Evaluation of Domestic Water Supply and Use Statistics of Turkey

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 1, 195 - 216, 29.04.2021

Faize Sarış

https://doi.org/10.33688/aucbd.883794

Cited By: 5

Öz

Rapid urbanisation, land cover change and increasing frequency of natural disaster put significant pressure on quantity, quality and availability of freshwater resources.. Urban population has been increasing in Turkey and parallel to this growth water demand is rising as well. However, negative impacts of land use and climatic changes resulted with water stress even water scarcity for some regions of the country. This study focuses on spatial and temporal evaluation of domestic water supply and water usage patterns of Turkey for the last 25 years. National and municipal domestic water statistics were obtained from TSI and evaluated with a geographical perspective. Water withdrawn has been increasing in Turkey; dams, wells and springs are the main water supply resources. Recently, water withdrawal rate from rivers are increasing. The dependence on surface waters for domestic use tends to increase, especially in metropolitan areas. Considering the fragility of dams in terms of changing rainfall patterns and increased evaporation with climate change, lots of risk might arise in the future regarding water security. To maintain water and other water-related services, municipalities should adopt water-use efficiency approaches.

Anahtar Kelimeler

water demand, domestic water, water resources, water security

Türkiye'de Evsel Su Tedarik ve Tüketim İstatistiklerinin Değerlendirilmesi

Öz

Hızlı kentleşme, arazi örtüsü değişimi ve doğal afetlerdeki artış tatlı su kaynaklarının miktarı, kalitesi ve erişilebilirliği üzerinde önemli bir baskı oluşturur. Türkiye'de kentsel nüfus artışına paralel olarak su talebi de artmaktadır. Ancak, arazi kullanımının ve iklim değişikliklerinin olumsuz etkileri, ülkenin bazı bölgelerinde su sıkıntısı hatta su kıtlığı ile sonuçlanmıştır. Bu çalışma, Türkiye'nin son 25 yıldır evsel su temini ve su kullanım örüntülerinin mekânsal ve zamansal değerlendirmesine odaklanmaktadır. Ulusal evsel su istatistikleri ve belediye su istatistikleri TÜİK'ten alındı ve coğrafi perspektifle değerlendirildi. Türkiye'de çekilen su miktarı artmakta; baraj, kuyu ve pınarlar ana su sağlama kaynaklarını oluşturmaktadır. Son yıllarda nehirlerden su çekilme oranı artmaktadır. Evsel kullanım için yüzey sularına bağımlılık, özellikle metropol alanlarda artma eğilimindedir. Barajların iklim değişikliği ile birlikte değişen yağış desenleri ve artan buharlaşma bakımından kırılganlığı düşünüldüğünde, gelecekte su güvenliği açısından pek çok risk ortaya çıkabilir. Su ve diğer suyla ilgili hizmetleri sürdürmek için, belediyeler su kullanım verimliliği yaklaşımlarını benimsemelidir.

