Grimm Masallarındaki Cadı İmajı

Yıl 2018, Cilt: 2 - Prof. Dr. Seyyare DUMAN (Özel Sayı), 113 - 127, 31.08.2018

Hamdullah Şahin

Öz

Cadı Avı Çağı denilince on beşinci yüzyılın sonlarında
başlayan ve on dokuzuncu yüzyılın başlarında biten dönem akla gelir. Yaklaşık
üç yüzyıl süren bu dönemde elli bin kadar insan yargılanıp, genelde yakılarak
idam edilmiştir. Bu dönemin toplum hafızasına bıraktığı izleri ise aynı
toplumun sözlü anlatılarında bulunabilir. Bu sözlü anlatımları masallar yoluyla
on dokuzuncu yüzyılın başlarında toplayan Grimm Kardeşler de bu zamanın
korkularını, duygularını ve izlerini, diğer bir deyişle o zamanın ruhunu ortaya
koyar. Bu çalışmada cadı kavramı ve Cadı Avı’nın Grimm Kardeşler’in ‘Çocuk ve
Ev Masalları’ndaki izlerini doküman taraması yoluyla araştırılarak tarihsel
verilerle ilişkisi kurulmaya çalışılmıştır. Toplamda yirmi Grimm masalında cadı
ve büyücülerle karşılaşılmış ve bunların yarısından çoğunda bu cadı ve
büyücülerin öldüğü ortaya çıkmıştır. En çok karşılaşılan ölüm şekli ise o
dönemin cadı olarak suçlu bulunanlara da uygulanan yakılma olduğu ortaya çıkmıştır.
Ayrıca Grimm masallarından cadı imajının en belirgin olduğu Hansel ile Gretel,
Pamuk Prenses ve Altı Kuğu adlı üç masaldaki cadı imajı incelenmiştir. Bu
masallarda Cadı Avı’nın kıtlık, kötü ürünler, hastalık, savaşlar ve olumsuz
hava koşullarıyla direk bağlantısı tarihsel verilerle kurulmuştur. Buna göre
bütün bu olumsuzluklar için aranan günah keçisi söz konusu cadılar olmuşlardır.
Bütün bu üç yüzyıllık dönemde ortaya çıkan cadı imajı birikimi ve toplumsal
hafıza da incelenen masallardaki cadı imajıyla örtüşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cadı Avı, Cadı İmajı, Grimm Kardeşler, Masallar

The Witch Image in Grimms’ Fairy Tales

Öz

The term ‘Witch Hunt Age’ refers to the period
that begins at the end of the fifteenth century and ends at the beginning of
the nineteenth century. In that period, which lasted about three hundred years,
fifty thousand people were tried, and generally burned and executed. Hence,
that period left some traces in the memory of the society, and those traces can
be found in the verbal accounts of that society. In the early nineteenth
century, the Grimm Brothers, who collected those verbal expressions through
fairy tales, have conveyed the fears, feelings and traces of that time; that
is, the zeitgeist. In this study, the concept of witch and witch hunts were
investigated through the documents of Grimm Brothers’ Fairy Tales. The
relationship between the concept of witch (hunts) and the historical accounts
was also tried to be built. A total of 20 Grimms’ Fairy Tales consisted of
witches and sorcerers, and those witches and sorcerers died or were killed in
more than half of those tales. It was revealed that the most common form of
death was being burned that was also applied to those who were found guilty as
witches at that time. Moreover, the image of witches in ‘Hansel and Grethel’,
‘Snow White’ and ‘The Six Swans’ were examined because those fairy tales had
the most prominent witch figure among the other tales of Grimm Brothers.
Furthermore, the relationship between witch hunting and famine, bad products,
illness, wars, adverse weather conditions was established by means of the
historical accounts. Accordingly, for all those negative conditions, the wanted
scapegoat became the aforementioned witches. The accumulation of the witch
image and the social memory emerged throughout the whole 300 years also
overlapped with the image of witches examined in the previously stated fairy
tales

