Para Krizleri Ön Görüsünde Sinyal Yaklaşımı: Türkiye Örneği

Yıl 2006, Cilt: 61 Sayı: 02, 129 - 155, 01.02.2006

Vedat Kaya Ömer Yılmaz

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001342

Cited By: 3

Öz

Anahtar Kelimeler

-

PARA KRİZLERİ ÖNGÖRÜSÜNDE SİNYAL YAKLAŞIMI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışma KLR (1998) tarafından geliştirilen "sinyal yaklaşımı" yönteminin Türkiye ekonomisi kriz tecrübeleri için bir sınamasını içermektedir. Sinyal yaklaşımı, kriz öngörü döneminde sıra dışı davranışlar sergileme eğiliminde olan birkaç göstergenin değerlerini izlemeyi gerektiren istatistiksel bir yöntemdir. Bu yöntemde kriz göstergesi olarak belirlenen bir değişkene ait değer, belirli bir eşik değerin üzerine çıktığında, bu, olası bir kriz sinyali olarak kabul edilmekte ve takip eden 24 ay içerisinde bir para krizinin meydana gelebileceğinin tehlike işareti olarak yorumlanmaktadır. Çalışma 1990:01-2002: 12 dönemini kapsamakta ve Nisan 1994 ve Şubat 2001 krizlerini analize konu etmektedir. Çalışma, ekonominin mümkün olduğunca çok kesiminden ipuçları elde etmeyi hedeflemiş ve buna bağlı olarak yöntem makro ekonomik, finansal, dış ekonomik ilişkiler, bekleyişler ve ülke riskini temsil etmek üzere toplam 29 gösterge değişken çerçevesinde sınanmıştır. Elde edilen bulgular karmaşıktır. Bununla birlikte, kkbg/gsmh değişkeni en iyi performans sergileyen öncü gösterge olarak öne çıkmaktadır. Her ne kadar bulgular karmaşık ve yöntem "tam zamanlama" zaafı taşıyor olsa da, sinyal yaklaşımı, muhtemel para krizleri için bir erken uyan sistemi geliştirme çabasının önemli bir-adımı olarak değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Para krizleri, para krizlerinin öngörülebilirliği, finansal baskı endeksi, sinyal yaklaşımı, finansal krizler