Anahtar Kelimeler

su talebi, evsel su, su kaynakları, su güvenliği

Kaynakça

• Arnell, N. (1999). Climate change and global water resources. Global Environmental Change, 9, 31-49. doi: 10.1016/S0959-3780(99)00017-5
• Aküzüm, T., Çakmak, B., Gökalp, Z., Yazar, S. (2010). Türkiye'de su kaynaklari yönetiminin değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1), 67-74. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/412800 adresinden alındı.
• Alcamo, J., Döll, P., Henrichs, T., Kaspar, F., Lehner, B., Rösch, T., Stefan Siebert, S. (2003). Global estimates of water withdrawals and availability under current and future “business-as-usual” conditions. Hydrological Sciences Journal, 48 (3), 339-348. doi: 10.1623/hysj.48.3.339.45278
• Alcamo, J., Flörke, M., Märker, M. (2007). Future long-term changes in global water resources driven by socio-economic and climatic changes. Hydrological Sciences Journal, 52 (2), 247-275. doi: 10.1623/hysj.52.2.247
• Bogardi, J., Dudgeon, D., Lawford, R., Flinkerbusch, E., Meyn, A., Pahl-Wostl, C., Vielhauer, K., Vörösmarty, C. (2012). Water security for a planet under pressure: interconnected challenges of a changing world call for sustainable solutions. Current Opinion in Environmental Sustainability, 4, 35-43. doi: 10.1016/j.cosust.2011.12.002
• Bulut, M., Birben, Ü. (2019). AB su çerçeve direktifinin türkiye'de su kaynakları yönetimine etkisi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 20, 221-233. doi: 10.18182/tjf.562550
• Cook, C., Bakker, K. (2012). Water security: Debating an emerging paradigm. Global Environmental Change, 22 (1), 94-102. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2011.10.011
• Cook, C. (2016). Implementing drinking water security: the limits of source protection. Wiley Interdisciplinary Reviews: Water, 3, 5-12. doi: 10.1002/wat2.1117
• Delpla, I., Jung, A.V., Baures, E., Clement, M., Thomas, O. (2009). Impacts of climate change on surface water quality in relation to drinking water production. Environment International, 35 (8), 1225-1233. doi: 10.1016/j.envint.2009.07.001
• Devlet Su İşleri Su istatistikleri (DSİ, 2019). 12/01/2021 tarihinde https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/1344 adresinden alındı.
• Devlet Su İşleri Toprak Su Kaynakları (DSİ, 2020). 12/01/2021 tarihinde https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/754 adresinden alındı.
• Devlet Su İşleri Faaliyet raporu (DSİ, 2020). 05/02/2021 tarihinde https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/759 adresinden alındı.
• Erol, A. ( 2006). Su Kaynaklarının Korunmasında Havza Yönetimi İlkelerinin Önemi. TMMOB Su Politikaları Kongresi.
• Falkenmark, M., Widstrand, C. (1992). Population and Water Resources: A Delicate Balance. Population Bulletin, Population Reference Bureau.
• Food and Agriculture Organization (FAO, 2008). 12/01/2021 tarihinde http://www.fao.org/aquastat/en/countries-and-basins/country-profiles/country/TUR adresinden alındı.
• García-Ruiz, J.M., López-Moreno, J., Vicente-Serrano, S., Martínez, T., Beguería, S. (2011). Mediterranean water resources in a global change scenario. Earth-Science Reviews, 105, 121-139. doi: 10.1016/j.earscirev.2011.01.006
• Garipağaoğlu, N. (2012). Havza planlamalarında coğrafyanın rolü ve Türkiye’de havza planlamacılığı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 303-336. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2830/38438 adresinden alındı.
• Hope, R., Rouse, M. (2013). Risks and responses to universal drinking water security. Philosophical Transactions of Royal Society A, 371, 1-22. doi: 10.1098/rsta.2012.0417 Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC, 2019). 24/1/2020 tarihinde https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf adresinden alındı.
• Karaman, S., Gökalp, Z. (2010). Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1): 59-66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/412801 adresinden alındı.
• Kanber, R., Baştuğ, R. , Büyüktas, D., Ünlü, M., Kapur, B. (2010). Küresel İklim Değişikliğinin Su Kaynakları ve Tarımsal Sulamaya Etkileri, Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiri Kitabı içinde, Ankara.
• Kılıç, S. (2011). Küresel iklim değişikliği sürecinde su yönetimi. I.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 39, 161-186. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5315 adresinden alındı.
• Koop, S., Dorssen, A.J., Brouwer, S. (2019). Enhancing domestic water conservation behaviour: A review of empirical studies on influencing tactics. Journal of environmental management, 247, 867-876. doi: 10.1016/j.jenvman.2019.06.126
