Özel Eğitim Bölümü Öğretmen Adaylarının Seçkin Gruplardaki Özel Yetenekli Öğrencilerin Akademik Benlik Algısını Desteklemeye İlişkin Görüşleri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 4, 783 - 803, 23.10.2023

Şule Demirel Dingeç

https://doi.org/10.34056/aujef.1343818

Öz

Özel yetenekli öğrencilerin eğitimlerinde sıklıkla kullanılan yöntemlerden biri gruplama stratejisidir. Gruplama stratejisi içerisinde yer alan homojen gruplarda özel yetenekli bireyler yetenek düzeylerine göre bir arada eğitim alırlar. Böylece yetenek düzeyi üst seviyede seçkin bir grup içerisinde yer almış olurlar. Seçkin grupların özel yetenekli öğrencilere olumlu ve olumsuz etkileri olabilir. Grupların etki yarattığı boyutlardan biri de öğrencilerin akademik benlik algısıdır. Bu çalışmada özel eğitim bölümünde lisans öğrencisi olan öğretmen adaylarının, seçkin gruplardaki özel yetenekli öğrencilerin akademik benlik algılarını desteklemeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında katılımcılardan seçkin grupların etkileriyle ilgili görüşleri ve akademik benlik algısını desteklemeye dair önerileri alınmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilen betimsel bir çalışmadır. 32 katılımcıdan açık uçlu sorularla toplanan veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışmanın sonuçları seçkin grupların özel yetenekli öğrencilerin düzeylerine uygun eğitim alma ve yalnız hissetmeme gibi olumlu getirileriyle birlikte çok akademik odaklı olma ve rekabetçi ortamda zorlanma gibi dezavantajları olabileceğini göstermiştir. Katılımcılar seçkin grupların etkilerini paylaşırken, akademik benlik algısının hem olumlu hem de olumsuz etkilenebileceğini ifade etmişlerdir. Özel yetenekli öğrencilerin akademik benlik algısını olumlu yönde desteklemek için öğrencilere, ailelere, öğretmenlere, yöneticilere ve diğer uzmanlara yönelik önerilerde bulunmuşlardır. En dikkat çeken öneriler ise özel yetenekli öğrencilerin ve seçkin grupların özelliklerinin iyi bilinmesi üzerine yapılmıştır. Ayrıca katılımcılar özel yetenekli öğrencilere sadece akademik değil, sosyal duygusal bağlamda da destekler sunulmasını tüm paydaşlara önermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli öğrenciler, seçkin gruplar, akademik benlik algısı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Veri analizinde yardımcı olan Uzman Melike İşleyen'e teşekkür ederim.

Special Education Prospective Teachers' Views on Supporting the Academic Self-Concept of Gifted Students in Selective Groups

Öz

One of the strategies used in the education of gifted students is the grouping strategy. In homogeneous groupings within the grouping strategy, gifted individuals receive education together according to their ability levels. Thus, they are included in a selective group with a high level of talent. Selective groups can have positive and negative effects on gifted students. One of the dimensions that groups have an impact on is students' academic self-concept. This study aimed to determine the views of prospective teachers, who are undergraduate students the special education department, on supporting the academic self-concept of gifted students in selective groups. Within the scope of this purpose, the participants' views on the effects of selective groups and their suggestions on supporting academic self-concept were taken. The study is a descriptive study conducted with qualitative research. Data collected from 32 participants with open-ended questions were analyzed using content analysis. The results of the study showed that selective groups may have positive benefits such as receiving education appropriate to the level of gifted students and not being alone, as well as disadvantages such as being too academically oriented and having difficulty in a competitive environment. While sharing the effects of the groups, participants stated that academic self-concept could be affected both positively and negatively. Students, parents, teachers, administrators, and other experts made suggestions to support the academic self-concept of gifted students in a positive way. The most striking suggestions were made on knowing the student and group characteristics well. In addition, the participants suggested to all stakeholders that gifted students should be supported not only academically but also socially and emotionally.