Kaynakça

• AGENOR, P.lBHANDARI, R. J./FLOOD S. R. (1992), "Speculative Attacks and Models of Balance of Payments Crises," IMF Staf Papers, Yol: 39, No: 2, June: 357-395.
• AKTAN, C. C./ŞEN, H. (2001), "Ekonomik Kriz: Nedenler ve Çözüm Önerileri," Yeni Türkiye Dergisi Kriz Özel Sayısı, Cilt: II, Sayı: 42: 1225-1230.
• AZIZ, J.lCARAMAZZA, F.lSALGADO, R. (2000), "Currency Crises: In Search of Common Elements," IMF Working Paper, No: 001/67, http://www.imf.org.
• BAŞAR, A.lOKTAY, E. (2001), Uygulamalı Istatistik " Kısa Teorik Bilgiler ve Çözülmüş Problemler, Üçüncü baskı (Erzurum: Aktif Yayınevi).
• BERG, A. i Pattillo, C. (1999a), "Predicting Currency Crises: The Indicators Approach and an Alternative," Journal of International Money and Finance, 18: 561-586.
• BERG, A.lPATTILLO, C. (1999b), "Are Currency Crises Predictable?: A Test," IMF Staf Papers, Yol. 46, No: 2, June: 107-138.
• BRUGGEMANN, A./LlNNE, T. (2000), "Are the Central and Eastern European Transition Countries Stili Yulnerable to a Financial Crises ?: Result from Signal Approach," Bank of Finland Institute for Economies in Transition Discussion Paper, Helsinki.
• BUSTELO, Pablo (2000), "Novelties of Financial Crises in the 1990s and the Search for New Indicators," Emergin Market Reviews , 1: 229-251.
• CORRADO, L./HOLLY, S. (2000), "A Curreney Crises Model with a Misaligned Central Parity: A Stochastic Analysis, " Economies Letters, 67: 61-68.
• CORSETTI, G.lPESENTI, P.lROUBINI, N. (1998), "Fundamental Determinans of the Asian Crises: A Preliminary Empirical Assessment," www. stern.nyu.edu, 04/05/2003.
• ÇOLAK, Ö. F.lARDAR, H. N.lTUNCAY, M. (2001), "Finansal Kriz ve Bankalar: Türkiye'de 2000 ve 2001 Krizleri Örneği," Yeni Türkiye Dergisi Kriz Özel Sayısı, Cilt: I, Sayı: 41: 701-711.
• DIAZ-ALEJONDRO C. (1985), "Good Bye Financial Repression, Hello Financial Crash," Journal of Development Economies, 19September-October: 1-24.
• EDISON, H. (2000), "Do Indicators of Financial Crises Work ? An Evaluation of Early Warning System," IFDP, WP/675: 1-74.
• ERÇEL, Gazi (2003), Bıçaf< Sırtında, Birinci Basım (istanbul: Dünya Yayıncılık).
• EREN, A.lSÜSLÜ, B. (2001), "Finansal Kriz Teorileri ışığında Türkiye'de Yaşanan Krizlerin Genel bir Değerlendirmesi," Yeni Türkiye Dergisi Kriz Özel Sayısı, Cilt: I, Sayı: 41: 662-674.
• ESQUIYEL, G.lLARRAIN, F. (1998), "Explaining Currency Crisis," Development Discussion Paper 666, Harvard Institute for International Development, Cambridge. MA.
• FLOD, R. P.lGARBER, P. (1984), "Collopsing Exchange-Rate Regimes: Some Linear Examples," Journal of International Economies, 17: 1-13.
• FRANKEL, J.lROSE, A. (1996), "Curreney Crashes in Emerging Markets: An Emprical Treatment," Journal of International Economies, Yol: 41: 351-366.
• GLlCK, R.lMORENO, R. (1999), "Moneyand Credit Competitiveness and Currency Crises in Asia and Latin America," Federal Reserve Bank of San Fransisco, WP199-01.
• GLlCK, R./ROSE, A. K. (1999), "Contagion and Trade, Why Are Currency Crises Regional?," Journal of International Money and Finance, 18: 603-615.
• GOLDFAJN, I./YALDES, R. (1997), "Are Currency Crises Predictable," IMF Working Paper, 97/159, http://www .imf .org, 13/03/2003.
• IMF (1998), World Economic Outlook, May.
• JEANE, Oliver (1997), "Are Currency Crises Self- Fulfilling? A Test," Journal of International Economics, 43: 263286.
• KAMIN, S.I SCHINDLER J. W.lSAMUEL, S. L. (2001), "The Contribution of Domestic and External Factors to Emerging Market Crises: An Early Warning System Approach," Board of Governors of the Federal Reserve System, IFDP, 711.
• KAMINSKY, G. (1998), "Currency and Banking Crises: Early Warning of Distress," IMF WP, No: 178, http://www. imf.org.
• KAMINSKY, G./LlZONDO, S.lREINHART, C. M. (1998), "Leading Indicators of Currency Crises," IMF Staff Papers, Yol: 45, No: 1, March: 1-48.
• KAMINSKY, G.lREINHART, C. M. (1999), "The Twin Crises: The Causes of Banking and Balance of Payments Problems," The American Economic Review, Yol: 89, No: 3, June: 473-500.
