İklim Değişikliği Çerçevesinde Ankara İli Ana Su Havzaları Gelecek Projeksiyonu: Sakarya ve Batı Karadeniz Havzaları

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 191 - 215, 25.10.2020

Mustafa Murat Kale

https://doi.org/10.33688/aucbd.732831

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada; Sakarya ve Batı Karadeniz havzalarında yer alan Ankara ili su kaynaklarının, küresel iklim değişikliğinden ne düzeyde etkileneceği sorusuna yanıt aranmıştır. Çalışmada IPPC AR4 ve AR5 kapsamında geliştirilmiş senaryo çıktıları ile birlikte uzun dönem yağış ve sıcaklık veri setleri bir arada kullanılmıştır. Regülatör ve barajların yer aldıkları alt havzalarda akışa geçen suyun ana kaynağı özellikle kış ve ilkbahar mevsimlerinde düşen yağışlardır. Çalışma sonuçlarına göre projeksiyon döneminin sonunda, regülatörün yer aldığı alt havzada kış yağışlarında %10’ a varan, ilkbahar yağışlarında ise -%20 ile %10 aralığında değişen anomaliler beklenmektedir. Projeksiyon döneminin sonunda, barajların yer aldığı alt havzalarda kış mevsimi beklenen yağışlarında %10’a varan anomali gerçekleşmesi öngörülmektedir. İlkbahar mevsiminde ise SRESA2 çıktılarına göre %10’a varan, diğer senaryo çıktılarına göre değişen oranlarda negatif yönlü yağış anomalileri beklenmektedir. Projeksiyon döneminin sonunda, gerek regülatörün gerekse barajların yer aldığı alt havzada kış ve ilkbahar mevsimlerine ait ortalama sıcaklıklarda, referans dönem verilerine göre 2°C ila 6°C aralığında anomalilerin gerçekleşmesi öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Su kaynakları, İklim değişikliği, SRES, RCP, Ankara

Future Projection of Main Water Basins in Ankara within the Framework of Climate Change: Sakarya and West Black Sea Basins

Öz

In this study; the impact of global climate change on the water resources of Ankara, located in the Sakarya and Western Black Sea basins, was investigated. In the study, IPCC AR4 and AR5 scenario outputs and long term precipitation and temperature datasets were used together. The main source of the water in the sub-basins where the regulators and dams are located is the precipitation in the winter and spring seasons. According to the results of the study, at the end of the projection period, precipitation anomalies in the sub-basin where the regulator is located reach up to10% in the winter season. In the same basin, precipitation anomalies in spring season ranging from - 20% to 10% are expected. At the end of the projection period, in the winter season it is expected that reach up to 10% in the sub-basins where the dams are located. In the spring season, negative precipitation anomalies are expected, up to 10% according to SRES A2 outputs and varying according to other scenario outputs. At the end of the projection period, temperature anomalies are expected between 2° C and 6°C in winter and spring seasons.

