Okul öncesi öğretmenlerinin gelişime uygun uygulamalara yönelik inançları ile çok kültürlülüğe yönelik tutumları ve öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 588 - 608, 30.07.2023

Nefise Özok Bulut Sümeyra Çelik Kahraman Aslı Yıldırım

https://doi.org/10.34056/aujef.1176125

Öz

Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin gelişime uygun uygulamalara yönelik inançları ile çok kültürlülüğe yönelik tutumları ve öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini ise kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak ulaşılan 150 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma verileri Gelişime Uygun Uygulamalar Öğretmen İnanç Ölçeği, Öğretmenlerin Çokkültürlü Tutum Ölçeği ve Öz Yeterlik Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik teknikleri ile Mann-Whitney U Testi ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin gelişime uygun uygulamalara yönelik inançlarının yüksek düzeyde, öz yeterliklerinin orta düzeyde ve çok kültürlülüğe yönelik tutumlarının olumlu olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin gelişime uygun uygulamalara yönelik farklı düzeydeki inançlarının, çok kültürlülüğe yönelik tutumları üzerinde anlamlı bir farklılığa sebep olduğu, buna karşın öz yeterlikleri üzerinde anlamlı bir farklılığa sebep olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin gelişime uygun uygulamalara yönelik inançları arttığında, çok kültürlülüğe yönelik olumlu tutumlarının ve öz yeterliklerinin arttığı saptanmıştır. Araştırma sonuçları ilgili alanyazın temelinde tartışılmıştır. Tartışma sonucunda okul öncesi öğretmenlerinin gelişime uygun uygulamaları, çok kültürlülüğe yönelik tutumları ve öz yeterlik algılarını desteklemek amacıyla birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gelişime uygun uygulamalar, çok kültürlülüğe yönelik tutum, öz yeterlik, okul öncesi öğretmeni

Examination of The Relationship between Preschool Teachers' Beliefs towards Developmentally Appropriate Practices and Attitudes towards Multiculturalism and Perceptions of Self-Efficacy

Öz

The aim of the study is to examine the relationships between preschool teachers' beliefs towards developmentally appropriate practices, attitudes towards multiculturalism and perceptions of self-efficacy. Correlational survey model, one of the quantitative research methods, was used in the study. The sample of the study consists of 150 preschool teachers reached by using the convenience sampling method. Research data were collected with the Developmentally Appropriate Practice Teacher Beliefs Scale, The Multicultural Teacher Attitude Scale and Self-Efficacy Scale. In the analysis of the data, descriptive statistical techniques, Mann-Whitney U Test and Spearman correlation analysis were used. As a result of the research, it was determined that teachers' beliefs towards developmentally appropriate practices are high level, their perceptions of self-efficacy are middle level, and their attitudes towards multiculturalism are positive. It was deduced that teachers' different levels of beliefs towards developmentally appropriate practices caused a significant difference on their attitudes towards multiculturalism, but did not cause a significant difference on their perceptions of self-efficacy. In addition, it was determined that when teachers' beliefs towards developmentally appropriate practices increased, their positive attitudes towards multiculturalism and their self-efficacy increased. The results of the research were discussed on the basis of the related literature. As a result of the discussion, some suggestions were presented in order to support preschool teachers' developmentally appropriate practices, attitudes towards multiculturalism and self-efficacy perceptions.

Anahtar Kelimeler

Developmentally appropriate practices, attitudes towards multiculturalism, self-efficacy, preschool teachers

