An investigation of visual-spatial attention in children with attention deficit hyperactivity disorder Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda görsel-uzaysal dikkatin araştırılması

Yıl 2005, Cilt: 58 Sayı: 3, 101 - 106, 01.03.2005

Emel Güneş Erhan Nalçacı Aynur Şahin Ayla Aysev

https://doi.org/10.1501/Tipfak_0000000150

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda görsel-uzaysal dikkatin araştırılması

Öz

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)’nun sağ fronto-striatal devreyi ilgilendiren bir bozukluğun sonucu olduğu iddia edilmektedir. Bu çalışmada çizgi bölme testi kullanılarak DEHB’de sağ hemisfer işlevlerinin ve görsel uzaysal dikkatin asimetrisinin incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: DSM-IV ölçütlerine göre DEHB tanısı almış, ilaç kullanmayan ve eşlik eden başka nörolojik veya psikiyatrik bozukluğu olmayan 7-14 yaşları arasında sağ elini kullanan 18 çocuk ile onlarla yaş, cinsiyet, el tercihi ve okul yaşı açısından bire bir eşleştirilmiş 18 sağlıklı çocuk araştırmaya dahil edildi. Bütün çocuklar çizgi bölme testini sağ ve sol elleri ile bilgisayar faresi kullanarak yaptılar. Bilgisayar ekranının yatay olarak sağından ve solundan sunulan çizgilerin tam orta noktalarını işaretlemeleri istendi. Ayrıca her iki gruptaki çocukların ince motor yetenekler açısından farkları parmak vuru testi ile değerlendirildi. Bulgular: DEHB olan çocuklar çizgi bölme testinde anlamlı olarak daha çok mutlak hata yaparak kontrol grubuna göre düşük bir performans gösterdiler. Öte yandan kontrol grubu, her iki elle, sağ alanda sunulan çizgileri orta noktanın sağına doğru, sol alanda sunulanları orta noktanın soluna doğru bölerken, DEHB grubunda ise benzer bir kalıp görülmekle birlikte orta noktadan sapmalar sıfır hatadan istatistiksel olarak farksız bulundu. Parmak vuru testinde iki grup arasında anlamlı bir fark yoktu. Sonuç: Çalışmadan elde edilen bulgular, DEHB’de sağ hemisferin işlev bozukluğu ile uyumlu olarak görsel uzaysal dikkatin bozulduğuna ilişkin kanıtları desteklemektedir

Anahtar Kelimeler

dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, çizgi bölme testi, uzaysal dikkat, sağ beyin hemisferi