Anahtar Kelimeler

Water Resources, Climate Change, SRES, RCP, Ankara

Kaynakça

• Akman, Y. (1990). İklim ve Biyoiklim (Biyoiklim Metodları ve Türkiye İklimleri). Ankara: Palme Yayınları.
• Allen, M. R., vd. (2018). Framing and Context.V. Masson-Delmotte vd. (Ed), Global Warming of 1.5°C. .... içinde (49-91). 2019 Intergovernmental Panel on Climate Change. Working Group I Technical Support Unit. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf adresinden alındı.
• Atalay, İ. (1986). Uygulamalı Hidrografya. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Arnell, N.W. (1999). Climate change and global water resources. Global Environmental Change, 9 (1), 31-49. doi: 10.1016/S0959-3780(99)00017-5.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB). (2006). 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı, Plan Açıklama Raporu. Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı.
• Bilen, Ö. (2009). Türkiye'nin Su Gündemi. Ankara: Devlet Su İşleri (DSİ) Yayınları.
• Bates, B.C., Kundzewicz, Z. W., Wu, S., Palutikof, J. P. (2008). Climate Change and Water. Technical paper of the intergovernmental panel on climate change. Geneva: IPCC.
• Bozkurt, D., Sen, O. L. (2011). Precipitation in the Anatolian Peninsula: sensitivity to increased SSTs in the surrounding seas. Climate Dynamics, 36 (3-4), 711-726. doi: 10.1007/s00382-009-0651-3.
• Bozkurt, D., Sen, O. L. (2013). Climate change impacts in the Euphrates–Tigris Basin based on different model and scenario simulations. Journal of Hydrology, 480, 149-161. doi: 10.1016/j.jhydrol.2012.12.021.
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ). (2019). V.Bölge Müdürlüğü İşletmedeki Tesisler. http://bolge05.dsi.gov.tr/isletmedekitesisler/baraj-ve-g%C3%B6letler adresinden alındı.
• Eicken, H., Fischer, H., Lemke, P. (1995). Effects of the snow cover on Antarctic sea ice and potential modulation of its response to climate change. Annals of Glaciology, 21, 369-376. doi: 10.3189/S0260305500016086.
• Erlat, E., Türkeş, M. (2013). Observed changes and trends in numbers of summer and tropical days, and the 2010 hot summer in Turkey. International Journal of Climatology, 33 (8), 1909-1916. doi: 10.1002/joc.3556.
• Fetter, C.W. (1994). Applied Hydrogeology. New Jersey: Prentice Hall.
• Fujihara, Y., Tanaka, K., Watanabe, T., Nagano, T., Kojiri, T. (2008). Assessing the impacts of climate change on the water resources of the Seyhan River Basin in Turkey: Use of dynamically downscaled data for hydrologic simulations. Journal of Hydrology, 353 (1-2), 33-48. doi: 10.1016/j.jhydrol.2008.01.024.
• Gleick, P. H. (1989). Climate change, hydrology, and water resources. Reviews of Geophysics, 27 (3), 329-344. doi: 10.1029/RG027i003p00329.
• Goosse, H. (2015). Brief History of Climate: Causes and Mechanisms. H. Goosse. Introduction to Climate Dynamics and Climate Modelling içinde (178-246). Cambridge University Press, New York
• Houghton, J. T., Jenkins, C. J., Ephraums, J. J. (Ed.) (1990). Climate Change, The IPCC Scientific Assessment. Cambridge: Cambridge University Press.
• İstanbul Teknik Üniversitesi (2012). Türkiye İçin İklim Değişikliği Senaryoları. http://dds.gaia.itu.edu.tr/modelData.jsf adresinden alındı.
• Jagannathan, P., Arlery, R., Ten, K. H., Zavarina, M. (1967). A Note on Climatological Normals. World Meteorological Organization (WMO), Technical Note, Geneva.
• Karakaya, N., Gönenç, İ. E. (2010). Türkiye'de havzalar arası su transferi için bir karar destek sistemi önerisi. İTÜDERGİSİ/e, 16 (1-3), 79-90.
• Landsberg, H. E. (1970). Man-Made climatic changes: Man's activities have altered the climate of urbanized areas and may affect global climate in the future. Science, 17 (3964), 1265-1274. doi: 10.1126/science.170.3964.1265.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2015). Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim-degisikligi-projeksiyon2015.pdf adresinden alındı.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı (OSİB) (2019). İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi: İklimsu Veri Tabanı. http://iklim.ormansu.gov.tr/NewCBS/ adresinden alındı.