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2022). Engelli ve yaşlı istatistik bülteni. Erişim adresi: https://www.aile.gov.tr/media/120191/eyhgm_istatistik_bulteni_eylul2022.pdf
• American Psychological Association (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists. Erişim adresi: https://www.apa.org/about/policy/multicultural-guidelines-archived.pdf
• Artiles, A., Kozleski, E. B., Trent, S. Osher, D. ve Ortiz, A. (2010). Justifying and explaining disproportionality, 1968-2008: A critique of underlying views of culture. Exceptional Children, 76(3), 279-299. doi:10.1177/00224669070400040101
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. New Jersey: Prentice Hall.
• Banks, J. A. ve Banks, C. A. (2004). Handbook of research on multicultural education (2nd ed.). San Francisco: Jossey-Bass.
• Bredekamp, S. (2015). Erken çocukluk eğitiminde etkili uygulamalar (Çev. H. Z. İnan ve T. İnan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Brown, A. L. T. (2020). Developmentally appropriate practices: Do principals’ beliefs matter? (Unpublished doctoral dissertation). Wilkes University School of Education, Pennsylvania.
• Brumbaugh, E. (2008). DAP in ECE: Respect. Kappa Delta Pi Record, 44(4), 170–175. doi:10.1080/00228958.2008.10516518
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (25. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Charlesworth, R., Hart, C. H., Burts, D. C. ve Hernandez, S. (1991). Kindergarten teachers’ beliefs and practices. Early Child Development and Care, 70(1), 17-35. https://doi.org/10.1080/0300443910700103
• Creswell, J. W. ve Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th ed.). CA: SAGE Publications.
• Çapçı, S. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü yeterlik algıları ve çokkültürlü eğitim uygulamaları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çobanoğlu, R. (2011). Okul öncesi eğitimde eğitim programı uygulamasının yordayıcıları olarak öğretmen özyeterlik ve öğretmenlik inançları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çobanoglu, R., Çapa Aydın, Y. ve Yıldırım, A. (2019). Sources of teacher beliefs about developmentally appropriate practice: a structural equation model of the role of teacher efficacy beliefs. European Early Childhood Education Research Journal, 27(2), 195-207. doi:10.1080/1350293X.2019.1579547
• Demircan, Ö. ve Tantekin Erden, F. (2015). Parental involvement and developmentally appropriate practices: A comparison of parent and teacher beliefs. Early Child Development and Care, 185(5), 209-225. doi:10.1080/03004430.2014.919493
• Dukes, C. ve Ming, K. (2006). Fostering cultural competence through school-based routines. Multicultural Education, 11(3), 42–48. https://doi.org/10.1163/9789087905705_014
• Emam, M. M. ve Mohamed, A. H. H. (2011). Preschool and primary school teachers’ attitudes towards inclusive education in Egypt: The role of experience and self-efficacy. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 976-985. doi:10.1016/j.sbspro.2011.11.331
• Erdiller, Z. B. ve McMullen, M. B. (2003). Turkish teachers' beliefs about developmentally appropriate practices in early childhood education. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 84-93.
• Fishman, C. E. ve Nickerson, A. B. (2015). Motivations for involvement: A preliminary investigation of parents of students with disabilities. Journal of Child and Family Studies, 24(2), 523-535. doi:10.1007/s10826-013-9865-4
• Gömleksiz, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 8(7), 201-221. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5336
• Guo, Y., Piesta, S. B., Justiece, L. M. ve Kaderavek, J. N. (2010). Relations among preschool teachers' self-efficacy, classroom quality, and children's language and literacy gains. Teaching and Teacher Education, 26(4), 1094-1103. doi: 10.1016/j.tate.2009.11.005
• Gürbüz, N. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hedge, A. V. ve Cassidy, D. J. (2009a). Teachers’ beliefs and practices regarding developmentally appropriate practices: A study conducted in India. Early Child Development and Care, 179(7), 837–847. doi:10.1080/03004430701536491
• Hedge, A. V. ve Cassidy, D. J. (2009b). Kindergarten teachers’ perspectives on developmentally appropriate practices (DAP): A study conducted in Mumbai (India). Journal of Research in Childhood Education, 23(3), 367-381. doi:10.1080/02568540909594667
