Mahkemelerde Taraflarca İleri Sürülen Anayasa’ya Aykırılık İddialarının Ciddîliği

Yıl 2007, Cilt: 62 Sayı: 03, 23 - 56, 01.03.2007

Mesut Aydın

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002124

Öz

Anahtar Kelimeler

-

MAHKEMELERDE TARAFLARCA İLERİ SÜRÜLEN ANAYASA’YA AYKIRILIK İDDİALARININ CİDDÎLİĞİ

Öz

Bu çalışmada, Anayasa’nın 152. maddesinde öngörülen, görülmekte olan bir dâvada, taraflardan biri tarafından ileri sürülen Anayasa’ya aykırılık iddiasının mahkeme tarafından ciddî bulunması konusu incelenmektedir. Anayasa’da, taraflardan biri tarafından ileri sürülen Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddîliğiyle ilgili karar verme yetkisi ve ciddîlik kavramının içeriğinin doldurulması görevi mahkemelere bırakılmıştır. Mahkemeler, ileri sürülen Anayasa’ya aykırılık iddiasına katılmak zorunda olmadıkları gibi, kendilerinin Anayasa’ya aykırı görmedikleri bir konuda, iddianın “hukuken savunulabilir olması” koşuluyla, konuyu Anayasa Mahkemesi’ne intikal ettirebilirler. Anayasa Mahkemesi’nin iddianın ciddîliği konusunda her hangi bir ön inceleme yapamadığı düşünüldüğünde, konuyla ilgili olarak mahkemelerin önemli bir takdir hakkının olduğu görülecektir. Mahkemeler, Anayasaya aykırılık iddiasını ciddî görmezse, bu iddia yetkili temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anayasa’nın 152. maddesi, Anayasa’ya aykırılığın mahkemelerde ileri sürülmesi, Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddîliği, hukuken savunulabilir olma, Anayasa Mahkemesi

Kaynakça

• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz (1996), Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi (Ankara: Yetkin Yayınları).
• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz (1984), “Türk Anayasa Yargısında İptal Dâvası ve İtiraz Yolu,” Anayasa Yargısı, 1984:99-137.
• ANAYASA MAHKEMESI, <http://www.anayasa.gov.tr>, (08.03.2007).
• ARMAĞAN, Servet (1966), “Dâva Mahkemelerinde Anayasaya Aykırılık Defi ve Re’sen Sevk,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1966-1967/2-4:715-748.
• AYBAY, Rona (1967), “Anayasa’nın 151. maddesine Göre Taraflarca İleri Sürülen Anayasaya Aykırılık İddialarının ‘Ciddî’liği Sorunu,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1967/3-4:155-176.
• AZRAK, Ülkü A. (1962), “Türk Anayasa Mahkemesi, Anayasa Düzenindeki Yeri-Teşkilatı- Fonksiyonları,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1962/3-4: 649-700.
• CUHRUK, Mahmut C. (1987), “Türk Anayasa Mahkemesi,” Anayasa Yargısı, 1987/4:5-15.
• DURAN, Lütfi (1965), “İtiraz Yolu ile Anayasa’ya Aykırılık İddiası ve Temel Hak ve Ödevlerin Kanunla Düzenlenmesi,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1965/1- 4:284-353
• EREM, Faruk (1962), “Ceza Hukuku Yönünden Anayasa’ya Aykırılık İddiası,” Adalet Dergisi, 1962/5-6:459-471.
• FEYZİOĞLU, Turhan (1951), Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Kazai Murakebesi (Ankara).
• GÖREN, Zafer (1995), Anayasa ve Sorumluluk (Ankara: Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi, 2. B.)
• GÖZLER, Kemal (2006), Anayasa Hukukuna Giriş (Bursa: Ekin Kitabevi, 9. B.).
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref A. (1986), Anayasa Hukuku (Ankara: S Yayınları).
• GÜRAN, Sait (1964-1965), “Uyuşmazlık Mahkemesinde Başkanvekilliği Meselesi,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1964-1965/3-4:1000-1034.
• HEKİMOĞLU, Mehmet Merdan (2004), Alman Hukuku Işığında Türk Anayasa Yargısının Hukukî Boyutları (Ankara: Detay Yayınları).
• HOCAOĞLU, Şeref A. / OCAKCIOĞLU İsmet, (1971), Anayasa ve Anayasa Mahkemesi (Ankara: Ayyıldız Matbaası).
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (1994), Anayasa Yargısı (Ankara: İmge Kitabevi).
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (2005), Anayasa Hukuku Dersleri, (İstanbul: Legal Yayınları, 2. B.).
• KANADOĞLU, Korkut O. (2004), Anayasa Mahkemesi (İstanbul: Beta Yayınları)
• KIRATLI, Metin (1966), Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi: İtiraz Yolu (Ankara: A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları).
• KIRATLI, Metin (1963), Alman Federal Anayasa Mahkemesi (Ankara: A.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları).
• KURU, Baki (1990-1991), Hukuk Muhakemeleri Usulü (İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 5. B.).
• OKANDAN, Recai G. (1967), “Kanunların Anayasa’ya Uygunluğunun Siyasi ve Kazai Teminatı Yönünden 20 Nisan 1340 Anayasamız,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1967/1-2:3-21.
• ÖZBUDUN, Ergun (2005), Türk Anayasa Hukuku (Ankara: Yetkin Yayınları, 8. B.).
• ŞAHBAZ, İbrahim (1990), “Mahkemelerde Anayasaya Aykırılık İddiası,” Yargıtay Dergisi, 1990:281- 308.
• TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (2001), Türk Anayasa Hukuku (İstanbul, YKY Yayınları).
• TANİLLİ, Server (1981), Devlet ve Demokrasi (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları).
• TEZİÇ, Erdoğan (2005), Anayasa Hukuku (İstanbul: Beta Yayınları, 10.B.).
• TİKVEŞ, Özkan (1967), “Anayasa Mahkemesi’nin Teşkilat ve Fonksiyonları (Mukayeseli Bir İnceleme),” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1967/1-2:83-128.
• TUNÇ, Hasan (1999), Anayasa Hukukuna Giriş (Ankara: Nobel Yayınları, 2. B.).