, Güvenç,(1991), İnsan ve Kültür, Remzi Kitabevi, İstanbul, 101-102.
• Cowie, Helen, Naylor, Paul, Rivers, Ian, Smith, Peter, K., & Pereira, Beatriz, (2002), “Measuring Workplace Bullying”, Aggression and Violent Behavior, 7, 33-51.
• Çelik, Mazlum, (2007), Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı -Bir Uygulama-, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 38-43.
• Davenport, N., Schwartz, R. D. & Elliott, G. P., (1999), Mobbing: Emotional abuse in the American workplace, Civil Society Publishing, Iowa, 1999, 132.
• Duncan Lewis,(1999), “Workplace Bullying-Interim Findings Of A Study In Further And Higher Education in Wales”, Emerald Group Publishing Limited International, Journel of Manpower, 20(1-2), MCB University Press, 0143-7720, 106- 118.
• Einarsen S. & Skogstad, A.(1996), “Bullying; Epidomiological Findings in Public and Private Organization”, European Journal of Work on Organizational Psychology, 5(2), 186.Ferraro, P. Gary, The Cultural Dimensions of International Business, Third Edition, New York.
• Ercan, Ergün, İşletmedeki Kültürel Özelliklerin Örgüt Performansı Üzerine etkisi ve Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze 2003, s. 165.
• France, Marie, Hirigoyen, (1998), Manevi Taciz Günümüzde Sapkın Şiddet, (Çev. Heval Bucak), Güncel Yayınları Araştırma Kitaplığı Dizisi, İstanbul, 67-69.
• Güngör, M. (2008), Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz, Derin Yayınevi, İstanbul.
• Hofstede, (1980), Culture’s Consequences: International Differences in Work Related Values, London: Sage.
• Hampden, C. (1992), Creating Coorporate Culture Adision, Meslej Publishing Comping, New York.
• Hofstede, Geert, (1990), “Measuring Organizational Cultures: A Qualitative and Quantative Study Across Twenty Cases”, Administrative Science Quarterly, 4-311.
• Hofstede, G., (1991), Cultures and Organizations: Software of the Mind, Mcgraw-Hill Inc., New York,11-15.
• Hofstede, (1993), Cultural Contraints in Management Theories, Academy of Mangement Executive, 7(1), 81-94.
• Kandemir, Destan, Tomas, Hult, & G. M.(2005), A Conceptualization Of An Organizational Learning Culture in International Joint Ventures, Industrial Marketing Management 34.
• Karyağdı, Ajlan, (2007), Örgütlerde Yıldırma (Mobbing) Ve Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) ,İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya, 24-31.
• Kimberly Ann Rogers & Duncan Chappel, (2003), Preventing and Responding to Violence at Work, International Labor Office, Geneva.
• Kotter, P. John, Heskett,& L. James, (1992), Corporate Culture and Performance The Free Press, New York, 3-63.
• Kozan, M. K. ve İlter, S. S. (1994), Third Party Roles Played by Turkish Managers in Subordinates' Conflicts”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 15, No: (5), s. 453-466.
• Kozan, K. M. ve Ergin, C. (1999), “The Influence of Intra-cultural Value Differences on Conflict Management Practices”, International Journal of Conflict Management, Vol. 10, No: (3), s. 262.
• Kök, Sabahat, Bayrak, (2006), “İş Yaşamında Psiko-Şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma Olgusu ve 139 Nedenleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 433–448.
• Köse, Emine, (2010), Bir Üniversite Hastanesinde Hekim ve Hemşirelerin Algıladıkları Örgüt Kültürünün Mobbing Davranışlarına Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Leymann, Heinz, (1990), “Mobbing and Psychological Terror at Workplace”, Violence and Victims, 5(2),119-184.
• Naktiyok, A., Yanık, O., & Timuroğlu, K. (2017), Yıldırmaya Maruz Kalan Çalışanların Agresif Tepkileri: Bireysel ve Çalışma Hayatına İlişkin Farklılıklar, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 50, Sayı 1.
• Namie G. (2014), U.S. Workplace Bullying Survey, Workplace Bullying Institute, California.
• Nancy, G., George, (1992), Predicting Coorporate Performance From Organizational Culture, Journal of Management Studies, 29(6), 783-786.
• Noesjirwan, J. (1978), “A Rule-based Analysis of Cultural Differences in Social Behaviour: Indonesia and Australia”, International Journal of Psychology,Vol. 13, No: (4), s. 305-316.
• Peyton, Pauline, Rennie, (2003), “ Diginity at Work”, 2.b, Routledge Publisher, London.
• Rutherford, Sarah, (2001), "Organizational Cultures, Women Managers Exclusion", Women in Management Review, 16 (8).
• Sargut, Selami, (1994), Bireycilik ve Ortaklaşa Davranışçılık İkileminde Yönetim ve Örgüt Kuramları, Ankara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Ankara, 49(1-2), 99-332.
• Shallcross, Linda, (2003), The Workplace Mobbing Syndrome, Response and Prevention in the Public Sector, Workplace Mobbing Conference, Brisbane.
• Schein, Edgar, (1984), Coming to A New Aweraness of Organizational Culture, Sloan Management Rewiev, Winter, 24, 3-16.
• Şişman, Mehmet, (1994), Örgüt Kültürü(Eskişehir İl Merkezindeki Okullarda Bir Araştırma), Anadolu Üniversitesi Yayınları Nu:732, Eskişehir, 35-187.
• Şişman, M. (2002), Örgütler ve Kültürler, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Şişman, Mehmet, (2007), Örgütler ve Kültürler, Pegem Yayıncılık, Ankara, 80-163.
• Terzi, Ali, Rıza, (2005), Örgüt Kültürü, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 5-80.
• Tınaz, Pınar, (2006), “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)”, Çalışma ve Toplum, 4, İstanbul, 11-176.
• Torun, Alev, (2004),“İş Yerinde Zorbalık”,Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 6(22), İstanbul.
• Turan, Selahattin, Belgin, Ceylan, Şişman, Mehmet, Üniversite Yöneticilerin Benimsedikleri İdari ve Kültürel Değerler, Erişim tarihi: 06.06.2012, www.manas.kg/pdf/sbdpdf13/Makaleler/18.pdf, s. 185
• Tutar, Hasan, (2004), İşyerinde Psikolojik Şiddet, Platin Yayıncılık, Ankara, 5- 50.
• Uyguç, N., (2003), Örgüt Kültürü ve Yönetim Davranışı, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 22-24 Mayıs, 427-442.
• Vandekerckhove, Wim, Commers, & Ronald, (2003), “Downward Workplace Mobbing: A Sign of the Times?”, Journal of Business Ethics, 45, 41-50.
• Walton, C. Clorence, (1988), The Moral Manager, Harper and Row Publishers, Toronto.
• Webber, A., Ross, (1969), Culture and Management, Text A Readings in Comperative Management, Richard D. Irvin İnc.
• Westhues, Keneth, (2002), The Mobbing at Medaille Collage in 2002, University Of Waterloo, Canada.