TÜRK VE İSVİÇRE HUKUKUNDA EVLAT EDİNME KURUMUNUN MİRAS HUKUKU İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 23 - 44, 25.06.2020

Şükran Şıpka Ece Ergün

Öz

Evlat edinme kurumunun temel amacı; çocuk sahibi olmak isteyen bireylerin evlat edinmesini sağlamak iken, ailesi tarafından bakılmayan/terk edilen çocuklar bakımından ise bu çocuklara gerekli eğitim olanaklarının sunulmasının yanı sıra, ihtiyaç duydukları ideal aile ortamında psikolojik ve fiziksel gelişimlerini tamamlamış sağlıklı birer birey olarak topluma kazandırılmalarını sağlamaktır. Ayrıca sadece küçüklerin değil aynı zamanda belirli koşulların varlığı halinde ergin ve kısıtlıların (temyiz kudreti yoksunluğu, savurganlık, madde bağımlılığı gibi) da evlat edinilmeleri söz konusu olabilmektedir. Evlatlık kurumu gerek 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’nde gerekse şu an yürürlükte bulunan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir. Ancak her iki düzenleme arasında esaslı değişiklikler söz konusudur. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda evlatlık kurumu ile ilgili köklü değişiklikler yapılarak temel alınan İsviçre Medeni Kanunu’nun ruhuna ve amaçlarına biraz daha yaklaşılmıştır. Belirtilmelidir ki, çalışmanın devamında da ele alınacağı üzere İsviçre Medeni Kanunu’nun evlatlık kurumu ile ilgili düzenlemeleri birebir alınmamış, kendine özgü karma bir sistem benimsenmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda evlat edinme kurumu ile miras hukuku arasındaki ilişki düzenlenirken, 1912 yılının İsviçre Medeni Kanunu temel alınarak hazırlanmış olan 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’ndeki hükümler korunmuştur.

Anahtar Kelimeler

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu, 743 Sayılı Türk Kanuni Medenisi, İsviçre Medeni Kanunu, Evlat Edinme

RELATIONSHIP BETWEEN ADOPTION INSTITUTION AND INHERITANCE LAW UNDER TURKISH LAW AND SWISS LAW

Öz

The main purpose of the adaption institution is to ensure, that children, either not taken care of or abandoned by their families, are integrated into the society as healthy individuals having completed their psychological and physical developments within an ideal family environment that they need, whilst enabling families which desire having children, to adopt a child. Moreover, not only the adoption of children but also the adoption of adults and people with limited capacity (such as mental incapacity, wastefulness, substance addiction etc.) is possible under specific circumstances. The adoption institution was regulated under the Turkish Civil Code no. 743 and is currently regulated under the Turkish Civil Code no. 4721 which is in force. There are, however, substantial differences between these two legislations. By introducing fundamental changes under the Turkish Civil Code no. 4721, ratio legis and the spirit of the Swiss Civil Code were further approached which was used as base. Nevertheless, as evaluated further under the study, the relevant provisions of the Swiss Civil Code as to the adoption institution have not been identically adopted and a sui generis hybrid system has been adopted. While regulating the relationship between the adoption institution and inheritance law under the Turkish Civil Code no. 4721, provisions under the Turkish Civil Code no. 743 prepared based on the Swiss Civil Code dated 1912 have been preserved.

Anahtar Kelimeler

Turkish Civil Code No. 4721, Turkish Civil Code No. 743, Swiss Civil Code, Adoption, Inheritance Law

