Psikolojik Performansın İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 4, 1625 - 1637, 31.12.2019

Ceren Aydemir , Asuman Akdoğan

Öz

Örgütlerin başarısı çalışanların fiziksel olarak gösterdikleri performansın yanı sıra onların duygu durumları ve psikolojik durumları ile de yakından ilgidir. Çalışanların iş yaparken yaşadıkları psikolojik durumlarının toplamı olarak ifade edilen psikolojik performans kavramı, örgüt içerisindeki çalışanı birçok yönden etkileyebilmektedir. Çalışanın psikolojik performans durumunun düşük ya da yüksek olması, onun algı, tutum, niyet ve dolayısıyla davranışlarını olumlu ya da olumsuz bir şekilde etkileyebilmektedir. Çalışanların kurumlarına yönelik olarak geliştirecekleri her olumsuz niyet ve davranışın, örgüt için yıkıcı etkilere sahip olacağı bilindiğinden, bu duruma yönelik konular üzerinde çalışılması önem arz etmektedir. Bu kapsamda çalışmanın temel amacı, psikolojik performansın örgüt için olumsuz etkileri olan işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırma farklı meslek gruplarından 174 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada psikolojik performansı ölçmek için Aydemir (2017) tarafından geliştirilen “Psikolojik Performans Ölçeği”, işten ayrılma niyetini ölçmek için Cammann vd. (1979) tarafından geliştirilen ölçek kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, psikolojik performans boyutlarından negatif enerji, pozitif enerji ve zihinsel durumun işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi vardır. Kendini kontrol etme boyutunun işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik performans, işten ayrılma niyeti

Kaynakça

• Akdoğan, A ve C. Aydemir. (2018). “İş-Aile Çatışmasının Psikolojik Performans Üzerindeki Etkisi: İşe Yabancılaşma ve Pozitif Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 1993-2012.
• Aydemir, C. (2017). İş-Aile Çatışmasının Psikolojik Performans Üzerindeki Etkisi: İşe Yabancılaşma ve Pozitif Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydemir, C. ve A. Akdoğan. (2019). Psikolojik Performans: Ölçek Geliştirme Çalışması. 27. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 18-20 Nisan 2019, (ss. 1013-1022).
• Bollen, K.A. (1989). Structural Equations with Latent Variables. New York: John Wiley & Sons Inc. Cammann, C., M. Fichman, D. Jenkins ve J. Klesh. (1979). Michigan Organizational Assessment Questionnaire, University of Michigan, Ann Arbor, Michigan.
• Cole, M.S. ve H. Bruch. (2006). “Organizational Identity Strength, Identification, and Commitment and Their Relationships to Turnover Intention: Does Organizational Hierarchy Matter?”. Journal of Organizational Behaviour, 27, 585-605.
• Cotton, J. L. ve J.M. Tuttle. (1986). “Employee Turnover: A Meta-Analysis and Review with Implications for Research”. The Academy of Management Review, 11 (1), 55-70.
• Çarıkçı, İ.H. ve Ö. Çelikkol. (2009). “İş-Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), 153-170.
• Çekmecelioğlu, H. (2006). “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma”. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 153-168.
• Dick, R.V. C.O., J. Stellmacher, U. Wagner, O. Ahlswede, C. Grubba vd. (2004). “Should I Stay or Should I Go? Explaining Turnover Intentions with Organizational Identification and Job Satisfaction”. British Journal of Management, 15, 351-360.
• Güçer, E., E. Pelit, Ş.A. Demirdağ ve Y. Keleş. (2017). “Sosyal Kaytarmanın İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 14-36.
• Harris, G.E. ve J.E. Cameron. (2005). “Multiple Dimensions of Organizational Identification and Commitment as Predictors of Turnover Intentions and Psychological Well-Being”. Canadian Journal of Behavioural Science, 37, 159-169.
• Kundu, S.C. ve N. Gaba. (2018). “Work-family conflict and intention to quit: the mediating role of emotional dissonance”. International Journal of Business and Globalisation (IJBG), 21(4), 2018.
• Lacap, J.P.G. (2019). “The mediating effect of employee engagement on the relationship of transformational leadership and intention to quit: Evidence from local colleges in pampanga, Philippines”. Asia-Pacific Social Science Review, 19(1), 33-48.
• Lee, T.W. ve R.T. Mowday. (1987). “Voluntarily leaving an organization: An empirical investigation of Steers and Mowday's model of turnover”. Academy of Management Journal, 30, 721-743.
• Loehr J. E. 1986. Mental Toughness Training for Sports Achieving Athletic Excellence. New York: The Stephen Grene Press.
• Long, C.S., L.Y. Thean, W. Khairuzzaman, W. Ismail, A. Jusoh. (2012). “Leadership Styles and Employees’ Turnover Intention: Exploratory Study of Academic Staff in a Malaysian College”. World Applied Sciences Journal, 19(4), 575-581.
• Mobley, W.H. (1977). “Intermediate linkages in the relationship between job satisfaction and employee turnover”. Journal of Applied Psychology, 62(2), 237-240.
• Mobley, W.H., R.W. Griffeth, H.H. Hand ve B.M. Meglino. (1979). “Review and conceptual analysis of the employee turnover process”. Psychological Bulletin, 86(3), 493-522.
• Mobley, W.H., S.O. Horner ve A.T. Hollingsworth. (1978). “An evaluation of precursors of hospital employee turnover”. Journal of Applied Psychology, 63(4), 408-414.
• Onay, M. ve S. Kılcı. (2011). “İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar ve Aşçıbaşılar”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372.
• Polat, M. ve C.H. Meydan. (2010). “Örgütsel Özdeşleşmenin Sinizm ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145-172.
• Putri, W.H. ve A.R Setianan. (2019). “Job enrichment, organizational commitment, and intention to quit: The mediating role of employee engagement”. Problems and Perspectives in Management, 17(2), 518-526.
• Ramya, K. ve S. Subramanian. (2018). “An empirical analysis of employees job satisfaction and intention to quit”. Indian Journal of Public Health Research and Development, 9(9), 233-238.
• Rusbult, C.E., F. Dan, R. Glen ve M.G. Arch. (1988). “Impact of variables on exit, voice, loyalty and neglect: an integrative model of responses to declining job satisfaction”. Academy of Management Journal, 31(3), 599-627.
• Şahin, F. (2011). “Lider-Üye Etkileşimi ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerinde Cinsiyetin Etkisi”. Ege Akademik Bakış, 11(2), 277-288.
• Şevik, Ü. (2019). Algılanan Örgütsel Politika ile Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İşten Ayrılma Niyeti ve Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi: Afyonkarahisar Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
• Tepper, B.J., J.C. Carr, D.M. Breaux, S. Geider, C. Hu ve W. Hua. (2009). “Abusive Supervision, İntentions To Quit, And Employees’ Workplace Deviance: A Power/Dependence Analysis”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 109, 156-167.