Examination of The Policy-Making And Constructivist Positions of International Top Organizations in Turkey in The Context of State-Dependent Business Systems

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 1081 - 1108, 30.09.2020

Esra Ulukök , Adnan Akın

Öz

In this study, Turkey (Turkey by Whitley "State-dependent business system" is classified) and the International top organizations of relationships between organizations are examined. The main question in this study; Do international organizations have an impact / role on the state-dependent business system phenomenon? If there is an impact, what kind of an impact process does its reflection, scope and dimensions on the market functioning as Whitley predicts? answers to sub-questions will be sought. As a result of the research, the relations with the structures outside the EU are in the form of state-state relations; It has been concluded that the relations with the World Bank, IMF and ILO are in the form of state-international top organizations relationship. As a result, the structural establishment of new processes, even in different periods of power, is recognized by all stakeholders of business life, and it becomes necessary to consider it as part of global economic / political / legal developments as a standard level. Through this research, it is thought that the roles of international dynamics in national business systems will be analyzed and contributed to the literature with a different perspective, and it has important implications for politicians and managers of national organizations.

Uluslararası Üst Kuruluşların Devlete Bağımlı İş Sistemleri Bağlamında Türkiye’deki Politika Belirleyici Ve Yapılandırıcı Konumlarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, Whitley tarafından “Devlete bağımlı iş sistemi” kapsamında kategorize edilen Türkiye ile, Uluslararası Üst Kuruluşlar arasındaki ilişki biçimleri incelenmiştir. Çalışmadaki temel sorunsal; uluslararası kuruluşların, devlete bağımlı iş sistemi olgusunda etkisi/rolü var mıdır? şeklindedir. Eğer etkisi varsa, yine Whitley’in öngördüğü şekliyle, piyasa işleyişine yansımaları, kapsamı ve boyutları nasıl bir etki süreci içermektedir? şeklinde alt sorulara cevap aranacaktır. Araştırma sonucunda, AB haricindeki yapılar ile olan ilişkilerin devlet-devletler birliği ilişkisi tarzında olduğu; Dünya Bankası, IMF ve ILO ile ilişkilerin ise, devlet-uluslararası üst kuruluşlar ilişkisi biçiminde olduğu sonucuna varılmıştır. AB, IMF, ILO, Dünya Bankası gibi çeşitli uluslararası üst kuruluşlar açısından bakıldığında, farklı düzeylerde etkilerin yoğunluğu ve işlevselliği açıkça gözükmekte olup, bu etkiler nedeniyle, temel yapısal değişimlerin/dönüşümlerin tüm iş yaşamındaki mevzuata yerleştiği somut bir şekilde görülmektedir. Sonuç olarak, farklı iktidar dönemlerinde de olsa, bu yeni süreçlerin yapısal olarak yerleşikliği, iş yaşamının tüm paydaşlarınca kabullenilmekte, bir standart düzey olarak küresel ekonomik/siyasal/hukuki gelişmelerin bir parçası olarak göz önünde bulundurulması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmanın, ulusal iş sistemlerinde uluslararası dinamiklerin rolleri incelenerek, hem literatüre farklı bir bakış açısı ile katkıda bulunacağı, hem de politikacılar ve ulusal kuruluşların yöneticileri için önemli çıkarımlar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

