Discourse of Socialist Nationalism in Turkey (1961-1968): Foundations and Divergences

Yıl 2009, Cilt: 64 Sayı: 03, 1 - 25, 01.03.2009

Gökhan Atılgan

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002111

Cited By: 6

Öz

This article provides an analysis of the positive intercourse with nationalism and Turkish Socialist Movement that is made of Yön Movement, National Democratic Revolution Movement and Workers’ Party of Turkey in 1960’s of Turkey. The period (1961-68) which will be debated is having a vital importance in regards of determining positive and negative form of relationship between nationalism and socialism in Turkey. It is claimed, in the article, that the discourse of socialist nationalism is deriving from seeking legitimacy for the socialism movement and sincere beliefs of its leaders on nationalism. It is pointed out that socialist nationalist attempts are flourished in the era of positive relationship that is developed between antiimperialist struggles and developmentalist competition right after the World War II. Finally, it is emphasized that socialist nationalist discourse had diverse views on nationalism due to their different theoretical perspectives among Yön Movement, National Democratic Revolution Movement and Workers’ Party of Turkey. The main argument of this article is that it’s linear and progressive conception of history and antiimperialist perspective without targeting capitalism itself and it’s emphasis on nationalist discourse rather than class conflict has made Yön Movement and Nationalist Democratic Revolution Movement the main figures of nationalist discourse

Anahtar Kelimeler

Nationalism, socialism, anti-imperialism, anti-capitalism, Turkish Socialist Movement

SOSYALİST MİLLİYETÇİLİK SÖYLEMİ (TÜRKİYE, 1961-1968): TEMELLER, AYRILIKLAR

Öz

Bu makalede, Yön Hareketi, Milli Demokratik Devrim AkÕPÕ ve Türkiye øúçi Partisi’nden oluúan Türkiye Sosyalist Hareketi’nin 1960’lÕ yÕllar Türkiye’sinde milliyetçilikle kurdu÷u olumlu iliúki inceleniyor. Ele alÕnan dönem (1961–1968), Türkiye’de sosyalizm ile milliyetçilik arasÕnda iliúki kurmanÕn olumlu ve olumsuz biçimleri bakÕPÕndan tayin edici önemdedir. Makalede, sosyalist milliyetçilik söyleminin Sosyalist Hareket’in meúruiyet arayÕúlarÕndan ve önderlerinin samimi inançlarÕndan kaynaklandÕ÷Õ öne sürülüyor. Bu giriúimin, økinci Dünya SavaúÕ’nÕn ardÕndan geliúen antiemperyalist mücadeleler ve kalkÕnma yarÕúÕ döneminde sol ile milliyetçilik arasÕnda kurulan olumlu iliúki ikliminde boy verdi÷ine dikkat çekiliyor. Son olarak, sosyalist milliyetçilik söyleminin Yön Hareketi ile MDD ve TøP arasÕnda bazÕ kuramsal farklÕOÕklar nedeniyle kendi içinde ayrÕúWÕ÷Õ vurgulanÕyor. Makalede öne sürülen teze göre, do÷rusal bir tarih kavrayÕúÕna sahip olmasÕ, kapitalizmi hedef almayan bir antiemperyalizm perspektifini benimsemesi ve sÕQÕfsal çeliúkileri geri plana iterek millete vurgu yapmasÕ, milliyetçi söylemi ilk iki hareketin söyleminin merkezi haline getirmiútir.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, sosyalizm, antiemperyalizm, antikapitalizm, Türkiye Sosyalist Hareketi

