The Transboundary Cooperation in the Protection of Mountain Heritage - the Carpathian Experience

Yıl 2013, , 27 - 34, 01.05.2013

Piotr Dabrowski

https://doi.org/10.1501/Csaum_0000000071

Öz

The mountain chain of the Carpathians is stretching out in the convex bow shape towards the north-east starting from surroundings of Vienna to the Iron Gate. The Carpathians host high geo- and biodiversity and are a homeland for nearly 20 million people who have the rich and diversified both material and spiritual culture. The first ideas being aimed at a protection of the Carpathians' nature are dated on the second half of the 19th century. Further efforts brought the foundation of the first European frontier park of the nature in the Pieniny Mountains (the Western Carpathians) in 1932. After the World War II the Carpathians belonged to the area of the Soviet bloc. During that time several new pretected areas were esablished, often on the both sides of the state boundaries, however the cross-border cooperation was limited. After political changes in 90’ of the XX c., there were some possibilities of establishing the direct working co-operation among boards of frontier protected areas - such a general idea has been already used. The international cooperation in the field of the implementation of the principles of the sustainable development in the area of the Carpathians found the strong support in the Carpathian Convention. The analysis of the example of the Carpathians, the mountain chain that is laid on territories of many countries, lets draw conclusions that not only can be taken back to the Carpathian mountains but to other mountains too. They are included into presented article

Anahtar Kelimeler

Carpathians, nature protection, international cooperation, protected areas

Dağ Mirasının Korunmasında Sınır Ötesi Đşbirliği - Karpat Deneyimi

Öz

Karpat Dağları Viyana yakınlarından kuzeydoğuya doğru başlayarak içbükey şekilde kıvrılarak Iron Gate yakınlarına kadar uzanır. Karpatlar yüksek ölçüde coğrafi ve biyolojik çeşitliliğe sahip olmanın yanısıra zengin bir somut ve soyut kültüre sahip, yaklaşık 20 milyon insana ev sahipliği yapmaktadır. Karpatlar’ın korunması fikri ilk olarak 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya atılmıştır. Daha sonraki çalışmalar 1932 yılında Pieniny Dağları’nda (Batı Karpatlar) Avrupa’nın ilk doğa parkının kurulmasını getirmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Karpatlar Sovyet bloğunda kalmıştır. Bu zaman içinde ülke sınırlarının iki tarafında yeni koruma alanları ilan edilmiş ancak sınır ötesi işbirliği kısıtlı olmuştur. 1990 yılındaki siyasi değişimden sonra halen daha önce kullanılan ana fikre bağlı kalınarak öncü koruma alanlarının sınırları boyunca doğrudan sınır ötesi işbirliği kurma olanakları vardı. Karpatlarda sürdürülebilir kalkınma prensiplerine uygun uluslararası işbirliği kurulması Karpat Konferansı’nda güçlü bir şekilde desteklenmiştir. Karpatlar örneğindeki gibi analiz sonuçları sadece Karpat Dağları’nı değil çok sayıda ülkeye ait bölgelerin bulunduğu diğer dağ sıralarının da korunmasını sağlayacaktır. Makalede bunlar da ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Karpat Dağları, doğa koruma, uluslararası işbirliği, korunan alanlar

Kaynakça

• Anonymous, 2001. The Status of the Carpathians.Carpathian Ecoregion Initiative, WWF, Vienna.
• Anonymous, 2007. Carpathians Environment Outlook. UNEP, Geneva.
• Dąbrowski, P., Zarys historii ochrony przyrody w Pieninach. Pieniny, przyroda i człowiek. 10, 147 - 170. Goetel, W., Ideologia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w przebiegu lat. Wierchy, 18, 3-39. Kondracki, J., 1978. Karpaty. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Pawlikowski, J.G., 1913. Kultura a natura. Altenberg & Wende, Lwów.
• Podbielkowski, Z., 2002. Fitogeografia części świata. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.