• KAYA, Y. IYILMAZ, Ö. (2005), "Finansal Küreselleşme - Para Krizi Nedenselliği ve Para Krizlerinin Tahmin Edilebilirliği: Türkiye, 1990-2002," Istanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı: 33.
• KiBRiTÇiOGLU, Aykut (2001), "Türkiye'de Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969-2001," Yeni Türkiye Dergisi Kriz Özel Sayısı, CHt: I, Sayı: 41: 174-182.
• KiBRiTÇiOGLU, B./KÖSE, B./UGUR, G. (1999), "A Leading Indicators Approach to the Predictability of Currency Crises: The Case of Turkey," http://www.econturk.org, 25/05/2003.
• KRUGER, M.IOSAKAWE, P. N.lPAGE, J. (2000), "Fundementals, Contagion and Currency Crises, An Amprical Analysis," Development Policy Review, Yol: 18: 257-274.
• KRUGMAN, P. (1979), "A Model of Balance Of Payments Crises," Journal of Money, Credit and Banking, Yol: 11, No: 3: 311.325.
• KRUGMAN, P. (1997), "Curreney Crises," http://web.mit.edulkrugman wwwlerisesı html, 06/05/2003.
• KRUGMAN, P. (2001), Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüşü, Literatür Yayıncılık, 2. Basım (istanbul: Literatür Yayıncılık) (Çev: Neşenur Domaniç).
• KUNT, A. D./DETRAGIACHE, E. (1998), "The Determinants of Banking Crises in Developing and Developed Countries," IMF Staf Papers, Yol: 45, No: 1, March: 81-109.
• MILLER, Yictoria (1999), "The Timing and Size of Bank. Financed Speculative Attacks, " Journal of International Money and Finance, 18: 459-470.
• MISHKIN, F. (1991), "Anatomy of Financial Crisis," WP No: 3934, http://www.nber.org, 14/8/2003.
• MISHKIN, F. (2001), "Financial Policies and the Prevention of Financial Crisis in Emerging Countries," WP No: 8087, http://www.nber.org, 14/8/2003.
• NAGAYASU, Jun (2001), "Currency Crises and Contagion: Evidence from Exchange Rates and Sectoral Stock Indices of PhHippines and Thailand", 12: 529-546.
• OBSTFELD, Maurice (1984), "The Logic of Currency Crises," Cahirers Economiques et Monetaries, 43: 189-213. .
• OBSTFELD, Maurice (1986), "Rational and Self. Fulfilling Balance of Payments Crises," The American Economic Review, Yol: 76, No: 1: 72-81.
• SACHS, J.lTORNELL, A./VELASCO, A. (1996), "Financial Crisis in Emerging Markets: The Lessons from 1995," NBER Working Paper, WP/5576, http://www.nber.org, 05/09/2003.
• SACHS, J./RADElET, R. (1998), "The Onset of the Asian Financial Crises," Mimeo, Harvard Institute for international Development.
• SALANT, S./HENDERSON, D. (1978), "Market Anticipation of Goverment Gold Policies and the Price of Gold," Journal of Political Economy, 86, August: 627.
• SARAÇOGlU, Bedriye vd. (2005), "Finansal Kriz Öncü Göstergeleri Ve Türkiye Finansal Kırılganlık Endeksi," Muğla Üniversitesi iiBF ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nca hazırlanan "Para Teorisi ve Politikasında Son Gelişmeler Sempozyumu ii" (23-26 Şubat 2005).
• SHARMA, Sunil (1999), "The Challenge of Predicting Economic Crises," Finance and Development, June: 40-42.
• SHIllER, R. (1989), Market Volatility (Cambridge: MIT Press).
• STIGLlTZ, Joseph (2002), Küreselleşme: Büyük Hayal Kmklığı, ikinci Basım, (istanbul: Plan B.).
• TOPRAK, Metin (2001), Küreselleşme ve Kriz: Türkiye ve Dünya Deneyimi, (Ankara: Siyasal Kitabevi)
• TOSUNER, A. (2005), "Finansal Krizler ve Kırılganlık: Türkiye için Bir Erken Uyarı Sistemi Önerisi," Iktisat, Işletme ve Finans, Yıl: 20, Sayı: 235 Ekim: 42.61.
• VElASCO, Andres (1987), "Financial Crises and Balance of Payments Crises: A Simple Model of the Southern Cone Exprience," Journal of Development Economics, 27: 263.283.
• WEBER, Alex A. (1997), "Sources of Currency Crises : An Amprical Analysis," Projeetbereich Discussion Paper, No: B-418: 1.46.
• WilLIAMSON, J./MAHAR, M. (2002), Finansal Liberalizasyon Üzerine Bir Inceleme (Ankara: Liberte Yayınları).
• YAY, G. G. (2001), "1990'lı Yıllardaki Finansal Krizler ve Türkiye Krizi," Yeni Türkiye, Kasım. Aralık, Yıl: 7, Cilt: 2, Sayı: 42: 1234-1248.
• YILMAZ, Ö.lKIZllTAN, A.lKAYA, V. (2005), "iktisadi Kriz Kuramları Finansal Küreselleşme ve Para Krizleri," Erciyes Üniversitesi /lBF Dergisi, Sayı: 24: 77.96.