Kafkas Birliği Düşüncesi’nin Tarihi Geçmişi ve Mahiyeti

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2 - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinin 100. Yılı Özel Sayısı, 711 - 718

Tahmina Aliyeva

Öz

Kafkas Birliği ideali kavramı, bölge tarihinde jeopolitik dinamikler üzerinde derin etkileri olan önemli bir unsur olmuştur. Bu idealin tarihsel önemini anlamak, bölgenin zaman içindeki gelişimini etkileyen karmaşık ilişkileri ve güç dinamiklerini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Kafkas Birliği idealinin yüzyıllara yayılan zengin bir tarihi geçmişi vardır. Söz konusu ideal, 18. yüzyılda ortaya çıkmış ve 19. yüzyılda Şeyh Şamil gibi önemli şahsiyetler ve Birleşik Kafkas Devleti kavramıyla önemli bir etki kazanmıştır. Şeyh Mensur ve Mürit Teşkilatı da bu fikrin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur. Tarihsel olarak Kafkas Birliği yolunda karşılaşılan siyasi ve etnik gerginlikler gibi zorluklara ve engellere rağmen bölgede özgürleşme hareketleri de yaşanmıştır. Bu fikrin mirası ve etkisi, Kafkasya'nın geleceğine ilişkin tartışmalarda güncel bir konu olmayı sürdürdüğü için bugün de hissedilmeye devam etmektedir. Buna göre çalışma Kafkas Birliği idealine ana hatlarıyla bakmayı amaçlarken, bölgenin önemine de alan yazın ışığında yaklaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kafkasya, Kafkas Birliği ideali, Tarih

Kaynakça

• Akdemir, İ. O., & Türk, M. K. (2023). Zihinlerdeki Kafkasya: Kafkasya’nın Konumu Ve Sınırları Üzerine Jeopolitik Analiz. Van İnsani Ve Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 132-157.
• Altunsoy, Y. (2019). Kafkas İslam Ordusu ve Bakü Zaferi. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 42-91.
• Ateş, S. (2013). Birinci Dünya Savaşı ve Kafkasya. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (5), 163-178.
• Aydın, N., & Ergül, E. (2019). Kafkasya Gazavatı ve Şeyh Şamil. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (12), 87-114.
• Mustafayeva, N. (2018). Yeni Kafkasya Dergisinde Kafkasya Halklarının Münasebetleri Meselesi. Turan-Sam, 10(40), 237-241.
• Penah, N., & Shakirov, E. (2019). Kafkasya'da Özgürlük Mücadeleleri Ve Müridizm. Journal Of International Social Research, 12(66), 413-420.
• Tavkul, U. (2007). Kafkasya gerçeği. Selenge Yayınları.
• Yeşil, M. M. (2017). 19. Yüzyılda Kuzey Kafkasya’nın Bağımsızlık Ve Özgürlük Mücadelesi Ve Kabileler Arasında İletişimsizlik Sorunu. Electronic Turkish Studies, 12(19), 203-232.
• Yüce, E. Y. (2020). Arşiv belgeleri ışığında Osmanlı-Kuzey Kafkas hâkimleri arasındaki ilişkiler (İmam Mansur ve Şeyh Şâmil dönemleri) [Master's thesis,Siirt Üiversitesi]. Yök Tez.