FİBROMİYALJİDE GÜNCEL BESLENME YAKLAŞIMLARI

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 5 - Ekim 2022, 28 - 39, 15.12.2022

Gözde Bircan Hazel Elagöz Başak Öney Betül Koçak

https://doi.org/10.54270/atljm.2022.25

Öz

Fibromyalji % 2- 8 oranında görülen önemli bir sağlık sorunudur. Halk sağlığı açısından önemli bir konu olduğu gibi yaşam aktivitelerini etkilemesi nedeniyle üretkenlik iş ve güç kaybı meydana getirmektedir. Hastaların, kaliteli uyku, fiziksel-duygusal ve zihinsel işlevlerde düzelme sağlamaya yönelik tedavileri önemli harcamalar oluşturmaktadır. Tedavi süreçleri, hastalık karekteristikleri ile ilgili eğitimin önemli bir etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Multidisipline yaklaşımın önemli olduğu görülmektedir. Doğru beslenme stratejileri oluşturmak tedavi planında önemlidir. Bu yazıda güncel beslenme yaklaşımlarının fibromiyalji tedavisindeki yeri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fibromiyalji, Ağrı, Semptom, Kas, Diyet, Takviye

Kaynakça

• Boulis M, Boulis M, Clauw D. Magnesium and Fibromyalgia: A Literature Review. J Prim Care Community Health. 2021. Jan-Dec;12:21.
• Bellato E, Marini E, Castoldi F, Barbasetti N, Mattei L, Bonasia DE, Blonna D. Fibromyalgia syndrome: etiology, pathogenesis, diagnosis, and treatment. Pain Res Treat. 2012;2012:426130. Epub 2012. Nov 4. Erratum in: Pain Res Treat. 2013.
• Bair, M. J., & Krebs, E. E. Fibromyalgia. Annals of internal medicine, 172(5), ITC33-ITC48.2020.
• Şaş S, Koçak F, Tuncay F. Fibromiyalji Sendromunda Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Medical Journal, 3(2), 48 - 53.2019.
• Sönmez, İ., Köşger, F., Karasel, S., & TOSUN, Ö. Kadın fibromiyalji hastalarında hastalık algısının ağrı ve depresyonla ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(5). 2015.
• Mist SD, Firestone KA, Jones KD. Complementary and alternative exercise for fibromyalgia: a meta-analysis. J Pain Res. 2013;6:247-60.. Epub 2013. Mar 27.
• Häuser, W., & Fitzcharles, M. A. Facts and myths pertaining to fibromyalgia. Dialogues in clinical neuroscience. 2022.
• Valverde M, Juan A, Rivas B, Carmona L. Fibromialgia. En: Sociedad Española de Reumatología: EPISER. Grupo Epidor. Madrid: MSD-SER; 2001, p. 77-91.
• Lowry, E., Marley, J., McVeigh, J. G., McSorley, E., Allsopp, P., & Kerr, D. Dietary Interventions in the Management of Fibromyalgia: A Systematic Review and Best-Evidence Synthesis. Nutrients, 12(9), 2664. 2020.
• Cerón Lorente, L., García Ríos, M. C., Navarro Ledesma,S.,TapiaHaro,R.M.,CasasBarragán, A., Correa-Rodríguez, M., & Aguilar Ferrándiz, M.E. Functional Status andBody Mass Index in Postmenopausal Women with Fibromyalgia: A Case-control Study. International journal of environmental research and public health, 16(22), 4540. 2019.
• Nadal-Nicolás, Y., Miralles-Amorós, L., Martínez-Olcina, M., Sánchez-Ortega, M., Mora, J., & Martínez-Rodríguez, A. Vegetarian and Vegan Diet in Fibromyalgia: A Systematic Review. International journal of environmental research and public health, 18(9), 4955. 2021.
• Ataoglu, S., Ankarali, H., Samanci, R., Ozsahin, M., & Admis, O. The relationship between serum leptin level and disease activity and inflammatory markers in fibromyalgia patients. Northern clinics of Istanbul, 5(2), 102–108. 2018.
• Kaya, E. Fibromiyalji Hastalarının Depresyonu, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Bozukluğu Açısından Değerlendirilmesi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Projesi. 2020.
• Kolak, E. Fibromiyalji Sendromlu Kadınlarda Aerobik Ve Dirençli Egzersizlerin Etkinliğinin Karşılaştırılması, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. 2021.
