Measuring the Income Diversification Degrees of Deposit Banks in Turkey with the Herfindahl-Hirschman (HHI) Index: 2012-2021 Period

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 48 - 60, 31.01.2023

Gülçe Yazgan

Öz

Deposit banks, the most important income sources of which are interest income; technological developments, increasing competitive environment, shrinking profit margins etc. for these reasons, it tries to increase its income sources by offering different products and services in addition to its traditional banking activities. This increase in product diversity has led to an increase in fee and commission income, in other words non-interest income. The aim of the study is to determine whether the operating income is dependent on a single source by measuring the degree of diversification of income sources of deposit banks in the Turkish banking sector. The scope of the study consists of the data of the deposit banks, which are in the top 10 in terms of asset size in the Turkish banking sector, between the years 2012-2021. As a result of the analysis using the Herfindahl-Hirschman (HHI) method, it is seen that banks diversify their income sources; as a result of the Trend Analysis, it has been determined that the non-interest income shares of the banks are increasing within the operating income of the banks, but the interest incomes are increasing at higher rates.
Keywords: Interest Income, Non-Interest Income, Diversification, Herfindahl-Hirschman Index, Trend Analysis

Anahtar Kelimeler

interest income, non-interest income, diversification, herfindahl-hirschman ındex, trend analysis

Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Gelir Çeşitlendirme Derecelerinin Herfindahl-Hirschman (HHI) Endeksi ile Ölçülmesi: 2012-2021 Dönemi

Öz

En önemli gelir kaynakları faiz gelirleri olan mevduat bankaları; teknolojik gelişmeler, artan rekabet ortamı, daralan kar marjları vb. nedenlerle geleneksel bankacılık faaliyetlerinin yanı sıra farklı ürün ve hizmetler sunarak gelir kaynaklarını artırmaya çalışmaktadır. Ürün çeşitliliğindeki bu artış, ücret ve komisyon gelirleri diğer bir deyişle faiz dışı gelirlerin artmasına sebep olmuştur. Çalışmanın amacı, Türk Bankacılık sektöründeki mevduat bankalarının gelir kaynaklarının çeşitlendirme derecelerini ölçerek, faaliyet gelirlerinin tek bir kaynağa bağlı olup olmadığını belirlemektir. Çalışmanın kapsamını, Türk Bankacılık sektöründe aktif büyüklük bakımından ilk 10 sırada yer alan mevduat bankalarının 2012-2021 yılları arasındaki verileri oluşturmaktadır. Herfindahl-Hirschman (HHI) yöntemi kullanılarak yapılan analiz sonucunda bankaların gelir kaynaklarını çeşitlendirdiği görülürken; trend analizi sonucunda bankaların faiz dışı gelir paylarının, bankaların faaliyet gelirleri içinde artış göstermekte olduğu, ancak faiz gelirlerinin daha yüksek oranlarda artmakta olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Faiz Geliri, Faiz Dışı Gelir, Çeşitlendirme, Herfindahl Hirschman Endeksi, Trend Analizi

Anahtar Kelimeler

faiz geliri, faiz dışı gelir, herfindahl-hirschman endeksi, çeşitlendirme, trend analizi

Kaynakça

• Ahamed, M.M. (2017). Asset quality, non-interest income and bank profitability: evidence from Indian banks. Economic Modelling, 63, 1-14. doi: 10.1016/j.econmod.2017.01.016
• Atik, M. (2013). Bankacılık sektöründe faiz dışı gelirlerin banka geliri ve riski üzerindeki etkisinin ölçülmesi: ABD ve Türkiye’deki lider bankalar üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Atik, M. (2019). Türk bankacılık sektöründeki faiz dışı gelirlerin banka gelirleri ve riski üzerindeki etkisinin ölçülmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81, 271-292. doi: 10.25095/mufad.510681
• Babuşçu, Ş., Hazar, A. ve İskender A. (2017). Bankacılığa giriş. Bankacılık Akademisi Yayınları.
• Chiorazzo, V., Milani, C., ve Salvini, F. (2008). Income diversification and bank performance: evidence from ıtalian banks. Journal Of Financial Services Research, 33(3), 181-203. doi: 10.1007/s10693-008-0029-4
• Çabuk, A., Başar, B., Sevim, Ş., Karagül, A. A., Sayılır, Ö., ve Erol, C. (2013). Mali analiz. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Çelik Kara, A., Babuşcu, Ş., ve Hazar, A. (2021). Türkiye’deki büyük ölçekli mevduat bankalarında faiz dışı gelirlerin banka performansına etkisi. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 62-72. doi: 10.47899/ijss.20213106
• Göçmen, G. (2015). Türkiye'de bankacılık sektörünün bilanço dışı faaliyetlerindeki gelişmeler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 297-317. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ dpusbe/issue/4759/65387
• Gürbüz, A. O., Yanık, S. ve Aytürk, Y. (2013). İncome diversification and bank performance: evidence from Turkish banking sector, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 7(1) Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/bddkdergisi/issue/57353/812636
• Kayran, O. ve Kıyılar, M. (2021). Türkiye’deki mevduat bankalarına yönelik bir araştırma: bankalarda gelir çeşitlendirmesinin performans üzerine etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 419-439. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumus/issue/62554/875235
• Mercieca, S., Schaeck, K. ve Wolfe, S. (2007). Small european banks: benefits from diversification? Journal Of Banking and Finance, 31(7), 1975-1998. doi: 10.1016/j.jbankfin.2007.01.004
• Özdemir, O. (2015). Bankaların ücret ve komisyon gelirlerinin muhasebeleştirilmesi ve finansal göstergelere etkisi. Muhasebe Finansman Dergisi, 67, 55-70. doi: 10.25095/mufad.396575
• Rhoades, S. (1993). The Herfindahl-Hirschman Index. Federal Reserve Bulletin. Erişim Adresi: https://www.federalreserve.gov/publications/bulletin.htm
• Stiroh, K. J. (2004). Diversification in banking: is noninterest income the answer? Journal Of Money, Credit and Banking, 36(5), 853-882. doi: 10.1353/mcb.2004.0076
• Stiroh, K. J. (2006). A portfolio view of banking with interest and noninterest activities. Journal Of Money, Credit and Banking, 38(5), 1351-1361. doi: 10.1353/mcb.2006.0075
• Strioh, K. J. ve Rumble, A. (2006). The dark side of diversification: the case of us financial holding companies. Journal Of Banking and Finance, 30, 2131-2161. doi: 10.1016/j.jbankfin.2005.04.030
• Türkiye Bankalar Birliği, Kamuya Açıklanan Finansal Tablolar: Konsolide Olmayan Solo Banka (2012-2021). Erişim Adresi: https://www.tbb.org.tr/tr
• Williams, B. ve Rajaguru, G. (2012). The chicken or the egg? the trade-off between bank fee income and net interest margins. Australian Journal Of Management, 38(1), 99-123. doi: 10.1177/0312896212440268