Anahtar Kelimeler

Witch hunt, witch image, Grimm Brothers, fairy tales

Kaynakça

• Akın, H. (2011). Ortaçağ Avrupası’nda Cadılar ve Cadı Avı (2. Baskı). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Andersen, H. C. (2006). Märchen für Kinder (Çev: P. Arndt). 30.06.2018 tarihinde, http://www.gutenberg.org/ebooks/19163 adresinden alındı.
• Aytaç, G. (2005). Yeni Alman Edebiyatı Tarihi (5. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Behringer, W. (2000a). Hexen: Glaube, Verfolgung, Vermarktung (2. Baskı). Münih: Beck.
• Behringer, W. (2000b). Hexen und Hexenprozesse in Deutschland (4. Baskı). Münih: Dtv.
• Behringer, W. (2007). Kulturgeschichte des Klimas: Von der Eiszeit bis zur globalen Erwärmung. Münih: Beck.
• Burns, W.E. (2003). Witch hunts in Europe and America: an encyclopedia. Westport: Greenwood Press.
• Deakin, M. (2018). Hypatia. 30.06.2018 tarihinde, https://www.britannica.com/biography/Hypatia adresinden alındı.
• Dell, C. (2016). Okült, Cadılık ve Büyü (Çev: B. Kovulmaz ve Ş. Öztürk). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Demirer Şahin, D. (2014). Seçilmiş Grimm Masallarında Kadın Figürleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duden (t.y.). Märchen. 30.06.2018 tarihinde, https://www.duden.de/rechtschreibung/Maerchen adresinden alındı.
• Gniech, G. (2002). Essen und Psyche. Heidelberg: Springer-Verlag.
• Goethe, J.W. (2007). Faust (Çev: C. Öner) (4. Baskı). İstanbul: Oda Yayınları.
• Grimm, J. & Grimm, W. (1857/2009). Grimms Märchen: Vollständige Ausgabe. Köln: Anaconda Verlag.
• Grimm, J. & Grimm, W. (1857/2014). Grimm Masalları 1 (Çev: N. Yeğinobalı) (3. Baskı). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Gruber, H.-G. (1990). Hexenverfolgung und Inquisition. Zeit- und kirchen-geschichtliche Verstehenszusammenhänge. Münchener Theologische Zeitschrift, Jahrgang 41, 157-172.
• Homer (2006). Odyssee (Çev: J. H. Voß). 30.06.2018 tarihinde www.digbib.org/Homer_8JHvChr/De_Odyssee_.pdf adresinden alındı.
• İçöz, F. (2008). Masalda Cadı: “Ötekinin” Arketipi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Jakli, T. (2013). „Volk“ und „Volkspoesie“ als Identitätskonzept und literarische Abgrenzungsstrategie bei Grimm, Arnim und Brentano. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi – Studien zur deutschen Sprache und Literatur, 2013/II, 5-24.
• Köbler, G. (1995). Etymologisches Rechtswörterbuch. Tübingen: Mohr.
• Krug, M. (2017). Schneewittchen von den Gebrüdern Grimm (1857). Frey, D. (Ed.), Psychologie der Märchen: 41 Märchen wissenschaftlich analysiert – und was wir heute aus ihnen lernen können içinde (s. 61-68). Berlin: Springer-Verlag.
• Nelson, L. H. (t.y.). The Great Famine (1315-1317) and the Black Death (1346-1351). 30.06.2018 tarihinde http://www.vlib.us/medieval/lectures/black_death.html adresinden alındı.
• Quensel, S. (2017). Hexen, Satan, Inquisition: Die Erfindung des Hexen-Problems. Wiesbaden: Springer VS.
• Panke-Kochinke (1998). Die Wechseljahre der Frau Aktualität und Geschichte (1772-1996). Opladen: Leske+Budrich.
• Pavlac, B. A. (2009). Witch hunts in the western world: persecution and punishment fromthe inquisition through the Salem trials. Westport: Greenwood Press.
• Sears, K. (2015). Mitoloji 101 (Çev: E. Duru). İstanbul: Say Yayınları.
• Shakespeare, W. (1606/1994). The Complete Works of William Shakespeare. New York: Barnes & Noble.
• Sprenger, J. & Institoris, H. (1486/2005). Der Hexenhammer (Çev: Schmidt, J. W. R.). Erftstadt: Area Verlag.
• Tepe, P. (2005/2006). Der Variation des Hexenbegriffs vor dem Hintergrund seiner Literaturspezifischen und Religionshistorischen Funktion, Seminararbeit. 30.06.2018 tarihinde http://www.mythos-magazin.de/mythosforschung/kk_hexenbegriff.pdf adresinden alındı.
• Voltmer, R. (2006). Vom getrübten Blick auf die frühneuzeitlichen Hexenverfolgungen –Versuch einer Klärung. Magister Botanicus Magische Blätter, 8, 61-72.
• Weidenhöffer, J. (2013). Die Kinder- und Hausmärchen der Brüder Grimm als nationalsymbolisches Narrativ. Eine linguistische Untersuchung zur Funktion der Sammlung im Nationaldiskurs des 19. Jahrhunderts. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi – Studien zur deutschen Sprache und Literatur, 2013/II, 59-78.