Türkiye'de Döviz Kuru Beklentileri Rasyonel Mi?

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 3, 281 - 290, 28.09.2022

Ümit Yıldız Bülent Günsoy

Öz

Uluslararası ticari faaliyetlere olanak sağlayan döviz kurları ekonomileri birçok kanaldan etkileme gücüne sahip önemli bir makroekonomik değişkendir. Bu özelliği ile döviz kurları pek çok ülkede iktisat politikalarının temel odak noktaları arasında yer almaktadır. Döviz kurlarına yönelik politikalar geliştirilirken en az döviz kurunun izlediği süreç kadar kura yönelik beklentiler de politika yürütücüleri tarafından dikkatle izlenmektedir. Bu nedenle beklentilerin rasyonalitesi hem doğru politikaların geliştirilebilmesi hem de etkin yürütülebilmesi için son derece önemlidir.
Bu çalışmada Türkiye için döviz kuru beklentilerinin rasyonel beklentiler hipotezinin öne sürdüğü gibi rasyonel olup olmadığı incelenmektedir. Bu kapsamda çalışmada dolar kuruna yönelik kısa ve uzun dönem beklentilerin yansızlığının ve etkinliğinin incelenerek beklentilerin rasyonel olup olmadığının ortaya konulması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma bulgularına göre yansızlık hipotezi her durumda reddedilirken, etkinlik hipotezi genel olarak kabul edilmektedir. Bu sonuçlar temel olarak mevcut bilginin etkin şekilde kullanılıyor olmasına rağmen ekonomik birimlerin yansız tahminlerde bulunamadığı daha net bir ifadeyle beklentilerin rasyonel olmadığı sonucunu ima etmektedir. Türkiye’nin nispeten kırılgan bir yapıya sahip olması ile ekonomik ve politik şokların döviz kuru üzerindeki öngörülemeyen etkilerinin ulaşılan bu sonuçlar üzerinde etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Döviz kuru, Rasyonel beklentiler hipotezi, Yansızlık, Etkinlik

Kaynakça

• Baillie, R. T., Lippens, R. R. & MacMahon, P. C. (1983). Testing rational expectations and efficiency in the foreign exchange market. Econometrica, 51 (3), 553-563.
• Begg, D. K. H. (1982). The rational expectations revolutin in macroeconomics, theories and evidence. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Cavaglia, S., Verschoor, W. F. C. & Wolff, C. C. P. (1993). Further evidence on exchange rate expectations. Journal of International Money and Finance, 12, 78-98.
• Çavuşoğlu, N. & Neveu, A. R. (2015). The predictive power of survey-based Exchange rate forecasts: Is there a role for dispersion? Journal of Forecating, 34, 337-353.
• Dominguez, K. M. (1986). Are foreign exchange forecasts rational? New evidence from survey data. Economics Letters, 21, 277-281.
• Fisher, P. (1992). Rational expectations in macroeconomics models. London: Kluwer Academic Publishers.
• Frankel, J. A. & Froot, K. A. (1987). Using survey data to test standard propositions regardinge exchange rate expectations. The American Economic Review, 77 (1), 133-153.
• Frankel, J. & Poonawala, J. (2010). The forward market in emerging currencies: Less biased than in a majör currencies. Journal of International Money and Finance, 29, 585-598.
• Frenkel, M., Mauch, M & Rülke, J. C. (2017). Forecaster rationality and expectation formation in foreign Exchange markets: Do emerging markets differ from industrialized economies? WHU-Otto Beisheim School of Management, Economics Group, WP 17/04.
• Friedman, B.M. (1980). Survey evidence on the rationality of interest rate expectations. The Journal of Monetary Economics. 6,453-465.
• Granger, C. W. J. & Newbold, P. (1974). Spurious regression in econometrics. Journal of Econometrics, 2 (2), 111-120.
• Gujarati, D.N. & Porter, D.C. (2009). Basic Econometrics. (5. Baskı). New York: McGraw-Hill Compaines, Inc.
• İnce, O. & Molodtsova, T. (2017). Rationality and forecasting accuracy of exchange rate expectations: evidence from survey-based forecasts. Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 47, 131-151.
• Kim, S.K. (1997). Testing the rationality of exchange rate and interest rate expectations: an emprical study of Australian survey-based expectations. Applied Economics. 28 (9), 1011-1022.
• Liu, P. C. & Maddala, G. S. (1992). Rationality of survey data and tests for market efficiency in the foreign Exchange markets. Journal of International Money and Finance, 11 (4), 366-381.
• Mitchell, K. & Pearce, D.K. (2007). Professional forecasts of interest rates and Exchange rates: evidence from the Wall Street Journal’s panel of economists. Journal of Macroeconomics, 29, 840-854.
• Mullineaux, D.J. (1978). On testing for rationality: another look at the Livingston price expectations data. Journal of Political Economy, 86 (2), 329-336.
• Muth, J. (1961). Rational expectations and the theory of price movements. Econometrica. 29 (3), 315-335.
• Snowdon, B. & Vane, H. R. (2012). Modern makroekonomi, temelleri, gelişimi ve bugünü. (Çev. B. Kaplamacı vd.) Ankara: Efil Yayınevi.