İç ve dış göçlerin kırsalda nüfusun yaş yapısına etkisi: Emirdağ İlçesi örneği

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 2, 129 - 150, 01.08.2012

Mustafa Yakar

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000134

Cited By: 4

Öz

Doğurganlık ve ölümlülük oranlarının değişimine bağlı olarak demografik geçiş modelinin gelinen aşaması nüfus artış hızının yanında nüfusun yaş yapısını da etkilemektedir. Günümüzde özellikle modelin son aşamasında bulunan ülkelerdeki nüfus hızlı bir yaşlanma sürecine girmiştir. Türkiye’de de modelin geçirilen aşamalarına bağlı olarak zamanla nüfus piramidinde bazı değişiklikler ortaya çıkmaya başlamıştır. Nüfusun yaş yapısı üzerinde etkili olan faktörlerden birisi de göçlerdir. Genç nüfusun göçe daha fazla katılıyor olması, içeriye veya dışarıya göçün olduğu alanlarda nüfusun yaş yapısını farklı şekillerde etkilemektedir. Göç verilen alanlarda çocuk ve genç nüfusta azalma, buna karşın yaşlı nüfusunda oransal artış meydana gelmektedir. Türkiye’de özellikle göç veren kırsal alanlarda gözlenen bu değişim, kırsal nüfus içerisinde yaşlı nüfus oranının daha hızlı bir şekilde artış göstermesine yol açmaktadır. Emirdağ ilçesi kırsalı örneğindeki bu araştırma gerek yurtiçine gerekse yurtdışına verilen göçlerin geride kalan nüfusun yaş yapısına etkisini belirlemeye yöneliktir. Bu amaçla iç ve dış göç süreci sonrasında kırsalda nüfusun yaş yapısındaki değişim göçle ilişkisi çerçevesinde incelenmiştir. Nüfusun % 50 oranında azaldığı ilçe kırsalında, geride kalan nüfusun yaş yapısı da değişikliğe uğramıştır. Sonuçta ilçe kırsal alanlarından yurtiçine ve yurtdışına olan göçler yaşlı nüfus oranını Türkiye ve Afyonkarahisar ili (medyan yaştaki artış) ortalamalarının üzerine çıkmasına yol açmıştır. Göçlerin etkili olduğu kırsal alanlarda oransal olarak 0-14 yaş nüfusunda azalma; buna karşın 65+ üzeri yaşlı nüfusta artış yaşanmıştır. Nüfusun yaş yapısındaki bu değişiklikler mekânsal olarak göçlerin en etkili olduğu alanlarda ortaya çıkmıştır. Kırsalda göçe bağlı olarak gözlenen yaşlı nüfusun orasal artış eğilimi ortaya çıkardığı sonuçları itibariyle kültürel, toplumsal ve ekonomik yapı başta olmak üzere çeşitli açılardan kırsal alanı derinden etkilemektedir. Ayrıca nüfusun yaş yapısındaki bu değişim kırsala yönelik her türlü yeniden düzenleme çalışmalarında dikkate alınması gerekir

Anahtar Kelimeler

Kırsal nüfus, içgöç, dışgöç, yaş yapısı, Emirdağ ilçesi

Internal and international migration effects on age structure of rural population: a case study on Emirdag county

Öz

The current situation of demographic transition model, in relation to fluctuation of rate of fertility and of mortality, has effects on age structure of population as well as increase of population. At present there is a rapid population ageing issue in the countries which are at the final stage of model. Depending on the experienced phases of the model, some changes began to occur at the population pyramid of Turkey as well. Another factor which is effective on age structure of population is migrations. The high rate of out migration among young population affects age structure of population in various ways in the fields, on which in and out migration are heavy. It can be truly said that a decrease of young population and therefore an increase of old population rate took place in out-migration areas.These changes which took place particularly in rural outmigration areas cause more rapidly than rate of elderly population in relation to rural population. This inquiry, which is limited with the exemplary study on Emirdag county, is in order to determine the effects of both internal and international out migration on the age structure of population. To this purpose an analysis on the relationships between the internal and international migration and the changes of age structure of rural population afterwards the course of migration, has been made. The age structure of residual population also has been changed as a result of 50 percent population decrease at the rural area of the county. Eventually the internal and international out migration from rural area of the county had caused the rate of elderly population to get ascend the average (increase in median age) in Turkey generally and in Afyonkarahisar particularly. Along with a decrease on the population between age 0 to 14, an increase of old age population (definitely 65+) has been observed. These changes on the age structure of population ocurred in the areas, in which migration has been taken place most effectively. The inclination to ageing because of the high rate of out migration in the rural area of the county has these strong and deep effects on the cultural, social and economical structures of the rural area in different aspects. It is crucially important to take consider these changes when any kind of reorganisation for the rural area of the county is in question