Kaynakça

• AO ULLARI, Mehmet Ali (1990), “A
• Milliyetçi Sa ,” SCHICK, Irvin Cemil/TONAK, Ertu rul Ahmet (eds.), Geçi Sürecinde Türkiye ( stanbul: Belge): 189-236. AHMAD, Feroz/AHMAD, Bedia Turgay (1976), Türkiye’de Çok Partili Politikan n Aç klamal
• Kronolojisi: 1945–1971 (Ankara: Bilgi).
• ANDERSON, Benedict (1992), Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of
• Nationalism (London: Verso). ATILGAN, Gökhan (2007), Behice Boran: Ö retim Üyesi, Siyasetçi ve Kuramc ( stanbul: Yordam).
• ATSIZ, Nihal (1940), “ çimizdeki eytanlar,” http://www.turkcu.net/anasayfa.htm: 23 Haziran
• AVCIO LU, Do an (1962a), “Yap Milliyetçilik,” Yön, 4: 3.
• AVCIO LU, Do an (1962b), “Kalk nma Program II: A’dan Z’ye Kadar Reform,” Yön, 13: 8.
• AVCIO LU, Do an (1962c), “Sosyalizm Anlay
• AVCIO LU, Do an (1962d), “Milliyetçilere Sesleni ,” Yön, 78: 3.
• AVCIO LU, Do an (1964), “Kalk nma Ça ,” Yön, 81: 3.
• AVCIO LU, Do an (1965a), “Muhalefet, As l imdi Ba yor…,” Yön, 99: 3.
• AVCIO LU, Do an (1965b), “Türk Milliyetçilerine Sesleni ,” Yön, 110: 8-9.
• AVCIO LU, Do an (1965c), “Azgeli mi Ülkelerde Antiemperyalist Mücadele: Halkç , Devletçi,
• Devrimci ve Milliyetçi Kalk nma Yolu,” Yön, 111: 8/9. AVCIO LU, Do an (1966a) “T P’e Dair,” Yön, 168: 3.
• AVCIO LU, Do an (1966b), “S f Mücadelesi, Sosyalizm ve Milliyetçilik,” Yön, 182: 3.
• AYBAR, Mehmet Ali (1967) “Atatürk’ün 29. Ölüm Y ldönümü Münasebetiyle Genel Ba kan Mehmet
• Ali Aybar’ n Yay nlad Mesaj,” P Haberleri, 1: 4. AYBAR, Mehmet Ali (1968), Ba ms zl k, Demokrasi, Sosyalizm: Seçme Yaz lar 1945–1967 stanbul: Gerçek).
• AYBAR, Mehmet Ali (2002), Marksizm ve Sosyalizm Üzerine Dü ünceler, ÖZMAN, Aylin (Yay. Haz.). stanbul: leti im).
• AYDINLIK SOSYAL ST DERG (1968) “Dünya, Türkiye ve Devrimci Mücadele,” Ayd nl k Sosyalist Dergi, 1: 1-31.
• BELL , Mihri [Mehmet Do u] (1962), “Sosyalizm Tart malar ,” Yön, 48: 2.
• BELL , Mihri (1970a), Yaz lar (Ankara: Sol).
• BELL , Mihri (1970b), “Devrimci Milliyetçilik ile Proleter Enternasyonalizmi Birbirini Tamamlar,”
• Ayd nl k Sosyalist Dergi, 23: 357–371. BORA, Tan l (1998), Türk Sa n Üç Hâli: Milliyetçilik, Muhafazakârl k, slâmc k ( stanbul: Birikim).
• BORA, Tan l (2005), “Celal Bayar,” YILMAZ, Murat (ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Dü ünce:
• Liberalizm, C. 7 ( stanbul: leti im): 482–507. BORAN, Behice (1963), “Kestirme Yol Yoktur,” Sosyal Adalet, 11: 3.
• BORAN, Behice (1970), Türkiye ve Sosyalizm Sorunlar ( stanbul: Tekin).
• CALHOUN, Craig (1997), Milliyetçilik ( stanbul: stanbul Bilgi Üniversitesi Yay nlar ) (Çev.: Bilgen Sütçüo lu).
• CARR, E. H. (tarihsiz), Milliyetçilik ve Sonras ( stanbul: leti im) (Çev.: Osman Ak nhay). ÇET NSAYA, Gökhan (2004), “ slamc ktaki Milliyetçilik,” AKTAY, Yasin (ed.), Modern Türkiye’de
• Siyasî Dü ünce: slâmc k, C. 6 ( stanbul: leti im): 420-451. DARENDEL DARENDEL DEVELL DORE, Elizabeth (2006), “Üçüncü Dünya Kapitalizmini Anlamak,” SAAD-FILHO, Alfredo (ed.),
• Kapitalizme Reddiye: Marksist Bir Giri ( stanbul: Yordam): 200–213. DURAN, Burhanettin (2004), “Cumhuriyet Dönemi slamc : deolojik Konumlar , Dönü ümü ve Evreleri,” AKTAY, Yasin (ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Dü ünce: slâmc k, C. 6 stanbul: leti im): 129–156.