ILO, IMF, Ulusal İş Sistemi, Devlete Bağımlı İş Sistemi

Kaynakça

• Akın, Adnan. (2010), “Kültür Penceresinden Türk İş Sisteminin Temelleri ve Atasözleri Bağlamında Bir Model Önerisi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, s. 810-838.
• Avrupa Toplulukları Komisyonu (2008), “2006/35/EC Sayılı Kararın Feshine ve Türkiye ile Katılım Ortaklığının kapsadığı ilkeler, öncelikler ve koşullara dair bir Konsey Kararı”, https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/Kob/Turkiye_Kat_Ort_Belg_2007.pdf
• Bağımsız Sosyal Bilimciler 2006 Yılı Raporu (2006), IMF Gözetiminde On Uzun Yıl, 1998-2008: Farklı Hükümetler, Tek Siyaset, http://www.emo.org.tr/ekler/22ed7eafe03b631_ek.pdf?tipi=36&turu=X&sube=0 (E.T: 29.04.2020).
• Berkman, Ümit, Özen, Şükrü (2007), Turkish Business System and Managerial Culture: State Dependency and Paternalism in Transition, Chapter VI, Gestion en Contexte Intercultural: Approaches, Problematiques, Pratiques et Plongees. Quebec: Presse de l’Universite Laval et TELUQ/UQAM, 1-25.
• Buğra, Ayşe (1995), Devlet ve İşadamları, İletişim Yayınları, 2.Baskı.
• Buğra, Ayşe, Savaşkan, Osman (2014). New Capitalism in Turkey The Relationship between Politics, Religion and Business. (Türkiye'de Yeni Kapitalizm Siyaset, Din ve İş Dünyası, Çeviren; Bülent Doğan, İletişim Yayınları, İstanbul).
• Buğra A. ve Üsdiken, Behlül. (1995) Societal Variations in State Dependent Organizational Forms The South Korean Chaebol and Turkish Holding Company, European Management and Organization in Transition Workshop, 20-23 April 1995, Helsinki, Finland.
• Büyükcan, Tufan (2007). IMF Destekli Yapısal Uyum Programları İle İlişkili Olarak Türkiye'de Gerçekleştirilen Yasal Düzenlemeler (1999-2004) . TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, No: 121.
• Candan, Ekrem (2005a), “Dünya Bankası Kredilerine İlişkin Genel Esaslar, Proje Kredilerinin Özellikleri, Avantaj ve Dezavantajları”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 58, s. 41-65.
• Candan, Ekrem (2005b), “Türkiye’nin Dünya Bankasından Sağladığı Krediler (1950-2003), Kredi Kullanımının Yıllar İtibariyle Gelişimi ve Toplam Dış Borç Stoku İçindeki Yeri”, Maliye Dergisi, Sayı:148, s. 82-121.
• Candan, Ekrem, (2006), “Türkiye’de Dünya Bankası Proje Kredilerinin Kullanımında ve Projelerin Tatbikinde Yaşanan Sorunlar Değerlendirme ve Öneriler”, Mali Yönetim ve Denetim, Ankara.
• Candan, Ekrem (2007), “Dünya Bankası Kredi Kullanımlarında ve Projelerin Tatbikinde Yaşanan Sorunlar”, Sayıştay Dergisi, Sayı:64, s. 69-109.
• Çelebi, Kemal (1998), Türkiye’deki Ekonomik İstikrarsızlığın Dışsal-Yapısal Nedenleri ve İstikrar Politikaları, Emek, Manisa.
• Çörtük, Orcan (2006), “Türkiye-IMF İlişkileri Ve İlişkilerin Hesap Bazında İşleyişi”, TCMB, MGM, Uzman Yeterlik Tezi, Ankara.
• Dirlik, Onur (2016), “Türk İş Sisteminin Evrimi: Makro kurumsal bir inceleme”, Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, s. 5-30.
• Doğan, Mesut (2015), “Avrupa Birliği Ve Türkiye Ekonomik İlişkileri”, Marmara Coğrafya Dergisi. 32, Sayı: 32, s. 306-325.
• Dünya Bankası, AB-Türkiye Gümrük Birliği Değerlendirmesi Raporu (2014), http://www.und.web.tr/dosya/dunya-bankasi-rapor-ozet.pdf (E.T: 30.04.2020), s. 1-12.
• Dünya Bankası ve Türkiye, http://pubdocs.worldbank.org/en/518741572602885694/Turkey-Snapshot-AM2019-TR.pdf (E.T: 03.05.2020).
• Eğilmez, Mahfi (2016), “Türkiye’de Son On Yılda Uygulanmış Bulunan Ekonomik İstikrar Politikası Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye İçin Ekonomik İstikrar Program Önerisi, www.mahfiegilmez.com/p/makaleler.html (E.T: 09.05.2020).
• Ekzen, Nazif (2009), “TÜRKİYE –IMF İLİŞKİLERİ”, http://acikarsiv.atilim.edu.tr/browse/1420/090306%5B1%5D.pdf?show
• Ener, Meliha, Siverekli Demircan, Esra (2004), Küreselleşen Dünyada IMF Politikaları ve Türkiye, Roma Yayınları, Ankara.
• Eroğlu Nadir, Eroğlu, İlhan (2009), “IMF-Türkiye İlişkileri ve 20. Stand-By Müzakereleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2009, Sayı: 2, s. 124-146.
• Güç, Figen (2006), “Dünya Bankası Kredilerinin Kamu Yatırımları Üzerindeki Rolü, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Gülmez, Mesut (2019), 1919-2019 ILO-Türkiye İlişkilerinin Yüzyılı, Uluslararası Çalışma Örgütü Yayınları, Ankara.
• Gümüş, Önder (2011), “Dünya Bankası Kredileri: Türkiye Örneği Üzerine Bir İnceleme”, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Gümüş, Mustafa (2014), “Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Türkiye”, https://politikakademi.org/2014/11/uluslararasi-calisma-orgutu-ilo-ve-turkiye/ (E:T: 07.05.2020).
• Haake, Sven (2002), “National Business Systems And Industry Specific Competitiveness”, Organization Studies, Cilt: 23, Sayı: 5, s. 711-736.
• Hotho Jasper J. (2014), “From Typology to Taxonomy: A Configurational Analysis of National Busi¬ness Systems and Their Explanatory Power”, Organization Studies, Cilt: 35, Sayı:5, s. 671-702.
