Birinci Umûmî Müfettişlik Bölgesinde Salgın Hastalıklarla Mücadele (1927-1952)

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 4, 2355 - 2385, 30.12.2020

Abdulaziz Kardaş

Öz

Nüfus hareketleri başta olmak üzere birçok yolla yayılan salgın hastalıklar, tarih boyunca insan varlığını ve toplumları tehdit etmiştir. Tarihi geçmişleri binlerce yıl öncesine dayanan sıtma, kolera, çiçek, trahom gibi hastalıkların yayıldığı bölgelerde çeşitli sağlık sorunlarının çıkmasına ve büyük can kayıplarının yaşanmasına yol açmışlardı. Bu nedenle devletler imkânları ölçüsünde salgın hastalıklarla mücadele etmişlerdi. Söz konusu hastalıklara karşı Osmanlı Devleti döneminde mücadeleler verilmişti. Özellikle Balkan ve Birinci Dünya savaşları sırasında büyük yıkımlara neden olan salgın hastalıkların etkileri Millî Mücadele ve Cumhuriyet dönemlerinde de devam etmiştir.
Cumhuriyet döneminde salgın hastalıklar genellikle Suriye, Irak ve İran gibi komşu ülkelerden çeşitli vasıtalarla Anadolu’ya geçmişti. Bu ülkelere komşu olan Urfa, Mardin, Siirt, Diyarbekir, Elâziz, Bitlis, Van ve Hakkâri vilâyetlerinde Osmanlı’daki uygulamalar da örnek alınarak, 1927’de Birinci Umûmî Müfettişlik kurulmuştur. Birinci Umûmî Müfettişlik, kapsadığı vilâyetlerde asayiş, bayındırlık ve sosyo-kültürel alanların dışında Sıhhî Müşavirlikler vasıtasıyla bölgede Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti’nce yürütülen sağlık hizmetlerinde yer almışlardı.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Salgın Hastalıklar, Türkiye, Birinci Umûmî Müfettişlik Bölgesi

Kaynakça

• 1) Arşiv Belgeleri 1.1) Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi (CCA)