Ar-Ge Harcamaları ile Yüksek Teknoloji İhracatı Arası İlişki: Türkiye Örneği

Year 2022, Volume: 26 Issue: 4, 372 - 380, 27.12.2022

Murat Aslan

Abstract

Ar-Ge harcamalarının Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracat performansına etkilerinin 1996-2017 dönemini kapsayan yıllık veriler yardımıyla incelendiği bu çalışmada tahminler Johansen eş bütünleşme analizi ve hata düzeltme modeli ile yapılmıştır. Elde edilen bulgular artan Ar-Ge harcamalarının Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracat akımlarını olumlu etkilediğini işaret etmektedir. Fakat yüksek teknoloji ihracatının toplam imalat sanayi ihracatı içindeki payı artan Ar-Ge harcamalarından olumsuz etkilenmektedir. Bu sonuç Türkiye örneğinde Ar-Ge için yapılan ödemelerinin yüksek teknolojili ürünlerden daha çok alt teknoloji gruplarında yer alan ürünlerin üretimine yöneldiği şeklinde yorumlanmıştır. Türkiye için Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi kapsamında yapılan harcamaların hedef odaklı takip edilerek teknoloji içeriği yüksek ürünlere yönlendirilmesi orta ve uzun vadede ihracat hacminin ve katma değerinin artmasına imkan sağlayabilecektir. Çalışma sonuçları yönüyle önemli politika önerileri sunmaktadır.