• Kapani, Münci (1988), Politika Bilimine Giriş, Bilgi yay., Ankara.
• Karluk, Rıdvan (2002), Uluslararası Ekonomi, Beta Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.
• Kaya, Safiye ( 2004), “Dünya Bankası ve Türkiye”, Sayıştay Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 46-47, s. 3-42.
• Kazgan, Gülten (2005), Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929- 2001), Ekonomi Politik Açısından Bir İrdeleme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Lök, Hasan (2018), “Finansmana Erişim Çerçevesinde Dünya Bankası Kaynaklı Özel Sektör Proje Kredileri: Türkiye Uygulaması”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 4, s. 355-373.
• Özçelik, Didem, Toktaş, Pelin N., ve Sargut, Ali Selami (2007), “Türkiye’de Ulusal İş Sisteminin Dönüşümü: Sektörlerin Devlete Bağımlılığı Üzerine Bir Görgül Çalışma”, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 25-27 Mayıs 2007, Sakarya.
• Özen, Şükrü (2003), “Türk Holdinglerinin İlgisiz Çeşitlenmesinin Nedenleri Üzerine Bir Araştırma”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 669-671, Afyon. Seyidoğlu, Halil (2003), Uluslararası İktisat, Güzem Can Yayınları, 10. Baskı, İstanbul.
• Şahin, Kader Tan (2005), “Liberalleşmenin İş Örgütlerinin Çeşitlenmesi Üzerindeki Etkisi: Yeni Bir Perspektif İhtiyacı”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, s. 121-144.
• Tarhan, Vefa, “Dünyada IMF Eleştirileri ve Seçim Sonrası Türkiye-IMF İlişkileri”, https://www.ekodialog.com/Makaleler/imf_elestiriler_turkiye_imf.html Erişim Tarihi: (15.05.2020) Taş, Ali, Hızıroğlu, Mahmut, Çakan, Serdar (2011), “Ulusal İş Sistemlerinin Ulus Ötesi Uzantıları Olabilir Mi? Ulus Ötesi İşletmelerin Alıcı Ülkelerdeki Örgütsel Formları Köken Ülkedeki Örgütsel Formlarının İzlerini Taşıyor Mu?”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 25, s. 1-18.
• Tavşancıl, Ezel, Aslan, Esra (2001), İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri, Epsilon Yayınevi, Istanbul.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı (2020), AB Yapısı ve işleyişi, https://www.ab.gov.tr/bir-bakista-ab_3.html (E.T: 06.05.2020).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı (2020), Türkiye-AB İlişkilerinin Tarihçesi, https://www.ab.gov.tr/111.html
• The World Bank, https://www.worldbank.org/en/who-we-are (E.T: 06.05.2020).
• Türkiye-Avrupa Topluluğu Ortaklık Konseyi Kararları (2001), 1964-2000, 1, DPT, Yayın No: 2596, Cilt 1, Ankara.
• Uluslararası Çalışma Örgütü, “Türkiye’nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri”, https://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/lang--tr/index.htm (E.T: 09.05.2020).
• Uluslararası Çalışma Örgütü, Politika Alanları, https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/lang--tr/index.htm; https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/lang--tr/index.htm ( E.T: 06.05.2020).
• Whitley, Richard (1991), “The Social Construction of Business Systems in East Asia”, Organization Studies, Cilt:12, Sayı:1 s. 1-28.
• Whitley, Richard (1992), Business Systems in East Asia: Firms, Markets and Societies, Sage Publ., London.
• Whitley, Richard (1992), Societies, Firms and Markets: The Social Structuring of Business Systems R.D. Whitley (Der.), European Business Systems, Sage Publ., s. 5-45. London, UK.
• Whitley, Richard (1994) “Dominant Forms of Economic Organization in Market Economies, Organization Studies”, Cilt: 15, Sayı: 2, s.153-182.
• Whitley, Richard (1999), Divergent Capitalisms: The Social Structuring and Change of Business Systems, Oxford University Press, New York.
• Whitley, Richard (2000), “ The Institutional Structuring of Innovation Strategies: Business Systems, Firm Types and Patterns of Technical Change in Different Market Economies”, Organization Studies, Cilt:21, Sayı:-5, s. 855-886.
• Whitley, R. (2005), “How National Are Business Systems? The Role of States and Complemen-tary Institutions in Standardizing Systems of Economic Coordination and Control at The National Level”, G. Morgan, R. Whitley ve E. Moen (ed.) Changing Capitalism? Internationalism, Institutional Change, and Systems of Economic Organization, 190- 231. NewYork: Oxford University.
• Whitley, R. (2007) Business Systems and Organizational Capabilities: The Institutional Structuring of Competitive Competences. New York: Oxford University Press. World Bank (2008), Turkiye Cumhuriyeti’ne Yonelik Dunya Bankasi Ulke Isbirligi Stratejisi 2008-2011, http://documents.worldbank.org/curated/en/954431468309836289/pdf/420260CPS0P101036B00PUBLIC00TURKISH.pdf (E.T:07.05.2020).
• Yeloglu, Hakkı Okan (2005), “Ulusal İş Sistemlerinde Devlete Bağımlılık Kavramı: Türk Ulusal İş Sistemi Üzerine Makrokurumsal Bir Değerlendirme”, 13.Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi, s. 13-15.
• Zysman, John (1983), “Governments, Markets, and Growth: Financial Systems and Politics of Industrial Change”, Cornell University Press, NewYork, p. 358.