Gelir Vergisinde Tarife Yapısı: Adalet ve Etkinlik Temelli Teorik Tartışmalar Çerçevesinde Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2005, Cilt: 60 Sayı: 2, 141 - 169, 10.02.2015

Ekrem Karayılmazlar , Mehmet Güran

Öz

Bu çalışma, gelir vergisinin farklı tarife yapılarını adalet ve etkinlik temelinde analiz etmektedir. Gelirin artan oranlı vergilendirilmesi, bir taraftan gelir dağılımında eşitliğin sağlanmasına hizmet etmekte öte yandan da etkinlik kayıpları şeklinde ekonomik soruna yol açmaktadır. Yüksek marjinal vergi oranlarıyla müterakkiyet kazandırılan bu tarife yapısı bireylerin çalışma, tasarruf ve yatırım kararlarını olumsuz etkilemektedir. Ayrıca vergi yönetim ve denetimi ile ilgili olarak ortaya çıkan aksaklıklardan dolayı, gelirin yeniden dağıtımı açısından da yeterince başarılı olamadığı görülmektedir. Bunların bir sonucu olarak kalkınmanın gecikmesine, vergi bilincinin olumsuz etkilenmesine ve vergiye karşı gizli bir isyana neden olmaktadır. Oysa gelirin düz oranlı şekilde vergilendirilmesi ile, hem bireylerin iktisadi kararlan üzerinde daha az çarpıtıcı etki yaratmak hem de gelirin sosyal adaletçi bir anlayışla yeniden dağıtımını gerçekleştirmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Gelir vergisi, artan oranlı gelir vergisi, düz oranlı gelir vergisi, vergilemede adalet, vergilemede etkinlik

Kaynakça

• AKALIN, G. (2000), Kamu Ekonomisi(Ankara: Akçağ Yayınları).
• AlJ.A, J.(1996), "What is An 'Optimal' Tax System?," NationalTax Journal,XLIX, 1: 117-133.
• ATKINSON, A.B. (1995), Publie Eeonomies in Aetion- The Basic IneomelFlat Tax Proposal(Oxford: (larendon Press).
• Ekrem Karayılmazlar - Mehmet Cahlt Güran e Gelir Vergisinde Tarife Yapısı: BARR, N. (1993), The Economics of the Welfare State (Standford:StandfordUniversity
• BARRY, N. (1989), Yeni Sağ (Ankara: Tisamat Matbası) (Çev.: C. Aykan). Press).
• BUTLER, E. (1996), Hayek (Ankara: LDT Yayınları)(Çev.: Y.Z. Çelikkaya).
• FRIEDMAN, M. (1988), Kapitalizm ve Özgürlük(istanbul:Altın KitaplarMatbaası)(Çev.: D. Erberk ve N. Himmetoğlu).
• GAWER, F.B. i HANSEN, A.H. (1947), Principles of Economics (Boston: Ginn and Company).
• HAVEMAN, R.H. (1994), "Optimal Taxation and Public Policy,"QUIGLEY, J.M. i SMOLENSKY, E.
• (Eds.), Modern Public Finance (Cambridge:Harvard UniversityPress): 247-257. HAYEK, F.A. (1960), The Constitution of Uberty(Chicago:The Universityof Chicago Press). HAYEK, F.A. (1978), "Taxation andRedistribution," TheCostitution ofUberty (Chicago:
• Universityof Chicago Press): 306-324. HETTICH, W. i WINER, S. (1990), "The Positive PoliticalEconomy of Income Taxation, " CNOSSEN,
• S. i BIRD, R.M. (Eds.), Personal Income Tax- Phoenix From The Ashes (Amsterdam: North Holland Company): 265-293. HEINEMANN, F. (2001), "Afterthe Death of Inflation:
• Will Fiscal Drag Survive?,"Fiscal Studies, /4:527-546. KAY, J.A.iKING, MA (1990), BritishTax System (New York: Oxford UniversityPress).
• LlNDBECK, A. (1985), Piyasa Ekonomisi ve Demokrasi:
• Yeni Solun IkdisadiGörüşlerinin Eleştirisi, (Ankara: Birey ve Toplum Yayınları)(Çev.:Ş.Alpay). LlNDBECK, A. (1990), "Taxation in Market-Oriented
• Developing Countries," R.M.Bird ve O.Oldman (Ed.), Taxationin DevelopingCountries(London: The John Hopkins UniversityPress): 70. LIPSEY, R.G. vd. (1990), Economies (New York: Harper&RowPublishers).
• MC LURE, JR.C.E. VE G.R.ZODROW (1994),"TheStudyand Practice of IncomeTax Policy,"
• QUiGLEY, J.M. i SMOLENSKY, E. (Eds.), ModernPublic Finance(Cambridge:Harvard Univ. Press): 165-212. MISES, L.V.(1990),EconomieFreedomand Interventionism (New York:Irvington and Hudson Inc.).
• MUSGRAVE, R.A. (1991), "Tax Policy For The Transition, "The Role of The Tax Reform in Central and Eastem European Economies (Paris: OECD): 35-40.
• NOZICK, R. (2000), Anarşi,Devlet ve Ütopya (istanbul:Istanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları)(Çev.: A.Oktay).
• RICARDO, D. (1997), Ekonomi POlitiğinve Vergilemenin Ilkeleri
• (istanbul:Belge Yayınları) (Çev.: T.Ertan). ROSEN, H.S. (1988), Public Finance (Illinois:Homewood Company). SLEMROD, J.(1990), "Optimal Taxation AndOptimal TaxSystems," Journalaf Economic Perspectives, /1:157-178.
• STIGLlTZ, J.E. (1987), "ParetaEfficient and OptimalTaxationand the New WelfareEconomics,"
• AUERBACH, A.J.IFELDSTEiN, M. (Ed.s), Handbook of Public Economies,Vol.1I (North- Holland:Elsevier Science Publishers):991-1041.
• STIGLlTZ, J.E. (1989), Economics of The Public Sector (New York: W.W. Norton&Company).
• STIGLlTZ, J.E. (2000), Economies of The Public Sectar (New York: W.W. Norton&Company).
• TUOMALA, M. (1990), OptimalIncome Tax and Redistribution
• (Oxford: ClarendonPress). TURHAN, S. (1998), Vergi Teorisi ve Politikası
• (istanbul:Filiz Kitabevi). ULUATAM,Ö.(2003),Kamu Maliyesi(Ankara: imaj Yayıncılık).
• YAYLA. A. (1993), ÖzgürlükYolu: Hayek'inSosyal Teorisi (Ankara: Turhan Kitabevi). www.cats.org/articles/cadams.htm i