Yerel Seçimlerde Kent Büyüklüğü İle Oy Vermenin Yönü Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği 1963-1999

Yıl 2007, Cilt: 62 Sayı: 03, 141 - 165, 01.03.2007

Tayfun Çınar

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002036

Cited By: 3

Öz

Anahtar Kelimeler

-

YEREL SEÇİMLERDE KENT BÜYÜKLÜĞÜ İLE OY VERMENİN YÖNÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1963-1999

Öz

Bu çalışmanın amacı seçmen davranışı üzerinde kent büyüklüğünün etkisini analiz edebilmek, oy vermenin yönü ve partizanlık etkisi ile kent büyüklüğü arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını 1963 ile 1999 yılları arasında ülke düzeyinde gerçekleştirilen sekiz yerel seçimin toplu sonuçları ışığında Türkiye örneği üzerinden karşılaştırmalı düzeyde ortaya koymaktır. Oy vermenin yönünün saptanabilmesi için, yerel seçimlere katılan çok sayıda siyasal partinin varlığını da göz önünde bulundurarak, siyasal partiler politik yelpazede konumlanmalarına göre sağ ya da sol eğilimler olarak sınıflandırılmış, bağımsızların durumu ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Mekansal ölçek farklılaşmasına dayalı oy verme davranışındaki değişikliği test etmek içinse genellikle kentleşme yazınında eşik olarak kabul edilen 10 bin ve 50 bin ölçekleri kullanılmıştır. Çalışmanın ilk önemli bulgusu siyasal, toplumsal ve ekonomik koşullarda değişiklik olmasına rağmen, aynı eğilime oy vermeye devam etmek olarak tanımlanabilecek partizanlık etkisinin kent ölçeğinin değişmesiyle ilişkisinin bulunmasıdır. Çalışmanın ikinci bulgusu sağ ya da sol siyasal eğilimlerin seçim başarısının kent ölçeğine dayalı düzenlilikler göstermesine rağmen, hangi eğilimin kent ölçeği büyüdükçe başarı kazandığı konusunda bir genelleme yapılamamasıdır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel oy verme davranışı, yerel seçim, partizanlık etkisi, kent büyüklüğü etkisi, Türkiye