• Önol, B., Ünal, Y. S., Dalfes, H. N. (2009). İklim değişimi senaryosunun Türkiye üzerindeki etkilerinin modellenmesi. İTÜ Dergisi/d Mühendislik, 8 (5),169-177.
• Önol, B., Semazzi, F. H. M. (2009). Regionalization of climate change simulations over the Eastern Mediterranean. Journal of Climate, 22 (8), 1944-1961. doi: 10.1175/2008JCLI1807.1.
• Önol, B. (2012). Effects of coastal topography on climate: high-resolution simulation with a regional climate model. Climate Research, 52, 159-174. doi: 10.3354/cr01077.
• Öziş, Ü., Barant, T., Durnabaşı, İ., Özdemir, Y. (1997). Türkiye’nin su kaynakları potansiyeli. Meteoroloji Mühendisliği, 2, 40-45.
• Öztürk, K. (2002). Küresel iklim değişikliği ve Türkiye’ye olası etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 47-65.
• Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (SYGM). (2016). İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi Proje Nihai Raporu. http://iklim.ormansu.gov.tr/ckfinder/userfiles/files/Iklim_NihaiRapor.pdf adresinden alındı.
• Stocker, T. F., D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S. K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex ve P.M. Midgley (Ed). (2013). Climate change 2013: The physical science basis: Contribution of working group I to the fifth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. USA: Cambridge University Press. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WG1AR5_all_final.pdf adresinden alındı.
• Şen, Ö. L., Bozkurt, D., Göktürk, O. M., Dündar, B., Altürk, B. (2013). Türkiye’de iklim değişikliği ve olası etkileri. 3. Ulusal Taşkın Sempozyumu. http://www.dsi.gov.tr/docs/sempozyumlar/t%c3%bcrkiye-de-iklim-de%c4%9fi%c5%9fikli%c4%9fi-ve-olas%c4%b1-etkileri-(%c3%b6-l-%c5%9fen).pdf?sfvrsn=2 adresinden alındı.
• Şen, Ö. L, Ünal, A., Bozkurt, D., Kindap T (2011). Temporal changes in the Euphrates and Tigris discharges and teleconnections. Environmental Research Letters, 6 (2), 024012. doi: 10.1088/1748-9326/6/2/024012.
• Şen, Ö. L. (2013). Türkiye'de iklim değişikliğinin bütünsel resmi. Öztopal, A., Yerli, B., Şen,. Z. (Ed.), Türkiye'de İklim Değişikliği Kongresi Bildiriler Kitabı içinde, İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• Turan, E. S. (2018). Türkiye'nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4 (1), 63-69. doi: 10.21324/dacd.357384.
• Türkeş, M. (1998). Influence of geopotential heights, cyclone frequency and southern oscillation on rainfall variations in Turkey. International Journal of Climatology, 18, 649–680. doi: 10.1002/(SICI)1097-0088(199805)18:6<649::AID-JOC269>3.0.CO;2-3.
• Türkeş, M., Sümer, U.M., Çetiner, G. (1999). İklim değişikliğinin bilimsel değerlendirilmesi. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları. https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/yayinlar/iklimetkileri.pdf adresinden alınmıştır.
• Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 1 (1), 26-37.
• Türkeş, M., Tatlı, H. (2009). Use of the standardized precipitation index (SPI) and modified SPI for shaping the drought probabilities over Turkey. International Journal of Climatology, 29, 2270-2282. doi: 10.1002/joc.1862.
• Türkeş, M. (2011). Physical science basis of the climate change: physical climate system, enhanced greenhouse effect, observed and projected climate variations. In 5th Atmospheric Science Symposium Proceedings Book. (pp. 135-151). İstanbul.
• Türkeş, M. (2012). Türkiye’de gözlenen ve öngörülen iklim değişikliği, kuraklık ve çölleşme. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4 (2), 1-32.
• Weeding, H. (1968). Dünya'nın iklim tarihi. Maden Tetkik ve Arama (MTA), 194-203.
• Wiley, M. W., Palmer, R. N. (2008). Estimating the impacts and uncertainty of climate change on a municipal water supply system. Journal of Water Resources Planning and Management, 134 (3), 239-246. doi: 10.1061/(ASCE)0733-9496(2008)134:3(239).