HASTANE BİRİMLERİNDEKİ HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 11, 164 - 176, 24.10.2024

Muhammed Nasrullah Er

https://doi.org/10.54270/atljm.2024.59

Öz

Hasta güvenliği kültürü, hasta ve hasta yakınlarının bedenen ve ruhen olumlu bir ortam sağlayıp olası sağlık durumunu bozucu etmenlerden uzak tutulmasıdır. Bir hastanenin tüm birimlerinde hastaların güvenliğini eksiksiz bir şekilde sağlamasından daha önemli başka bir amacı yoktur. Acil serviste; stresli ortam, iletişim sorunlarının varlığı eksikliği gibi nedenlerden kaynaklanan hatalardan dolayı güvenlik sorunu oluşmaktadır. Ruh sağlığı alanında da güvenlik sorunlarına dikkat çekilmeli fakat psikiyatride hasta güvenlik kültürüne ilişkin literatür sınırlıdır. Kadın Hastalıkları ve Doğum, bir başka Perinatal Hasta Güvenliği açısından incelenmesi gereken bir birimdir. Yoğun bakım üniteleri ise tıbbi hatalar ve tıbbi cihaz arızalarıyla hasta güvenliğinin risk altında olan hastane üniteleridir. Cerrahi birimlerde; tıbbi cihaz arızaları, çalışanların bilgi ve dikkat eksiklikleri, enfeksiyon varlığı gibi riskler diğer birimlere nazaran daha çok olduğu için cerrahi hemşireler hatalarla daha çok karşılaşmaktadır bu da bu durumda olan cerrahi hemşirelerinin hasta güvenliğine uygun politikalarıyla birlikte riskler yok edilebilecek ve hasta güvenliği artabilecektir. Güvenli cerrahi uygulamalar için DSÖ tarafından kontrol edilebilir ölçütler yayınlanmıştır. Hasta güvenliğini ameliyathanede radyasyondan koruyup hasta güvenliğini sağlamak için birçok kılavuz ve protokoller yayınlanmıştır. Bu ve bunun gibi kılavuz ile protokoller, radyoloji birimleri içinde kaynak olabilmektedir. Sonuç olarak birimlerde fazla çalışma saatleri, hemşirelerin ve sağlık çalışanların az olması, nöbetlerin fazla olması, fiziksel ve kimyasal maddelere maruz kalınması hasta güvenliğini düşürebilen etkenlerdir. Fazla çalışma saatleri ve nöbet sayılarının uzun ve çok olması sağlık personellerinde hastane güvenlik kültür algısının olumsuz bir şekilde etkilenerek düştüğü saptanmıştır. Hemşirelerin ve sağlık çalışanlarının potansiyel olarak karşılaşabilecekleri olası hasta güvenliği sorunlarını göz önünde bulundurarak eğitim rehberleri oluşturulabilir.

Anahtar Kelimeler

Derleme, Hasta güvenliği, Hasta güvenliği kültürü, Hastane, Hemşirelik

Etik Beyan

Bu çalışmada, herhangi bir potansiyel veya gerçek bir çıkar çatışması konusunda dikkatli davranılmış olup çıkar çatışması kapsamına giren tüm menfaatlerden uzak durulmuştur.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

AN OVERVIEW OF PATIENT SAFETY CULTURE IN HOSPITAL UNITS

Öz

Patient safety culture refers to the creation of a physically and mentally positive environment for patients and their families, keeping them away from potential factors that could adversely affect their health. Ensuring the safety of patients in all units of a hospital is the paramount goal. In the emergency department, safety issues arise due to factors such as a stressful environment and communication problems leading to errors. In the field of mental health, attention should be drawn to safety issues, but the literature on patient safety culture in psychiatry is limited. Obstetrics and Gynecology is another unit that should be examined from the perspective of Perinatal Patient Safety. Intensive care units are hospital units where patient safety is at risk due to medical errors and device malfunctions. In surgical units, risks such as medical device malfunctions, lack of knowledge and attention among staff, and the presence of infections are more prevalent compared to other units. Consequently, surgical nurses encounter more errors, and implementing appropriate policies can eliminate risks and enhance patient safety. The World Health Organization (WHO) has published measurable criteria for safe surgical practices. Guidelines and protocols have also been issued to protect patient safety from radiation in operating rooms. Various guides and protocols, including those for radiology units, can serve as valuable resources. In conclusion, factors such as excessive working hours, shortage of nurses and healthcare staff, frequent shifts, and exposure to physical and chemical substances can reduce patient safety in units. It has been observed that long working hours and a high number of shifts negatively impact the perception of hospital safety culture among healthcare professionals. Developing educational guidelines considering potential patient safety issues that nurses and healthcare workers may encounter is crucial.