Keywords

Anahtar Kelimeler: Ar-Ge, Yüksek Teknoloji İhracatı, Johansen Eş Bütünleşme

References

• Barney, J. B. (2001), Is the resource- based ‘view’ a useful perspective for strategic management research? Yes, Academy of Management Review, 26(1), pp. 41–56.
• Bassanini, A. ve Scarpetta. S, (2001), The Driving Forces of Economic Growth: Panel Data Evidence for the OECD Countries. OECD Economic Studies, 2001, 33 (2), pp.9-56.
• Bayır, M. ve Karahan, Ö (2020), OECD Ülkelerinde ARGE Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatındaki Rolü, International Kaouru Ishikawa Congress On Business Administration and Economy, India.
• Bojnec, S. ve Ferto, I. (2011), Impacts of Research and Development on Manufacturing Trade, Proceedings of Rijeka Faculty of Economics, Journal of Economics and Business, Vol. 29, No. 1, 2011, pp. 65-88
• Braunerhjelm, P. ve Thulin, P. (2008), Can countries create comparative advantages? R&D expenditures, high-tech exports and country size in 19 OECD countries, 1981–1999. International Economic Journal, 22(1), 95–111. https://doi.org/10.1080/10168730801887026
• Cohen, W. M. ve Levinthal, D. A. (1990), Absorptive Capacity: A New Perspective on Learning and Innovation, Administrative Science Quarterly, 35(1), 128. https://doi.org/10.2307/2393553
• Çetin, R. (2016), Yeni Sanayileşen Ülkelerde Ar-Ge Harcamaları ve Yüksek Teknoloji Ürünü İhracatı Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi Yöntemi ile İncelenmesi, İktisat Fakültesi Mecmuası, (66), s. 30-43.
• Çütçü, İ. (2019), Ar-Ge Harcamaları – Dış Ticaret İlişkisi: AB Ülkeleri Üzerinde Panel Veri Analizi, İktisat Seçme Yazılar, (1), s.265-299.
• Dam, M.M. (2016), Dış ticaret ve AR-GE yatırımları arasındaki ilişki: OECD ülkeleri için panel veri analizi, Akademik Bakış Dergisi,56,345-358.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981), Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, 49(4), 1057. https://doi.org/10.2307/1912517 Dumrul, Y. ve Kiliçarslan, Z. (2018), The Effect of Research And Development (R&D) Expenditures on Export: Evidence From A Panel of Selected OECD Countries, Journal of Economics, Finance and Accounting, (1), 243-241.
• Engle, R. F. ve Granger, C. W. (1987), Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251. https://doi.org/10.2307/1913236
• Falk, M. (2007), R&D spending in the high-tech sector and economic growth. Research in Economics, 61(3), 140–147. https://doi.org/10.1016/j.rie.2007.05.002 Göçer, İ. (2013), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri, Maliye Dergisi, (165), s.215-240.
• Gümüş, E. ve Çelikay, F. (2015), R&D Expenditure and Economic Growth: New Empirical Evidence, The Journal of Applied Economic Research, 9(3), pp. 205–217
• Gyekye, A., Oseifuah, E. ve Vukor-Quarshie, G. (2012), The Impact of Research and Development on Socio-Economic Development: Perspectives from Selected Developing Economies, Journal of Emerging Trends in Economics and Management Sciences, 3 (6): 915-922.
• Halpern, L. ve Muraközy, B. (2012), Innovation, productivity and exports: the case of Hungary. Economics of Innovation and New Technology, 21(2), 151–173. https://doi.org/10.1080/10438599.2011.561995
• Harris, R., Li, Q. C. ve Trainor, M. (2009), Is a higher rate of R&D tax credit a panacea for low levels of R&D in disadvantaged regions? Research Policy, 38(1), 192–205. https://doi.org/10.1016/j.respol.2008.10.016
• Johansen, S. (1988), “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregresive Models”, Econometrica, Vol. 59, pp. 1551–1580.
• Kılıç, C., Bayar, Y. ve Özekicioğlu, H. (2014), Araştırma Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G–8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 115. https://doi.org/10.18070/euiibfd.62317
• Kırankabeş, M. C. ve Erçakar, M. E. (2012), Importance of Relationship Between R&D Personnel and Patent Applications on Economics Growth: A Panel Data Analysis, International Research Journal of Finance And Economics, ISSN 1450-2887, 92, 72-81.
• Köse, N. ve Aslan, Ç. (2020), The effect of real exchange rate uncertainty on Turkey’s foreign trade: new evidences from SVAR model, Asia-Pacific Journal of Accounting & Economics,1–15. https://doi.org/10.1080/16081625.2020.1808798
• Köse, N., Ay, A. ve Topallı, N. (2008), Döviz Kuru Oynaklığının İhracata Etkisi: Türkiye Örneği (1995-2008), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), s. 25-45.
• Oğuz, S. ve Sökmen, A.G.(2020), The effect of research development expenditures on high technology exports: A panel data analysis on OECD countries. International Journal of Economic and Administrative Studies, 27, 209-222.
• Özçelik, Ö., Aslan, V. ve Özbek, R.İ. (2018), Ar-Ge Harcamalarıyla Yüksek Teknoloji İhracatı arasındaki İlişki: Seçili 10 OECD Ülkesi İçin Panel Veri Analizi, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), s.57-66.
• Özer, M. ve Çiftçi, N. (2009), Ar-Ge Harcamaları ve İhracat ilişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), s. 1-9.
• Özkan, G. ve Yılmaz, H.(2017), AR-GE harcamalarının yüksek teknoloji ürün ihracatı ve kişi başı gelir üzerindeki etkileri: 12 AB ülkesi ve Türkiye için uygulama (1996-2015), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi,12(1),1-12.
• Peng, L. (2010), Study on relationship between R&D expenditure and economic growth of China. Proceedings of the 7th International Conference on Innovation & Management, Wuhan, China, December 4-5.
• Porter, M. E. (1990), National Competitive Advantage in Services. The Competitive Advantage of Nations, 239–273. https://doi.org/10.1007/978-1-349-11336-1_6
• Sandu, S. ve Ciocanel, B. (2014), Impact of R&D and Innovation on High-tech Export. Procedia Economics and Finance, 15, 80–90, https://doi.org/10.1016/s2212-5671(14)00450-x
• Şahbaz, A., Yanar, R. ve Adıgüzel, U. (2014), Ar-Ge Harcamaları ve İleri Teknoloji Mal İhracatı İlişkisi: Panel Nedensellik Analizi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), ss. 47- 60.
• Uzay, N., Demir, M. ve Yıldırım M. (2012), İhracat Performansı Açısından Teknolojik Yeniliğin Önemi: Türkiye İmalat Sanayi Örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), s. 147-160.
• Yıldırım, E. ve Kesikoğlu, F. (2012), Ar-Ge Harcamaları ile İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneğinde Panel Nedensellik Testi Kanıtları, Marmara Üniversitesi: İ.İ.B.F. Dergisi, 32(1), ss.165-180.
• Zachariadis, M. (2004), R&D-induced Growth in the OECD?, Review of Development Economics, 8(3), 423–439. https://doi.org/10.1111/j.1467-9361.2004.00243.x
• Zahra, S. A. ve George, G. (2002), Absorptive Capacity: A Review, Reconceptualization, and Extension, The Academy of Management Review, 27(2), 185. https://doi.org/10.2307/4134351