Anahtar Kelimeler

Gifted students, selective groups, academic self-concept

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Açıkgöz-Ün, K. (2016). Etkili öğrenme ve öğretme. (8.baskı). Eğitim Dünyası Yayınları.
• Ağaya, A., & Tan, S. (2023). Comparative analysis of gifted centers. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1-19.
• Alrajhi, M. N., & Aldhafri, S. S. (2015). Peer tutoring effects on omani students' english self-concept. International Education Studies, 8(6), 184-193.
• Altun, F., & Yazıcı, H. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançları: karşılaştırmalı bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 319-334.
• Bogdan, R.C., & Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods (5th ed.). Pearson Education.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson Education, Inc.
• Cropley, A. J., & Urban, K. K. (2000). Programs and strategies for nurturing creativity. K. A. Heller, F. J. Mönks, R. J. Sternberg and R. F. Subotnik (Eds), International handbook of giftedness and talent (485-498). Oxford, UK: Elsevier Science Ltd.
• Dai, D. Y. (2004). How universal is the big-fish-little-pond effect? American Psychologist, 59(4), 267-276.
• Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün çocuklara sahip ailelerin eğitimi. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili. (Ed.) içinde Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Demirel, Ş. (2019). Büyük balık küçük gölet etkisi hipotezinin liselerde incelenmesi (No. 591007). [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Demirel Dingeç, Ş. (2021). Özel Yetenekli Öğrencilerde Benlik Algısı ve Benlik Algılarını Etkileyen Faktörler. H. Şahin & C. Ünvan (Ed.) içinde Güncel Eğitim Bilimleri Araştırmaları. Lvre de Lyon (s.21-36)
• Demirel Dingeç, Ş., & Sak, U. (2021). Özel Yetenekli Öğrencilerde Akademik Benlik Algısı. U. Sak (Ed.) içinde Özel Yetenekli Öğrencilerin Sosyal Duygusal ve Akademik Gelişimi. Pegem Akademi (s.23-40)
• Gross, M. U. (1989). The pursuit of excellence or the search for intimacy? The forced‐choice dilemma of gifted youth. Roeper Review, 11(4), 189-194.
• Hattie, J. (1992). Self-concept. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Kaya, F. (2021). Özel Yeteneklilerde Psikolojik İyi Oluş Hali. U. Sak (Ed.) içinde Özel Yetenekli Öğrencilerin Sosyal Duygusal ve Akademik Gelişimi. Pegem Akademi (s.9-30)
• Kazaz, A. (1993). Meslek liselerinde okuyan öğrencilerin benlik tasarım düzeyleri (No. 32291). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kim, Y., Gaspard, H., Fleischmann, M., Nagengast, B., & Trautwein, U. (2023). What Happens With Comparison Processes When “the Other” is Very Similar? Academic Self-Concept Formation in Twins. Contemporary Educational Psychology, 72, 102138.
• Kulik, J. A., & Kulik, C. L. C. (1992). Meta-analytic findings on grouping programs. Gifted Child Quarterly, 36(2), 73-77.
• Litster, K., & Roberts, J. (2011). The self‐concepts and perceived competencies of gifted and non‐gifted students: A meta‐analysis. Journal of Research in Special Educational Needs, 11(2), 130-140.
• Marsh, H. W. (1990). The structure of academic self-concept: The Marsh/Shavelson model. Journal of Educational Psychology, 82(4), 623.
• Marsh, H. W., Chessor, D., Craven, R., & Roche, L. (1995). The effects of gifted and talented programs on academic self-concept: The big fish strikes again. American Educational Research Journal, 32(2), 285-319.
• Marsh, H. W., & Parker, J. W. (1984). Determinants of student self-concept: Is it better to be a relatively large fish in a small pond even if you don't learn to swim as well? Journal of Personality and Social Psychology, 47(1), 213-231.
• Marsh, H. W., & Shavelson, R. (1985). Self-concept: Its multifaceted, hierarchical structure. Educational Psychologist, 20(3), 107-123.
• McCoach, D. B., & Siegle, D. (2003). The School Attitude Assessment Survey-Revised: A newinstrument to identify academically able students who underachieve. Educational & Psychological Measurement, 63, pp. 414–29.
• MEB (2013). 2007-2013 Özel yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı. https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/005.pdf
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Miles, M., Huberman, A. M., & Saldaňa, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ogurlu, U., Yalin, H. S., & Yavuz Birben, F. (2018). The relationship between psychological symptoms, creativity, and loneliness in gifted children. Journal for the Education of the Gifted, 41(2), 193-210.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki (No. 240972). [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Patton, M. Q. (2002). Two decades of developments in qualitative inquiry: A personal, experiential perspective. Qualitative Social Work, 1(3), 261-283.
• Rinn, A. N. (2007). Effects of programmatic selectivity on the academic achievement, academic self-concepts, and aspirations of gifted college students. Gifted Child Quarterly, 51(3), 232-245.
• Rogers, K. B. (2002). Re-forming gifted education: How parents and teachers can match the program to the child. Scottsdale, AZ: Great Potential Press, Inc.
• Seaton, M., Marsh, H. W., Parker, P. D., Craven, R. G., & Yeung, A. S. (2015). The reciprocal effects model revisited: Extending its reach to gifted students attending academically selective schools. Gifted Child Quarterly, 59(3), 143-156.
• Schader, R. M. (2008). Parenting. In J. A. Plucker, & C. M. Callahan (Eds.), Critical issues and practices in gifted education (pp. 479-492). Waco, TX: Prufrock Press.
• Shavelson, R. J., & Bolus, R. (1982). Self concept: The interplay of theory and methods. Journal of Educational Psychology, 74(1), 3-17.
• Shavelson, R. J., Hubner, J. J., & Stanton, G. C. (1976). Self-concept: Validation of construct interpretations. Review of Educational Research, 46 (3), 407-441.
• Shechtman, Z., & Silektor, A. (2012). Social competencies and difficulties of gifted children compared to nongifted peers. Roeper Review, 34(1), 63-72.
• Siegle, D., & McCoach, D. B. (2005). Motivating gifted students. TX: Prufrock Press, Inc.
• Winne, P. H., Woodlands, M. J., & Wong, B. Y. L. (1982). Comparability of self-concept among learningdisabled, normal, and gifted students. Journal ofLearning Disabilities, 15 (8), 470–475.