• Hedge, A. V., Sugita, C., Mitchell, L. C. ve Averett, P. (2014). Japanese nursery and kindergarten teacher’s beliefs and practices regarding developmentally appropriate practices. International Journal of Early Years Education, 22(3), 301-314. doi:10.1080/09669760.2014.948390
• Işıkçı Başkaya, G., Alisinanoğlu, F., Demircan, H. Ö. ve Tahta, F. (2020). Erken çocukluk dönemi öğretmenlerinin çokkültürlülüğe dair bakış açıları ve uygulamaları üzerine bir inceleme. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 9-29. doi:10.24130/eccd-jecs.1967202042223
• Johnson, F. V. (2011). Examining the impact of teacher perceptions of barriers of parental involvement (Unpublished doctoral dissertation). Walden University Educational Leadership, Administration and Policy, CA.
• Johnson Ferguson, M. S. (2018). Identifying strategies of culturally relevant and developmentally appropriate instructional practices for African American prekindergarten children through individualized preservice and in-service professional development for early childhood administrators and educators. (Unpublished doctoral dissertation). Pepperdine University College of Education, MN.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karuppiah, N. ve Berthelsen, D. (2011). Multicultural education: The understandings of preschool teachers in Singapore. Australasian Journal of Early Childhood, 36(4), 38-42. doi:10.1177/183693911103600406
• Kesgin, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Denizli ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kim, H. K. (2013). A comparison of early childhood preservice teachers’ beliefs about music and developmentally appropriate practice between South Korea and the US. Australasian Journal of Early Childhood, 38(2), 122-128. https://doi.org/10.1177/183693911303800215
• Kim, H. K. ve Han, H. S. (2015). Understanding early childhood teachers’ beliefs and self-stated practices about social competence instructional strategies in the context of developmentally appropriate practice: A comparison of preservice and in-service teachers in the United States. European Early Childhood Education Research Journal, 23(4), 476-496. doi:10.1080/1350293X.2015.1087152
• Kim, J., Kim, S. ve Maslak, M. A. (2005). Toward an integrative ‘educare’ system: An investigation of teachers’ understanding and uses of developmentally appropriate practices for young children in Korea. Journal of Research in Childhood Education, 20, 49–56. https://doi.org/10.1080/02568540509594550
• Kimzan, İ. ve Arıkan, A. (2018). Erken çocukluk dönemi öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 670-686. doi:10.17679/inuefd.426978
• Korkmaz, İ. (2020). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. B. Oral ve A. Çoban (Ed.), Nicel araştırmalarda evren, örneklem, örnekleme teknikleri içinde (s. 147-159). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kostelnik, M. J., Sodermann, A. K., Whiren, A. P. ve Rupiper, M. L. (2019). Gelişime uygun eğitim programı erken çocukluk eğitiminde en iyi uygulamalar (Çev. E. Ahmetoğlu ve İ. H. Acar). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kotaman, H. (2010). Turkish early childhood educators’ sense of teacher efficacy. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 8(2), 603-616. doi:10.25115/ejrep.v8i21.1380
• McMullen, M., Elicker, J., Wang, J., Erdiller, Z., Lee, S., Lin, C. ve Sun, P. (2005). Comparing beliefs about appropriate practice among early childhood education and care professionals from the U.S., China, Taiwan, Korea and Turkey. Early Childhood Research Quarterly, 20, 451-464. doi:10.1016/j.ecresq.2005.10.005
• NAEYC (2009). Developmentally appropriate practice in early childhood programs serving children from birth through age 8: Position statement. Erişim adresi: www.naeyc.org/files/naeyc/file/positions/PSDAP.pdf
• NAEYC (2019). NAEYC early learning program accreditation standards and assessment items. Erişim adresi: https://www.naeyc.org/sites/default/files/globally-shared/downloads/PDFs/accreditation/early-learning/standards_assessment_2019.pdf
• Neuharth Pritchett, S., Reiff, J. C. ve Pearson, C. A. (2001). Through the eyes of preservice teachers: Implications for the multicultural journey from teacher education. Journal of Research in Childhood Education, 15(2), 256-269. https://doi.org/10.1080/02568540109594965
• OECD (2009). Creating effective teaching and learning environments. First results from TALIS. Erişim adresi: https://www.oecd.org/education/school/43023606.pdf