• EMEK (1970), “Türkiye çi Partisi IV. Büyük Kongre Kararlar ,” Emek, 7: 1–15.
• ERO UL, Cem (1990), “Çok Partili Düzenin Kurulu u,” SCHICK, Irvin Cemil/TONAK, Ertu rul
• Ahmet (eds.), Geçi Sürecinde Türkiye ( stanbul: Belge): 112–158. ERO UL, Cem (1998), Demokrat Parti: Tarihi ve deolojisi (Ankara: mge).
• ERO UL, Cem (2000), Anatüzeye Giri (Anayasa Hukukuna Giri ) (Ankara: maj).
• FANON, Frantz (1968), The Wretched of the Earth (New York: Grove Press).
• GÖKSU, Saime/ TIMMS, Edward (2001), Romantik Komünist: Nâz m Hikmet’in Ya am ve Eseri stanbul: Do an Kitap).
• HOBSBAWM, Eric J. (1993), Nations and Nationalism, since 1780: Programme, Myth, Reality
• (Cambridge: Cambridge University Press). HOBSBAWM, Eric (1993b), “Introduction: Inventing Traditions”, HOBSBAWM, Eric/RANGER,
• Terence (eds.), The Invention of Tradition (Cambridge: Cambridge University Press): 14. HOBSBAWM, Eric J. (1996), sa Yirminci Yüzy l 1914-1991: A klar Ça ( stanbul: Sarmal) (Çev.: Yavuz Alagon).
• LIAKOS, Antonis (2008), Dünyay De tirmek steyenler Ulusu Nas l Tasavvur Ettiler? ( stanbul: leti im) (Çev.: Merih Erol).
• KEMAL, Ya ar (1967), “Sosyalizm ve Milliyetçilik,” Ant, 1: 11.
• KISAKÜREK, Necip Faz l (1993), Rapor 7/9 ( stanbul: Büyük Do u).
• KIVILCIMLI, Hikmet (2007), Kuvay milliyecili imiz ve kinci Kuvay milliyecili imiz ( stanbul: Sosyal nsan).
• KOCAGÖZ, Samim (1963), “Sömürgecili e At lan lk Bomba,” Yön, 74: 8-9.
• KÖYMEN, Oya (2007), Sermaye Birikirken: Osmanl , Türkiye, Dünya ( stanbul: Yordam).
• KÜÇÜK, Yalç n (1987) Türkiye Üzerine Tezler 2 ( stanbul: Tekin).
• MARX, Karl/ENGELS, Friedrich (2008), Komünist Manifesto ( stanbul: Yordam) (Çev.: Nail Satl gan),
• NAIRN, Tom (1997), Faces of Nationalism: Janus Revisited (London: Verso).
• NAIRN, Tom (2003), The Break-up of Britain: Crisis and Neo-nationalism (Edinburgh: Common Graund).
• SAFA, Peyami (2003), Nasyonalizm, Sosyalizm, Mistisizm ( stanbul: Bo aziçi).
• SELÇUK, lhan (1965), “Milliyetçili in Temelleri,” Yön, 96: 3.
• TA KIN, Yüksel (2003), “Muhafazakâr Bir Proje Olarak Türk- slâm Sentezi,” DEM, Ahmet (ed.),
• Modern Türkiye’de Siyasî Dü ünce: Muhafazakârl k, C. 5 ( stanbul: leti im): 381– TEVETO LU, Fethi (1963), Fa ist Yok Komünist Var (Ankara: Komünizmle Mücadele Yay nlar ).
• TUNÇAY, Mete (1992), Türkiye’de Sol Ak mlar-II (1925–1936) ( stanbul: BDS).
• TUNÇAY, Mete (2000), Türkiye’de Sol Ak mlar-I (1908–1925) ( stanbul: BDS).
• TURAN, Osman (1948), Gafletten Uyanal m .. Üniversitedeki A
• Solcu Hocalar Meselesi (Ankara: Do PART (1964), Türkiye çi Partisi Program ( stanbul: Esra).
• PART (1965), Türkiye çi Partisini Tan yal m ( stanbul: Kar nca). TÜRK YE
• TÜRKKAN, R. O uz (1943a), Solcular ve K llar ( stanbul: Stad). TÜRKKAN, R. O uz (1943b),
• ÜNLÜ, Bar (2002), Bir Siyasal Dü ünür Olarak Mehmet Ali Aybar ( stanbul: leti im).
• YALÇIN, Ayd n (1977), Türk Komünizmi Üzerinde Baz Gözlemler (Ankara: Ekonomik ve Sosyal Yay nlar).
• YÖN (1962), “Sosyalist Osmanl lar,” Yön, 7: 12.