Kaynakça

• Antalya, Gökhan ve Sağlam, İpek. (2015). “Miras Hukuku”. Legal Yayınevi, İstanbul.
• Arık, K. Fikret. (1959). “Evlat Edinme Bakımından Türk ve İsviçre Doktrin ve Tatbikatı Arasında Bir Mukayese”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 2(2), 40-53.
• Aydoğdu, Murat. (2010). “Çağdaş Hukuki Gelişmeler Işığında Evlat Edinme” Adalet Yayınevi (2), İzmir.
• Aygül, Musa. (2012). “Evlat Edinme Yolu ile Vatandaşlığın Kaybedilmesi ve Kazanılması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi (99), 45-80.
• Baygın, Cem. (2003). “Evlat Edinmenin Sonuçları”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi 7(3-4), 627-650. (Anılış: Evlat Edinme)
• Baygın, Cem. (2010). “Soybağı Hukuku” On İki Levha Yayınları, İstanbul. (Anılış: Soybağı)
• BASLER KOMMENTAR. (2014). Zivilgesetzbuch I, Art.1-456 ZGB, 5. Auflage, Honsell/Vogt/Geiser (Hrsg.). (Anılış: Breitschmid/Basler Kommentar)
• Belen, Herdem. (2005). “Yeni Medeni Kanun Hükümleri Uyarınca Evlat Edinme (Türk-İsviçre-Alman Karşılaştırmalı Hukuk Değerlemesiyle)” Beta Yayınları, İstanbul.
• Dural, Mustafa ve Öğüz, Tufan ve Gümüş, Mustafa Alper. (2020). “Türk Özel Hukuku CİLT III Aile Hukuku” Filiz Kitabevi (15), İstanbul.
• Dural, Mustafa ve Öz, Turgut. (2019). “Türk Özel Hukuku CİLT IV Miras Hukuku” Filiz Kitabevi (13), İstanbul.
• Gençcan, Ömer Uğur. (2019). “6100 Sayılı HMK ve Son İçtihatlara Göre Aile Mahkemesi Davaları Açıklama – Dilekçe Örnekleri” Yetkin Yayınları (3), Ankara.
• İmre, Zahit ve Erman, Hasan. (2018). “Miras Hukuku – Yasal Mirasçılık – Ölüme Bağlı Tasarruflar – Mirasın Geçmesi – Mirasın Taksimi” DER Yayınları (14), İstanbul.
• İnan, Ali Naim ve Ertaş, Şeref ve Albaş, Hakan. (2019). “Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku” Seçkin Yayınları (10), Ankara.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. (2019). “Aile Hukuku” Turhan Kitabevi (4), Ankara. (Anılış: Aile)
• Kılıçoğlu, Ahmet, M. (2018). “Miras Hukuku” Turhan Kitabevi (9), Ankara. (Anılış: Miras)
• Kizir, Mahmut. (2009). “Türk Hukukunda Evlat Edinme”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 17(1), 151-184.
• Koç, Evren. (2015). “HMK ve TMK Çerçevesinde Evlat Edinme ve Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Davasına İlişkin Bazı Tespitler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 73(1), 363-388.
• Özcan, Didem. (2017). “Evlat Edinmede Rıza”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 75(2), 707-722.
• Özuğur, Ali İhsan. (2016). “Türk Medeni Kanunun Değişen Yeni Düzenlemeleriyle Açıklamalı-İçtihatlı KişiHukuku- Velayet – Vesayet – Soybağı – Evlat Edinme Hukuku – Diğer Eşin Rıza ve Onamına Bağlı İşlemler” Seçkin Yayınları (5), Ankara.
• Ruhi, Ahmet Cemal. (2002). “Türk Hukukunda Evlat Edinme ve Evlat Edinme ile İlgili Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Tanınması” Seçkin Yayıncılık (1), Ankara.
• Sarı, Suat. (2018). “Uygulamalı Miras Hukuku” Filiz Kitabevi (7), İstanbul.
• Serozan, Rona ve Engin, Baki İlkay. (2019). “Miras Hukuku” Seçkin Yayınları (6), Ankara.
• Süzel, Ece Baş. (2019). “Biyolojik Ailenin Evlat Edinilene Mirasçı Olması Sorunu”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14(179-180), 1463-1488.
• Şensöz, Ebru. (2011). “Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair 1993 Tarihli La Haye Sözleşmesi Uyarınca Yabancı Adli ve İdari Evlat Edinme Kararlarının Doğrudan Tanınması ve Kontrol Usulü”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10(20), 179-233.
• Şıpka, Şükran. (1999). “4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Evlat Edinmeye İlişkin Hükümlerinin İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 57(1-2), 301-322.
• Yakut, Esra ve Aygün, Gözde Çağlayan. (2018). “Osmanlı Hukukundan Günümüze Evlat Edinmenin Miras Hukukuna Dayalı Sonuçları”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26, 11-46.
• Yalman, Süleyman. (1996). “Evlat Edinme ve Evlatlığın Miras Hakkı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5(1-2), 213-224.
• Yaşar, Mert. (2003). “Türk Hukukunda Evlat Edinme İlişkisinin Kurulması”, T.C. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.