• Çıracıoğlu, A.M. Fibromiyaljili Kadın Hastalarda K1-K2 Vitamin Düzeylerinin Normal Popülasyonla Karşılaştırılması Ve Bu Düzeylerin Hastalık Aktivitesi, Yaşam Kalitesi, Ağrı, Hasas Nokta Ve Pro-İnflamatuvar Sitokinler (Il-8, Il-6 Ve Tnf-Alfa) Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Tıpta Uzmanlık Tezi. 2020.
• Çelik Şahin, S. Fibromiyalji Hastalarında Probiyotik Tüketim Durumu Ve Yaşam Kalitesine Etkisi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. 2019.
• Demiray, C. & Zengin Alpözgen, A. Fibromiyalji Sendromunda Tamamlayıcı Tedaviler, Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 4 (1), 49-56. 2022.
• Tomaino, L., Serra-Majem, L., Martini, S., Ingenito, M. R., Rossi, P., La Vecchia, C., Bamonti, F., & Vigna, L. Fibromyalgia and Nutrition: An Updated Review. Journal of the American College of Nutrition, 40(7), 665–678. 2021.
• Bjørklund, G., Dadar, M., Chirumbolo, S., & Aaseth, J. Fibromyalgia And Nutrition: Therapeutic Possibilities?. Biomedicine & Pharmacotherapy = Biomedecine & Pharmacotherapie, 103, 531–538. 2018.
• Pagliai, G., Giangrandi, I., Dinu, M., Sofi, F., & Colombini, B. Nutritional Interventions İn The Management Of Fibromyalgia Syndrome. Nutrients, 12(9), 2525. 2020.
• Kadayifci, F. Z., Bradley, M. J., Onat, A. M., Shi, H. N., & Zheng, S. Review Of Nutritional Approaches To Fibromyalgia. Nutrition Reviews, Nuac036. Advance Online Publication. 2022.
• Joustra, M. L., Minovic, I., Janssens, K. A., Bakker, S. J., & Rosmalen, J. G. Vitamin and mineral status in chronic fatigue syndrome and fibromyalgia syndrome: A systematic review and meta-analysis. PloS one, 12(4), e0176631. 2017.
• Ferreira, I., Ortigoza, Á., & Moore, P. Magnesium and malic acid supplement for fibromyalgia. Medwave, 19(4), e7633. 2019.
• Çıracıoğlu, A. M., Armağan, O., Uslu, S., Berkan, F., Özgen, M., Dal Erdoğan, S., & Çolak, E. Vitamin K levels in Fibromyalgia Syndrome Patients and Their Associations with Pain, Disease Activity, Quality of Life and Inflammatory Cytokines. Pain Management Nursing. 2022.
• Baysal Yusuf, F., Obezitede Diyetin Düzenlenmesi. Klinik Tıp Bilimleri, 5 (5), 1-4. 2017.
• Staudacher, H. M. Nutritional, Microbiological And Psychosocial İmplications Of The Low FODMAP Diet. Journal Of Gastroenterology And Hepatology, 32, 16–19. 2017.
• Özcan, T. & Baysal, S., Vejetaryen Beslenme Ve Sağlık Üzerine Etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30 (2), 101-116. 2016.
• Seçim Y, Akyol N, Kaya M, Vejetaryen Beslenme Türleri. 5(1): 66-82. 2022. DOI:10.26677/TR1010.2022.921
• Yüksel, A. & Özkul, E. Sürdürülebilir Diyet Modellerinin Değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (2), 467-481. 2021.
• Avcı, S. Glutensiz Diyetin Kilo Kaybı Üzerine Etkisi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. 2016.
• Dügeroğlu, H. Fibromiyalji Tedavisi Alan Hastalarda 25-Hidroksi Vitamin Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi, 23 (3), 300-304.2022.
• Andretta, A., Dias Batista, E., Madalozzo Schieferdecker, M. ve ark. Fibromiyaljili kadınlarda magnezyum ve kalsiyum ile ağrı, yaşam kalitesi ve depresyon parametreleri arasındaki ilişki. Adv Romatol 59 , 55.2019.
• Nazıroğlu, M., Akkuş, S., Soyupek, F., Yalman, K., Çelik, Ö., Eriş, S., & Uslusoy, G. A. Vitamins C and E treatment combined with exercise modulates oxidative stress markers in blood of patients with fibromyalgia: a controlled clinical pilot study. Stress (Amsterdam, Netherlands), 13(6), 498–505. 2010.
• Bağış, S., Karabiber, M., As, İ., Tamer, L., Erdoğan, C., & Atalay, A. Fibromiyaljili hastalarda magnezyum sitrat tedavisi ağrı, klinik parametreler ve fonksiyonel durum üzerine etkili midir Uluslararası Romatoloji , 33 (1), 167-172.2013.