Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Siyasi Parti Kapatma Davaları

Yıl 2002, Cilt: 57 Sayı: 3, 129 - 150, 12.02.2015

Mehmet Turhan

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001756

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) siyasi parti kapatma davaları ilgili verdiği kararlar incelenmiştir. AİHM'nin siyasi parti kapatma konusunda oluşmaya başlayan içtihadı Türkiye'deki parti kapatma davalarına dayanmaktadır. TBKP, Sosyalist Parti, ÖZDEP ve HEP kararlarında AİHM özgürlükçü gerekçelerle bu partilerin kapatılmalarını AİHS'nin (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) ihlali olarak görmüştür. Ancak, AİHM Refah Partisi kararında daha önceki parti kapatma davalarında benimsediği ifadelerin şiddet kullanılmasına yol açıp açmayacağı" yolundaki yaklaşımından farklı olarak, Refah Partisinin önerdiği projenin AİHS sistemi ve demokrasinin temel ilkeleriyle bağdaşmadığı sonucuna varmıştır. AİHM'nin Refah Partisi kararındaki gerekçesi eleştirilebilir ve kararın kesinlikten yoksun olduğu ileri sürülebilir. Ama genel olarak, AİHS göre, bir siyasi partinin ancak antidemokratik ve totaliter amaçlarla özgürlükçü rejimi yok etmeye yöneldiği durumlarda ve toplum için ciddi bir tehlike yaratıyorsa, özgürlükçü demokratik hukuk devletini korumak için kapatılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Avrupa Insan Hakları Komisyonu (AIHK) (1976), Decisions and Reports (Strasbourg: Council of Europe, Dec. 1976): 83-85.
• Bul/etin on Constitutiona/ Case-Law (Tarihsiz), Special Editlon-Leading Cases-ECHR (Strasbourg: Venice Commission). Case of Artico v. Italy , 1980
• < http://hudoc .echr. coe. int/hudoc/View Root. as p?ltem= O&Action=Html&X=7140740 14&Notice=0& Noticemod e=&RelatedMode=O > 03.07.2002 De Becker v. Belgium, 1962
• < http://hudoc.echr.coe.int/hudoc/ViewRoot. as p?ltem=O&Action= Html&X=703115951 &Notice=O&Notlcemod e=f,RelatedMode= O> 03.07.2002. Case of Freedom and Democracy Party (ÖZDEP), 1999
• < http://hudoc .echr. coe. int/hudoc/ViewRool. as p?ltem=Of,Actlon= HtmI&X=704091234&Notice=0f, Notlcemod e=&RelatedMode=O> 4.7.2002 Case of Klass and Others v. Germany, 1978
• <http://hudoc .echr.coe. int/hudoc/ViewR ool. as p?ltem=O&ActJon= Html&X=703140506&Notice=0f, Notlcemod e=&RelatedMode=O > 03.07.2002. Case of lawless v. Ireland, 1961
• < http://hudoc.echr.coe. int/hudoc/ViewRoot. as p?ltem=2&Actlon= Html&X=7031 02732&Notlce=0&Notlcemod e=f,RelatedMode=O> 03.07.2002. Case of Piermont v. France, 1995
• < http://hudoc.echr.coe.int/hudoc/ViewRool.as p?ltem=Of,Actlon= Html&X=7041 0041 O&Notice=O&Notlcemod e=&RelatedMode=O> 4.7.2002 Case of Refah Partisi (The Welfare Party) and Others, 2001
• <http://hudoc .echr. coe. int/hudoc/ViewR oot. as p?Item=Of,Action= Html&X=7040940 iO&Notice=O&Notlcemod e=&RelatedMode=O> 4.7.2002 Case of Sidiropoulos and Others v. Greece
• < http://hudoc.echr.coe.int/hudoc/ViewRoot. asp?ltem=O&Action= Html&X=710 13034 7&Notice=0&Notlcemod e=&RelatedMode=O> 10.7.2002 Case of the Socialist Party and Others, 1998
• < http://hudoc. echr. coe. int/hudoc/View Rool. as p?ltem=6f,Action= Html&X=704090243&Notice=0& Notlcemod e=&RelatedMode=O> 4.7.2002 Case of The Sunday Times v. United Kingdom
• < http://hudoc.ech r.coe .int/hudoc/ViewRoot.a sp? Item= if,Action= Html&X=703094609&Notlce=0&Notlcemo de=&RelatedMode=O> 03.07.2002. Case of Vogt v. Germany, 1995
• <http://hudoc. echr. coe. int/hudoc/ViewR oot. as p?ltem=O&Action= Html&X=703095414&Notlce=0& Noticemod e=&RelatedMode=O> 03.07.2002 Case of United Communist Party of Turkeyand Others, 1998
• < http://hudoc. echr. coe. int/hudoc/ViewRoot. as p?ltem=O&Actlon= Html&X=704085215&Notice=0& Noticemod e=&RelatedMode=O> 4.7.2002 Case of Yazar, Karataş, Aksoyand the People's labour Party (HEP» 2002
• < http://hudoc.echr.coe.int/hudoc/ViewRool. asp?ltem= if,Action= Htmi&X=704092720&Notice=0&Noticemod e=&RelatedMode=O> 4.7.2002