Anahtar Kelimeler

Rural population, internal migration, international migration, age structure, Emirdağ county

Kaynakça

• “Emirdağ İlçesi Kırsalında Göçün Etkileri, Sorunları ve Çözüm Önerileri” başlıklı doktora tezinden yararlanılarak oluşturulmuştur. Çelik, F. (2002) “İç Göçlerin Seçkinlik Yaklaşımı ile Analizi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 296.
• DİE (2002) 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri: Afyon, DİE Yay., No: 2580, Ankara.
• DİE Genel Nüfus Sayımları (1927-1935-1940-1945-1950-1955-1960-1965-1970-1975-1980-1985-1990-2000) DİE Yay., Ankara.
• DPT (2001) Nüfus Demografi Yapısı, Göç ÖİK Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT Yay., Ankara.
• DPT (2007) Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı, DPT Yay., No. 2741, Ankara.
• HÜNEE (2009) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008, HÜNEE Yay., Ankara.
• Hoşgör, Ş., Tansel, A. (2010) 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim, İşgücü, Sağlık ve Sosyal Güvenlik
• Sistemlerine Yansımaları, TÜSİAD Yay. No: TÜSİAD-T/2010/11/505, Ankara.
• Joseph, A. E., Cloutier-Fisher, D. (2005) “Ageing in Rural Areas: Vulnerable People in Vulnerable Places”, İçinde Ageing and Place: Prospective, Policy, Prectise, Adrews, G.J. and Philips, D.R., (ed), Routledge.
• Koç¸ İ., Eryurt, M.A., Adalı, T., Çağatay, P. (2010). Türkiye’nin Demografik Dönüşümü: Doğurganlık, Aile Planlaması,
• Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968-2008, HÜNEE Yay., Ankara.
• Lewis, G. J. (1982) Human Migration A Geographical Perspective, St. Martin’s Press, New York, United States of America.
• Mandıracıoğlu, A. (2010) “Dünyada ve Türkiye’de Yaşlıların Demografik Özellikleri”, Ege Tıp Dergisi, 49 (3), 39-45.
• Nancu, V.D.; Nica, G.L.; Persu, M. (2010) “Demographic Ageing in Romania’s Rural Area”, Human Geographies, 4 (1), 33
• Özgür, E.M., Aydın, O. (2010) “Türkiye’de Kadın Evlilik Göçü”, e-Journal of New World Sciences Academy Nature Sciences, 4A0018, 5 (1), 18-31.
• Parnwell, M. (1993) Population Movements and The Third Worlds, Routledge, London and New York,
• Peters, G. L., and Larkin, R. P. (2005) Population Geography: Problems, Concepts and Prospects, Eighth Edition,
• Kendall/Hunt Publishing Company, United States of America, UN (2002) Report of the Second World Assembly on Ageing, 8-12 April 2002, Madrid.
• Weeks, R. J. (1994) Population An Introduction to Concepts and Issues, Updated Fifth Edition, Wadsworth Publishing
• Company Belmont, California, USA. Wu-yi, W., Zhang, L., Hai-rong, L., Ri-bang, L., Lin-sheng, Y., Yong-feng, L., (2005) “Spatial-Temporal Changes and Trends of Ageing in China”, Chinese Geographical Science, 15 (3), 200-205.
• Yakar, M. (2009) Emirdağ İlçesi Kırsalında Göçlerin Etkileri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Basılmamış Doktora Tezi,
• Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar. Yakar, M., Yazıcı, H. (2009a) “Afyonkarahisar Kentinde Göçlerin Seçkinlik Yaklaşımı ile Analizi” Süleyman Demirel Üniv.
• Fen-Edb. Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 155-171. Yakar, M., Yazıcı, H. (2009b) “Emirdağ İlçesinde Göçün Tarım Alanlarına Etkisi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 7 (2), 163-176.
• Yılmaz, C. (2011) “Türkiye’de Kırdan Kente Göç Sürecinde Etkili Olan Faktörlerden Biri: Evlilik Yoluyla Göç”, Doğu
• Coğrafya Dergisi, 14 (21), 221-232. Yüceşahin, M.M. (2009). “Türkiye’nin Demografik Geçiş Sürecine Co ğrafi Bir Yaklaşım”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 7 (1),
• TUİK, 2000 Genel Nüfus Sayımı bilgisayar verileri.