Anahtar Kelimeler

Review, Patient safety, Patient safety culture, Hospital, Nursing

Etik Beyan

In this study, attention was paid to any potential or actual conflict of interest and all interests that were within the scope of conflict of interest were avoided.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Alan H, Korucu AE, Terzioğlu F. Hasta Güvenliği Kavramı ve Hasta Güvenliğinde Hemşirenin rol ve Sorumlulukları. Sağlıkla Hemşirelik Dergisi, Kasım, 2013; (7), 6-7.
• Ammouri, A. A., Tailakh, A. K., Muliira, J. K., Geethakrishnan, R., Al Kindi, S. N. Patient safety culture among nurses. International nursing review, 2015; 62(1), 102-110. DOI: https://doi.org/10.1111/inr.12159
• Reis, C. T., Paiva, S. G., Sousa, P. The patient safety culture: a systematic review by characteristics of hospital survey on patient safety culture dimensions. International Journal for Quality in Health Care, 2018; 30(9), 660-677. DOI: https://doi.org/10.1093/intqhc/mzy080
• Nenni Unal, F. Sağlık Çalışanlarının Hasta Güvenliği İklimi Algılarına Yönelik Bir Araştırma. Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya, 2019.
• Çiçek A. Hemşirelerin Hasta Güvenliğine Yönelik Görüş ve Tutumlarının İncelenmesi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2012.
• Çiçek Korkmaz, A. Geçmişten Günümüze Hasta Güvenliği. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 2018; 6 (1), 10-19.
• Korkutan, M., Kurt, M. Hasta Güvenliği Kültürünün Türkiye'deki Mevcut Durumu ve Önemi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2021; 7 (1),19-31.
• Teleş, M. Sağlık Personelinin Hasta Güvenliği Kültürü Algıları İle Hastaların Sağlık Hizmeti Kalitesi Algıları Arasındaki İlişkinin Analizi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2011.
• Ömerosman, C. Acil Servisteki Sağlık Çalışanlarının Hasta Güvenliği Tutumu Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2019.
• Ersoy, N., Şenses, M.Ö., Er, R.A. Acil tıp’ta aydınlatılmış onam. Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi, 2010; 16(1), 1-8.
• Şenoğlu A., Taşpınar A., Karaçam Z. Doğum ve Doğum Sonu Dönemde Hasta Güvenliği ve Ebelerin Sorumlulukları. The Medical Journal of Mustafa Kemal University. 2020; 11(40): 66-73.
• Ay A., Çınar S., Boztepe H. Çocuklarda Aydınlatılmış Onam. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2019; 6(2): 120-125.
• Bahar, S. Cerrahi Birimlerde Çalışan Hemşirelerin Hasta Güvenliğine İlişkin Tutumlarının Değerlendirilmesi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 2018.
• World Health Organization (WHO). Word alliance for patient safety. Implementation manuel WHO surgical safety checklist (First edition). Safe surgery saves lives. Geneva, Switzerland; WHO Press: 2008.
• Filiz, E. Hastanede Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının Ve Sağlık Çalışanları İle Toplumun Hasta Güvenliği Hakkındaki Tutumunun Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2009.
• Yılmaz Güven D., Şener Özalp Ş. Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Tıbbi Hatalara İlişkin Tutumları İle Hasta Güvenliği Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. ADYÜ Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 8(3): 240-249.
• Kapıkıran G and et al. Have Relation between Health Quality Perceptions and Patient Safety Cultures of Nurses Working in Surgical Clinics. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2023;8(1):53-58. doi: 10.26453/otjhs.1117218
• Karaman Özlü, Z., Kılıç, M. Yayla, A. Cerrahi Aydınlatılmış Onam Hakkında Hastaların Bilgi Düzeyinin İncelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2015; 2 (3), 318-328. DOI: 10.17681/hsp.88203
• Aydın Er R, Özcan M. Akpınar A, Ersoy N. Ortopedide Aydınlatılmış Onama Ait Etik Sorunlar: Kocaeli’den Bir Örnek. Türkiye Klinikleri J Med Sci., 2011; 31: 455-63.
• Altuntaş Turasan, B. Bir Psikiyatri Hastanesinde Hasta Güvenliği Kültürü Düzeyi ve Güvenlik Raporlamanın İncelenmesi. Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Programı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2010