• Meriç, T. (2004). Su kaynakları yönetimi ve Türkiye. Jeoloji Mühendisligi Dergisi, 28 (1), 27-38. https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/139aeda1c2914e3_ek.pdf adresinden alındı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yayınları (MGM, 2021). 12/01/2021 tarihinde https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/2013-2014kuraklikanalizi.pdf adresinden alındı.
• Moore, M., Gould, P., Keary, B. S. (2003). Global urbanization and impact on health. International Journal of Hygiene and Environmental Health, 206 (4–5), 269-278. doi: 10.1078/1438-4639-00223
• Özgür, E. (2013). Kar Yağışlı Gün Sayılarının Toplam Yağışlı Gün Sayılarına Oranının Yıllık Ve Bölgesel Trend Analizi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/332971 adresinden edinilmiştir.
• Öztürk, S., Ubay Tönük, G., Gülgün, B. (2014). Türkiye’de havza yönetimi ve yönetim planı yaklaşımları. Ziraat Mühendisliği Dergisi, 361, 59-63. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/946528 adresinden alındı.
• Sarış, F., Hannah, D., Eastwood, W. (2010). Spatial variability of precipitation regimes over Turkey. Hydrological Sciences Journal, 55, 234 - 249. doi: 10.1080/02626660903546142
• Schlosser, C. A., Strzepek, K., Gao, X., Fant, C., Blanc, É., Paltsev, S., Jacoby, H., Reilly, J., Gueneau A. (2014). The future of global water stress: An integrated assessment. Earth’s Future, 2, 341–361. doi:10.1002/2014EF000238
• Sullivan, C.A., Meigh, J.R., Giacomello, A.M., Fediw, T., Lawrence, P., Samad, M., Mlote, S., Hutton, C., Allan, J.A., Schulze, R.E., Dlamini, D.J.M., Cosgrove, W., Delli Priscoli, J., Gleick, P., Smout, I., Cobbing, J., Calow, R., Hunt, C., Hussain, A., Acreman, M.C., King, J., Malomo, S., Tate, E.L., O’Regan, D., Milner S., Steyl, I. (2003). The Water Poverty Index: Development and application at the community scale. Natural Resources Forum, 27, 189–199. doi: 10.1111/1477-8947.00054
• Şen, Z. (2005). İklim Değişikliği ve Su Kaynaklarına Etkisi. 22 Mart Dünya Su Günü İklim Değişikliğinin Su ve Enerji Kaynaklarımıza Etkisi Paneli 22 Mart 2005, Bildiriler Kitabı içinde.
• Taylor, R. (2009). Rethinking water scarcity: The role of storage. Eos, Transactions,AGU, 90 (28), 237-248. doi: 10.1029/2009EO280001
• Tuğaç, Ç. (2014). İklim güvenliği kapsamında su kaynaklarının yönetimi. TODAİE Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23(3), 1-30. https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler adresinden alındı.
• Tuğaç, Ç. (2018). Türkiye için iklim değişikliğine dayanıklı kentsel planlama modeli önerisi: Eko-kompakt kentler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4), 1047-1068. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/548375 adresinden alındı.
• Türkeş, M., Koç, T., Sarış, F. (2009). Spatiotemporal variability of precipitation total series over Turkey. International Journal of Climatology, 29, 1056-1074. doi: 10.1002/joc.1768 Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK, 2020). 10/12/2020 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Cevre-ve-Enerji-103 adresinden alındı.
• Tzanakakis, V.A., Paranychianakis, N., Angelakis, A. (2020). Water supply and water scarcity. Water, 12 (2347), 1-16. doi:10.3390/w12092347
• United Nations Environment Programme (UNEP, 2004). Global Environment Outlook Scenario Framework. Background Paper for UNEP’s Third Global Environment Outlook Report (GEO-3). 18/12/2020 tarihinde https://wedocs.unep.org/handle/20.500.11822/8521 adresinden alındı.
• Vörösmarty, C., Lettenmaier, D., Lévêque, C., Meybeck, M., Pahl-Wostl, C., Alcamo, J., Cosgrove, W., Grassl, H., Hoff, H., Kabat, P., Lansigan, F., Lawford, R., Naiman, R. (2004). Humans transforming the global water system. Eos, Transactions American Geophysical Union, 85, 509-514. doi: 10.1029/2004EO480001
• Vörösmarty, C., McIntyre, P., Gessner, M., Dudgeon, D., Prusevich, A., Green, P., Glidden, S., Bunn, S., Sullivan, C., Liermann, C.R., Davies, P. (2010). Global threats to human water security and river biodiversity. Nature, 467, 555-561. doi:10.1038/nature09440
• World Bank Statistics (WB, 2020). 18/12/2020 tarihinde https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL adresinden alındı.
• World Water Development Report (WWDR, 2020: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372985.locale=en adresinden alındı.
• Wutich, A. (2019). Water insecurity: An agenda for research and call to action for human biology. American Journal of Human Biology, 32 (1). doi: 10.1002/ajhb.23345
• Yıldırım, H., Ayanoğlu, S. (2014). Su kanunu tasarısının hukuksal değerlendirilmesi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 64, 29-37. doi: 10.17099/jffiu.96234