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi (Çev. S. Balcı ve B. Ahi). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Parker, A. ve Neuharth Pritchett, S. (2006). Developmentally appropriate practice in kindergarten: Factors shaping teacher beliefs and practice. Journal of Research in Childhood Education, 21(1), 65-78, doi: 10.1080/02568540609594579
• Perren, S., Herrmann, S., Iljuschin, I., Frei, D., Körner, C. ve Sticca, F. (2017). Child-centred educational practice in different early education settings: Associations with professionals’ attitudes, self-efficacy, and professional background. Early Childhood Research Quarterly, 38(1), 137–148. doi:10.1016/j.ecresq.2016.07.001
• Phoon, H. S., Abdullah, M. N. L. Y. ve Abdullah, A. C. (2013). Unveiling Malaysian preschool teachers’ perceptions and attitudes in multicultural early childhood education. The Asia-Pacific Education Researcher, 22(4), 427-438. doi:10.1007/s40299-012-0042-0
• Ruto Korir, R. C. (2010). Preschool teachers’ beliefs of developmentally appropriate educational practices (Unpublished doctoral dissertation). University of Pretoria Department of Educational Psychology, Pretoria.
• Soyalp, H. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin gelişime uygun uygulamalara yönelik inançlarının sınıflarındaki 3-6 yaş arası çocukların sosyal becerilerine etkisinin boylamsal olarak incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Suk Lee, Y., Baik, J. ve Charlesworth, R. (2006). Differential effects of kindergarten teacher’s beliefs about developmentally appropriate practice on their use of scaffolding following inservice training. Teaching and Teacher Education, 22, 935-945. doi:10.1016/j.tate.2006.04.041
• Şahin, İ. T. (2013). Preschool teachers’ beliefs and practices related to developmentally appropriate classroom management (Unpublished doctoral dissertation). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şahin Sak, İ. T. ve Sak, R. (2017). Gelişime uygun uygulamalar inanç ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 346-362. doi: 10.21764/efd.17842
• Şahin Sak, İ. T., Tantekin-Erden, F. ve Pollard-Durodola, S. (2018). Turkish preschool teachers’ beliefs and practices related to two dimensions of developmentally appropriate classroom management. Education 3-13, 46(1), 102-116. doi: 10.1080/03004279.2016.1194447
• Tarman, İ. ve Tarman, B. (2011). Developing effective multicultural practices: A case study of exploring a teachers’ understanding and practices. The Journal of International Social Research, 4(17), 578-598. Erişim adresi: https://silo.tips/download/developing-effective-multicultural-practices-a-case-study-of-exploring-a-teacher
• Taştekin, E., Bozkurt Yükçü, Ş., İzoğlu, A., Güngör, İ., Işık Uslu, A. E. ve Demircioğlu, H. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının ve algılarının incelenmesi. Hacettepe Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-18.
• Tschannen Moran, M. ve Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: capturing an elusive concept. Teaching and Teacher Education, 17(7), 785–805. http://dx.doi.org/10.1016/S0742-051X(01)00036-1
• Uluslararası Göç İstatistikleri, 2021. (2023, Nisan). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 45814. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Uluslararasi-Goc-Istatistikleri-2021-45814
• Van Tartwijk, J., den Brok, P., Veldman, I. ve Wubbels, T. (2009). Teachers’ practical knowledge about classroom management in multicultural classrooms. Teaching and Teacher Education, 25(3), 453-460. doi:10.1016/j.tate.2008.09.005
• Wortham, S. C. (2006). Early childhood curriculum developmental bases for learning and teaching (4. bs.). NJ: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Yazıcı, S., Başol, G. ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: Bir güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Journal of Education, 37(37), 229-242.
• Yıldırım, S. (2016). Kosova'daki öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik bilgi, inanç, tutum ve özyeterliklerinin sınıf içi uygulamalarıyla ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Zotou, E. (2017). Early childhood teachers’ perceptions of intercultural education in state schools of Thessaloniki and surrounding areas. Journal of Language and Cultural Education, 5(3), 127-143. doi: 10.1515/jolace-2017-003