• Moralılar Cansever, S. Ebelerde Hasta Güvenliği Kültürünün Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2020
• WHO. WHO Safe Childbirth Checklist Implementation Guide: improving the quality of facility-based delivery for mothers and newborns. 2015; ISBN 9789241549455
• Tunçer, G. Bebek Dostu Kadın Doğum ve Çocuk Hastanelerinde Çalışan Hekim, Hemşire Ve Ebelerin Hasta Güvenliği Tutumlarının Belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2016.
• Yılmaz, B., Oskay, Ü. Perinatal Hasta Güvenliği ve Hemşirelik Yaklaşımı. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 2021; 4 (1), 123-132. DOI: 10.38108/ouhcd.825864
• McCrory JL, Chambers AJ, Dafary A, Redfern MS. Ground reaction forces during gait in pregnant fallers and non-fallers. Gait Posture 2011; 34, 524-528. DOI: 10.1016/j.gaitpost.2011.07.007
• Heafner L, Suda D, Casalenuovo N, Leach LS, Erickson V, Gawlinski A. Development of a tool to assess risk for falls in women in hospital obstetric units. Nursing for Women's Health, 2013; 17(2), 98-107. DOI: 10.1111/1751-486X.12018
• Demir S, Şahin N. Perinatal Hasta Güvenliğinde Hasta Teslimi: Kullanılan İletişim Teknikleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2014; 11(3), 32-37.
• Mackintosh N, Rance S, Carter W, Sandall J. Working For Patient Safety: A Qualitative Study Of Women's Help-Seeking During Acute Perinatal Events. BMC Pregnancy Childbirth, 2017; 17(1):232-245. DOI: https://doi.org/10.1186/s12884-017-1401-x
• Bonacquisti A, Cohen MJ, Schiller CE. Acceptance and Commitment Therapy For Perinatal Mood and Anxiety Disorders: Development of an İnpatient Group İntervention. Archives of Women's Mental Health, 2017; 20(5), 645-654. DOI: 10.1007/s00737-017-0735-8
• Aydın R, Yaman Ş, Uçakcı C, Özkan S, Kalkan A. Doğum Salonunda Görev Yapan Ebe/Hemşirelerin Yenidoğanın İlk Bakımına Yönelik Hasta Güvenliği Uygulamaları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;19.
• Salihoğlu, Ö., Akkuş, C. H., Hatipoğlu, S. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Standartları. Bakırköy Tıp Dergisi, 2011; 7,2. DOI: 10.5350/BTDMJB201107201
• Lyndon, A., Johnson, M.C., Bingham, D., Napolitano, P.G., Joseph, G., Maxfield, D.G., O’Keeffe, D.F. Transforming Communication and Safety Culture in Intrapartum Care: A Multi-Organization Blueprint. JOGNN, 2015; 44. DOI: 10.1111/1552-6909.12575
• Severinsson, E., Haruna, M., Rönnerhag, M., Berggren, I. Patient Safety, Adverse Healthcare Events and Near-Misses in Obstetric Care —A Systematic Literature Review. Open Journal of Nursing, 2015; 5,12. DOI: http://dx.doi.org/10.4236/ojn.2015.512118
• Severinsson, E., Haruna, M., Rönnerhag, M., Holm, A.L., Hansen, B.S., Berggren, I. Evidence of Linkages between Patient Safety and Person-Centred Care in the Maternity and Obstetric Context—An Integrative Review. Open Journal of Nursing, 2017; 7,3 DOI: https://doi.org/10.4236/ojn.2017.73030
• Elsous A, Akbari Sari A, AlJeesh Y, Radwan M. Nursing perceptions of patient safety climate in the Gaza Strip, Palestine. Int Nurs Rev. 2017;64(3):446-454. doi: 10.1111/inr.12351.
• Esin A., Özşahin, Y., Erkalp, K., Salihoğlu, Z. Anestezistler İçin Radyasyon Güvenliği. Phoenix Medical Journal, 2023; 5(1), 1-5.
• Aygin, D., Çelik Yılmaz, A., Yaman, Ö., Gül, A. Ameliyathane Radyasyon Güvenliği. Journal of Human Rhythm, 2018; 4 (1), 22-30.
• Öztaş, B., Bulut, H. Radyoloji ve Girişimsel Radyoloji Hemşireliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2016;32 (3), 127-134.
• Ramanujam, R., Abrahamson, K., Anderson, J.G. Influence of workplace demands on nurses’ perception of patient safety. Nursing and Health Sciences, 2008;10: 144-150. DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1442-2018.2008.00382.x
• Özata, M., Altunkan, H. Hastanelerde Tıbbi Hata Görülme Sıklıkları, Tıbbi Hata Türleri ve Tıbbi Hata Nedenlerinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi, 2010;8(2): 100-111.
