Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 1513 - 1528, 30.09.2020

Melehat Gezer

Öz

Bu araştırmada, Türkiye'de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan metafor çalışmaları tematik içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada, 2017-2020 yılları arasında yayınlanan 28 makale ve 13 tez değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama yöntemi olarak doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen metafor çalışmalarının çoğunluğunun makale türünde olduğu ve en çok çalışmanın 2018 yılında; en az çalışmanın ise 2020 yılında yapıldığı saptanmıştır. En fazla tercih edilen anahtar sözcüklerin “metafor” ve “sosyal bilgiler”; en fazla çalışılan konuların ise adalet, dayanışma, sevgi, saygı, hoşgörü, barış, yardımseverlik, empati gibi sosyal bilgiler programında yer alan beceri ve değerler olduğu belirlenmiştir. Bazı araştırmaların; yöntemin net bir biçimde tanımlanması, güvenirliğin sunulması gibi önemli kriterleri karşılamadığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla ileri çalışmalarda; araştırma modeli, deseni, veri analiz yöntemi ve güvenirlik işlemlerine ilişkin bilgi verilmesine dikkat edilmesi önerilmiştir. Ayrıca birçok metafor çalışmasının birbirini tekrar ettiği görülmüş ve bu noktadan hareketle ileri araştırmalarda güncel ve farklı konulardaki temaların belirlenmesine özen gösterilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, metafor, içerik analizi

Kaynakça

• Çakmak, M. (2018). Türkiye'de çevre kavramı bağlamında yapılan metafor çalışmalarının içerik analizleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(25), 172-193. Doi: 10.29329/mjer.2018.153.10
• Çalık, M., Ayas, A. & Ebenezer, J.V. (2005). A review of solution chemistry studies: Insights into students’ conceptions. Journal of Science Education and Technology, 14(1), 29–50.
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri [Parameters of content analysis]. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33–38. Doi: 10.15390/EB.2014.3412
• Duit, R. (1991). On the role of analogies and metaphors in learning science. Science Education, 75, 649–672.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe – yöntem – analiz. Ankara: Seçkin.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Conceptual metaphor in everyday language. The Journal of Philosophy, 77(8), 453.
• Mahlios, M. (2002). Teacher role formation. Action in Teacher Education, 24(1), 9–21. Doi:10.1080/01626620.2002.10463263
• Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis : An expanded sourcebook. (2nd Edition). Calif. : SAGE.
• Salman, Y. (2003). Dilin Düşevreni: Eğretileme. İstanbul: Kitaplık.
• Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem.
• Ültay, N. & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 26(6), 686–701. Doi:10.1007/s10956-011-9357-5
• Yıldızlı, H., Acar Erdol, T., Baştuğ, M., Bayram, K., & Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(193), 1–43.