Kaynakça

• AÇIKEL, Fethi (2003), “Mapping the Turkish Political Landscape Through November 2002 Elections,” Journal of Southern Europe and the Balkans, 5/2: 185-203.
• ADAMANY, David (1964), “The Size-of-Place Analysis Reconsidered,” Western Political Quarterly, 17: 477-487.
• AKBULUT, Ö. Örsan (2004 “Yerel Seçimlerin Yerelliği,” Kamu Yönetimi Dünyası, 17-18: 43-48.
• AKBULUT, Ö. Örsan (2001), “Ulusal Siyaset-Yerel Siyaset İlişkisi Bağlamında 1963 Yerel Seçimleri,” Çağdaş Yerel Yönetimler, 10/4: 36-60.
• ALTAN, Cemal (2005), “Genel Seçimler-Yerel Seçimler İlişkisi 1983-2004,” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3/12: 174-190.
• BONJEAN, Charles M. / LINEBERRY, Robert L. (1971), “Size-of-Place Analysis: Another Reconsideration,” Western Political Quarterly, 24/4: 713-718.
• BEALEY, Frank / DYER, Michael (1971), “Size of Place and the Labour Vote in Britain, 1918-1966,” Western Political Quarterly, 24/1: 84-113.
• ÇARKOĞLU, Ali (2000), “The Geography of the April 1999 Turkish Elections,” Turkish Studies, 1/1: 149-171.
• ÇEZİK, Asuman (1982), Kent Eşiği Araştırması: Türkiye İçin Kent Tanımı (Ankara: DPT).
• ÇİTÇİ, Oya (2005), Yerel Seçimler Coğrafyası 1963-1999 (Ankara: TODAİE, YYAEM).
• ÇİTÇİ, Oya (Ed.) (2001), Yerel Seçimler Panoraması: 1963-1999 (Ankara: TODAİE, YYAEM).
• ÇİTÇİ, Oya (1989) Yerel Yönetimlerde Temsil- Belediye Örneği (Ankara: TODAİE).
• COX, Kevin R. (1971) “The Spatial Components of Urban Voting Response Surfaces”, Economic Geography, 47/1: 27-35.
• DANIELSON, Micheal N. / KELEŞ, Ruşen (1985), The Politics of Rapid Urbanization: Government and Growth in Modern Turkey (New York and London: Holmes and Meier Publishers).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1965), Mahalli Seçimler Sonuçları, 17 Kasım 1963 (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1969), Mahalli Seçimler Sonuçları, 2 Haziran 1968 (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1974) Mahalli Seçimler Sonuçları, 9 Aralık 1973, İl Genel Meclisi Üyeleri, Belediye Başkanı, Belediye Meclisi Üyeleri Seçimleri (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1979) Yerel Seçim Sonuçları, 11 Aralık 1977, İl Genel Meclisi Üyeleri, Belediye Başkanı, Belediye Meclisi Üyeleri, Muhtar ve İhtiyar Heyeti Seçimleri (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1984), Mahalli İdareler Seçimi Sonuçları, 25 Mart 1984, İl Genel Meclisi Üyeleri, Muhtar ve İhtiyar Heyeti Seçimleri (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1990), Mahalli İdareler Seçimi Sonuçları, 26 Mart 1989 (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (1995), Mahalli İdareler Seçimi Sonuçları, 27 Mart 1994 (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• Devlet İstatistik Enstitüsü (2000), Mahalli İdareler Seçimi Sonuçları, 18 Nisan 1999 (Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları).
• EPSTEIN, Leon D. (1956), “Size of Place and the Division of the Two-Party Vote in Wisconsin,” Western Political Quarterly, 9: 138-150.
• FENTON, John (1966), Midwest Politics (New York: Holt, Rinehart and Winston).
• FREIRE, André (2004), “Second-Order Elections and Electoral Cycles in Democratic Portugal,” South European Society and Politics, 9/3: 54-79.
• JEROME, Bruno / LEWIS-BECK, Michael S. (1999), “Is Local Politics Local? French Evidence”, European Journal of Political Research, 35: 181-197.
• JOHNSON, M. / SHIVELY, W. Phillips / STEIN, R. M. (2002), “Contextual Data and the Study of Elections and Voting Behavior: Connecting Individuals to Environments”, Electoral Studies, 21: 219-233.
• HAZAMA, Yasushi (2003), “Social Cleavages and Electoral Support in Turkey: Toward Convergence?,” The Developing Economies, XLI-3: 362-387.
• KALAYCIOĞLU, Ersin (1994), “Elections and Party Preferences in Turkey: Changes and Continuities in the 1990s,” Comparative Political Studies, 27/3: 402-424.
• KELEŞ, Ruşen (2002), Kentleşme Politikası (Ankara: İmge).
• LIESKE, Joel (1989), “The Political Dynamics of Urban Voting Behavior,” American Journal of Political Science, 33/1: 150-174.
• LIPSET, Seymour Martin (1960), Political Man (New York: Doubleday, Gardencity).
• MC ALLISTER, Ian / STUDLAR, Donley T. (1992), “Region and Voting in Britain, 1979-87: Territorial Polarization or Artifact,” American Journal of Political Science, 36/1: 168-199.
• MASTERS, Nicholas / WRIGHT, Deil (1958), “Trends and Variations in the Two Party Vote: The Case of Michigan,” American Political Science Review, 52/4: 1078-1090.
• OLIVER, J. Eric (2000), “City Size and Civic Involvement in Metropolitan America,” American Political Science Review, 94/2: 361-373.
• ÖZBUDUN, Ergun / TACHAU, E. (1975), “Social Change and Electoral Behaviour in Turkey: Toward a Critical Realignment,” International Journal of Middle East Studies, 6: 460-480.
• ÖZBUDUN, Ergun (1976), Social Change and Political Participation in Turkey (Princeton and New Jersey: Princeton University Press).
• ÖZBUDUN, Ergun (1980), “Turkey” LANDAU, J.M. / ÖZBUDUN, E. / TACHAU, E. (eds.), Electoral Politics in the Middle East: Issues, Votes and Elites (London: Croom Helm): 107-143.
• SAYARİ, Sabri (1978), “The Turkish Party System in Transition,” Government and Opposition, 13: 617-635.
• TACHAU, Frank (2000), “Turkish Political Parties and Elections: Half a Century of Multiparty Democracy,” Turkish Studies, 1/1: 128-148.
• TÜRKCAN, Ergun (Ed.) (1981), Yeni Bir Belediyeciliğe Doğru (Ankara: Türk İdareciler Derneği). Araştırma Raporları
• AKBULUT, Ö. Örsan (2000a), 1963 Yerel Seçimleri, yeryön/temsil-1.4, YYAEM.
• AKBULUT, Ö. Örsan (2000b), 1968 Yerel Seçimleri, yeryön/temsil-1.5, YYAEM.
• BAYRAMOĞLU, Sonay (2000a), 1994 Yerel Seçimleri, yeryön / temsil-1.10, YYAEM.
• BAYRAMOĞLU, Sonay (2000b), 1999 Yerel Seçimleri, yeryön / temsil-1.11, YYAEM.
• ŞENER, Mustafa (2000a), 1984 Yerel Seçimleri, yeryön / temsil-1.8, YYAEM.
• ŞENER, Mustafa (2000b), 1989 Yerel Seçimleri, yeryön / temsil-1.9, YYAEM.
• YAYMAN, Hüseyin (2000a), 1973 Yerel Seçimleri, yeryön / temsil-1.6, YYAEM.
• YAYMAN, Hüseyin (2000b), 1977 Yerel Seçimleri, yeryön / temsil-1.7, YYAEM.