Kaynakça

• Barkley RA. Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychol Bul 1997; 121:65-94.
• Tannock R. Attention deficit hyperactivity disorder: advances in cognitive, neurobiological, and genetic research. J Child Psychol Psychiatry 1998; 39:65-99.
• Castellanos FX, Giedd JN, Marsh WL et al. Quantitative brain magnetic resonance imaging in attention-deficit hyperactivity disorder. Arch Gen Psychiatry 1996; 53:607-616.
• Lou HC, Henriksen L, Bruhn P et al. Striatal dysfunction in attention deficit and hyperkinetic disorder. Arch Neurol 1989; 46:48-52.
• Rubia K, Overmeyer S, Taylor E et al. Hypofrontality in attention deficit hyperactivity disorder during higher-order motor control: a study with functional MRI. Am J Psychiatry 1999; 156:891-896.
• Carter CS, Krener P, Chaderjian M et al. Asymmetrical visualspatial attentional performance in ADHD: evidence for a right hemispheric deficit. Biol Psychiatry 1995; 37:789-797.
• Nigg JT, Swanson JM, Hinshaw SP. Covert visual spatial attention in boys with attention deficit hyperactivity disorder: Lateral effects, metilphenidate response and results for parents. Neuropsychologia 1997; 35:165-176.
• Sheppard DM, Bradshaw JL, Mattingley JB et al. Effects of stimulant medication on the lateralisation of line bisection judgements of children with attention deficit hyperactivity disorder. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1999; 66:57-63.
• Voeller KKS, Heilman KM. Attention deficit disorder in children: a neglect syndrome. Neurology 1988; 38:806-808.
• BenArsty A, Glicksohnn J, Soroker N et al. An assessment of hemineglect in children with attention-deficit hyperactivity disorder. Dev Neuropsychol 1996; 12:271-281.
• Adelstein A. ADHD and attention in the visual-spatial domain. Dissertation Abstracts International: Section B: The sciences and Engineering. 56(2-B), 11098 In: Klimkeit EI, Mattingley JB, Sheppard DM et al. Perceptual asymmetries in normal children and children with attention deficit hyperactivity disorder. Brain Cogn 2003; 52:205-215.
• Heilman KM, Voeller KKS, Nadeau SE. A possible pathophysiologic substrate of attention deficit hyperactivity disorder. J Child Neurol 1991; 6(suppl): S76-S81.
• Bradshaw JL, Bradshaw JA, Nathan G et al. Leftwards error in bisecting the gap between two points: stimulus quality and hand effects. Neuropsychologia 1986; 24:849-855
• Luh KE. Line bisection and perceptual asymmetries in normal individuals:What you see is not what you get. Neuropsychology 1995; 9:435-448.
• Savaşır I, Şahin N: Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği, Türk Psikologlar Derneği, 1995.
• Denckla MB. Revised physical and neurological examination for subtle signs. Psychopharmacol Bull 1985; 21:773-800.
• American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.) Washington, DC, 1994.
• Nalçacı E, Kalaycıoğlu C, Çiçek M et al. Relation between handedness and fine motor performance. Cortex 2001, 37:493-500.
• Peters M, During B. Handedness measured by finger tapping: A continuous variable. Can J Psychol 1978; 32:257-261.
• Güneş E, Nalçacı E, Kalaycıoğlu C ve ark. Çizgi bölme testi ve test-yeniden test güvenilirliği. 3P Dergisi 2002; 10:33-39.
• Çiçek M, Nalçacı E, Kalaycıoğlu C. Line bisection task performance and resting EEG alpha power. Intern J Neurosci 2003; 113:849-866.
• Nichelli P, Rinaldi M, Cubelli R. Selective spatial attention and length representation in normal subjects and in patients with unilateral spatial neglect. Brain Cogn 1989; 9:57-70.
• Mennemeier M, Vezey E, Chatterjee A et al. Contributions of the left and right cerebral hemispheres to line bisection. Neuropsychologia 1997; 35:703-715.
• Milner AD, Brechman M, Pagliarini L. To halve and to halve not: an analysis of line bisection judgements in normal subjects. Neuropsychologia 1992; 30:515-526.
• McCourt ME, Jewell G. Visiospatial attention in line bisection: Stimulus modulation of pseudoneglect. Neuropsychologia 1999; 37:843-855.
• Post RB, Caufleld KJ, Welch RB. Contributions of object and space- based mechanisms to line bisection errors. Neuropsychologia 2001; 39:856-864.
• Kinsbourne M. The cerebral basis of lateral asymmetries in attention. Acta Psychologia 1970; 33:193-201.
• Kinsbourne M. Hemi-neglect and hemisphere rivalry. Adv Neurol 1977; 18:41-49.
• Doyon J, Milner B. Right parietal lobe contribution to global visual processing. Neuropsychologia 1991; 29:343-360.
• Bowers D, Heilman KM. Pseudoneglect: effect of hemispace on tactile line bisection task. Neuropsychologia 1980; 18:491-498.
• Mesulam MM. Spatial attention and neglect: parietal, frontal, and cingulate contributions to the mental representation and attentional targeting of salient extrapersonal events. Phil Trans R Soc Lond B 1999,3554:1325-1346.
• Zametkin AJ, Nordahl TE, Gross J et al. Cerebral glucose metabolism in adults with hyperactivity of childhood onset. New Engl J Med 1990; 323:1361-1366.
• Filipek PA, Semrud-Clikeman M, Steingard RJ et al. Volumetric MRI analysis comparing subjects having attention-deficit hyperactivity disorder with normal controls. Neurology 1997; 48:589-601.
• Castellanos FX, Jay MD, Eckburg P et al. Quantitative morphology of the caudate nucleus in attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 1994; 151:1791-1796.
• Oner O, Oner P, Aysev A, Kucuk O et al. Regional cerebral blood flow in children with ADHD: changes with age. