TOSYA İLÇESİNDE JEOMORFOLOJİK BİRİMLERİN ARAZİ KULLANIMI ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2006, Cilt: 4 Sayı: 1, 43 - 66, 01.04.2006

Barış Taş

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000064

Cited By: 1

Öz

Orta Anadolu ile Karadeniz bölgelerinin geçiş kuşağında bulunan Tosya ilçesinde, doğal ve beşeri özellikler arazi kullanımı üzerinde büyük etkiler yaratmıştır. İlçenin sahip olduğu doğal özellikler, hem Karadeniz bölgesine hem de Orta Anadolu bölgesine ait unsurları barındırmaktadır. İlçe sınırları içerisinde iki önemli dağlık kütle bulunmaktadır. Kuzeyde Ilgaz Dağları, en önemli dağlık kütledir. Ilgaz Dağları'nın güneyinde Devrez depresyonu, onun güneyinde ise Köroğlu Dağları'nın doğu uzantısı konumundaki Geçmiş Dağları bulunmaktadır. Ilgaz ve Geçmiş Dağları'nın arasında yer alan Devrez depresyonu içerisine akan Devrez Çayı, Tosya ilçesi doğusunda Kızılırmak ile birleşerek sularını Karadeniz’e ulaştırmaktadır. Tosya ilçesinin sahip olduğu doğal koşullar, özellikle de jeomorfolojik yapı, ilçede arazi kullanımı üzerinde önemli bir etki yaratmıştır. Devrez Çayı’nın aktığı vadi tabanındı, tarımsal faaliyetler ön plana çıkarken, depresyon tabanından itibaren dağlık kütlelere doğru tarımsal faaliyetler yerini hayvancılık ve ormancılığa bırakmaktadır. Özellikle sık orman alanlarının başladığı 1200 metre ve daha üzerindeki yükseltilerde, hayvancılık faaliyetleri de önemini yitirmektedir. Bu dağlık kütlelerde otlak alanlarının çok az yer kaplaması, hayvancılık faaliyetlerini olumsuz yönde etkilemiştir. Buna rağmen ilçe genelinde hayvancılığın durumunun çok kötü olmadığı tespit edilmiştir. Dağlık kesimdeki orman alanları içerisinde açılan tarlalarda fiğ ve arpa yetiştirilmekte ve bu alanlar hayvancılığa katkıda bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler

Arazi Kullanımı, Jeomorfolojik Birim, Tosya

Effects of Geomorphological Units on Land Use in Tosya Districts

Öz

Tosya district, where is between Middle Anatolia and The Black Sea region, passing belt, has very different land use because of physical and human features. Its physical features reflect both Black Sea region characteristics and Middle Anatolia region characteristics. There are two important mountainous groups inner the district boundary. Ilgaz Mountains which are the most important groups are in the north part. The depression of Devrez is its south part and Geçmiş mountains which stretch out as a Köroğlu mountains groups are in the its south side. Following Devrez River in the Devrez depression which is between Ilgaz and Geçmiş Mountains attains the Black Sea with connected the Kızılırmak River, in the East of the Tosya district. The beginning from depression bed to towards to mountainous groups, raising livestock and forestry replace the agricultural activities. Especially, starting dense forestry altitude 1200 meter and more so up area, raising livestock also lost importance in there. Since this on the mountainous groups grass areas cover very small part, raising livestock activities will effect as a negative direction. In spite of this, it is determined that raising livestock is not very bad in the general district boundary. In the agricultural fields opened in the mountainous areas are cultivated cow vetch and barley and these areas also contribute to raising livestock

Anahtar Kelimeler

Land Use, Geomorphological Units, Tosya

Kaynakça

• Akkuş, A. (1980), Devrez Çayı Vadisinin Jeomorfolojisi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yer Bilimleri Fak. Yay., No:24, Trabzon.
• Atalay, İ. (1994), Türkiye Vejetasyon Coğrafyası, Ege Üniversitesi Yay., İzmir.
• Avcı, M. (1998a), “Ilgaz dağları ve çevresinin bitki coğrafyası I(Bitki örtüsünün coğrafi şartları)”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enst. Dergisi, Sayı:6
• Avcı, M. (1998b), “ Ilgaz dağları ve yakın çevresinin bitki coğrafyası II(Bitki örtüsünün coğrafi dağılışı)”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enst. Dergisi, Sayı:6
• Erinç, S., Bilgin, T., Bener, M. (1961), “Ilgaz üzerinde periglasyal şekiller”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, C:6, S:12
• Erol, O. (1983), “Türkiye’nin genç tektonik ve jeomorfolojik gelişimi”, Jeomorfoloji Dergisi, Sayı:11
• Harita Genel Komutanlığı, (1994), 1/50000 ölçekli Topoğrafya Haritaları, F31C, F32D, F32C, G31D, G32A, G32B paftaları.
• Hoşgören, M.Y. (1997), Jeomorfoloji’nin Ana Çizgileri I, Rebel Yayıncılık, İstanbul.
• Kastamonu ili Arazi Varlığı (1993), Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kurter, A. (1982), Kastamonu ve Çevresinin Doğal Görünümü, İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul.
• Özçağlar, A. (2003), Coğrafyaya Giriş, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
• Özçağlar, A. (2005), “Türkiye’de mülki idare bölümlerinin idari coğrafya analizi”, Türkiye Coğrafyası Uyg. ve Araştırma Merkezi, Coğrafi Bilimler Dergisi, C:3, Sayı:1
• Özgür, E.M. (2000), Türkiye Coğrafyası, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
• Tosya Ticaret Odası Faaliyet Raporları (2003-2005), Tosya.
• Tosya İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü İstihdam Raporu (2003), Tosya.
• Tunçdilek, N. (1985), Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enst. Yay., No:3, İstanbul.
• Tümertekin, E. ve Özgüç N. (1997), Ekonomik Coğrafya, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Türkoğlu, N. (1999), “Türkiye’de çeltik alanlarının dağılışı”, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uyg. Merkezi Dergisi, Sayı:7
• Tüysüz, O. ve Erturaç, M.K. (2005), “Kuzey Anadolu fayının Devrez çayı ile Soruk çayı arasındaki kesiminin özellikleri ve fayın morfolojik gelişimdeki etkileri”, Türkiye Kuvaterner Sempozyumu Bildiri Kitabı, İTÜ Yay.