• Çınar, D., Karadakovan, A. Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta ve Çalışan Güvenliği. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 2016; 20(2), 116-122.
• Sönmezer MÇ, Gülhan B, Otuzoğlu M, Yakut Hİ, Tezer H. Pediatri Yoğun Bakım Ünitesindeki Sağlık Personelininin El Hijyenine Uyumunun Değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hast Dergisi 2014; 2: 75-78.
• Akbayrak N, Bağcıvan G. Yoğun Bakım Ünitelerinde Sık Görülen Enfeksiyonların Önlenmesinde Kanıta Dayalı Uygulamalar. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010; 13:4,65–71.
• Agalu A, Ayele Y, Bedada W, Woldie M. Medication Prescribing Errors İn The İntensive Care Unit Of Jimma University Specialized Hospital, Southwest Ethiopia. Journal of Multidisciplinary Healthcare. 2011:4:377- 382. DOI: 10.2147/JMDH.S24671
• Duman S, Kitiş Y. Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin Hasta Düşmeleri İle İlgili Farkındalıklarının Belirlenmesi. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi,2013;11:72-79.
• Somyürek, N., Uğur, E. Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği Kültürü Oluşturma: Hemşire Gözüyle Tıbbi Hatalar. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2016; 3(1): 1-7. DOI: https://doi.org/10.5222/SHYD.2016.001
• Yılmaz, Z. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürünün Belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2014.
• Seren İntepeler Ş., Dursun M. Tıbbi Hatalar ve Tıbbi Hata Bildirim Sistemleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 15(2): 129-135.
• Uluçay, H., Fidan, U. Sağlık Tesislerinde Tıbbi Cihazların Etkin Yönetimi İçin Bir Model Önerisi. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Bilişim Dergisi, 2022; 3 (2), 1-13. DOI: 10.53608/estudambilisim.1069061
• Halbwach, H. Maintenance and The Life Expectancy of Healthcare Equipment in Developing Economie. Health Estate. 2000; 54(1), 26-31.
• Muftawu, M. Hasta Güvenliği Kültürünün Belirlenmesi: Ganada Bir Eğitim Hastanesi Uygulaması. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017.
• Donaldson LJ, Panesar SS, Darzı A. Patient-Safety-Related Hospital Deaths in England: Thematic Analysis of Incidents Reported to a National. PLOS Med, 2014;11: 6. doi: 10.1371/journal.pmed.1001667
• Ülgen, Y. Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Cihazlar ve Hasta Güvenliği. Sağlık Yönetimi ve Eğitimi Dergisi, 2009; 2 (17): 30-35.
• Manav, G., Karademirler, Y. Hasta güvenliği kültürü. Güncel Pediatri, 2018; 16(3), 103-116. DOI: https://doi.org/10.4274/jcp.2018.0048
• Alshyyab, M. A., FitzGerald, G., Dingle, K., Ting, J., Bowman, P., Kinnear, F. B., Borkoles, E. Developing a Conceptual Framework For Patient Safety Culture in Emergency Department: A Review of The Literature. The International journal of health planning and management, 2019; 34(1), 42-55. DOI: https://doi.org/10.1002/hpm.2640
• Onganer, E., Bozkurt, B., Kılıç, M.. Hastalar İçin Hasta Güvenliği. J Kartal Tr, 2014; 25(2), 171-174. DOI: https://doi.org/10.5505/jkartaltr.2014.49389
• Hergül, F. K., Özbayır, T., Gök, F. Ameliyathanede Hasta Güvenliği: Sistematik Derleme. Pamukkale Tıp Dergisi, 2016; 9(1), 87-98. doi: 10.5505/ptd.2016.32656
• Kanerva, A., Lammintakanen, J., Kivinen, T. Patient Safety in Psychiatric İnpatient Care: A Literature Review. Journal Of Psychiatric And Mental Health Nursing, 2013; 20(6), 541-548. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2012.01949.x
• Evcili, F., Gölbaşı, Z. Perinatal Hasta Güvenliği: Kavramsal Çerçeveden Hemşirelik Yaklaşımlarına. Turkish Journal of Science and Health, 2020; 1(1), 14-28.
• Wallin, A., Gustafsson, M., Anderzen Carlsson, A., Lundén, M. Radiographers’ experience of risks for patient safety incidents in the radiology department. Journal of Clinical Nursing, 2019; 28(7-8), 1125-1134. DOI: https://doi.org/10.1111/jocn.14681
• Ballangrud, R., Hedelin, B., Hall-Lord, M. L. Nurses’ Perceptions of Patient Safety Climate in İntensive Care Units: A Cross-Sectional Study. Intensive and Critical Care Nursing, 2012; 28(6), 344-354. DOI: https://doi.org/10.1016/j.iccn.2012.01.001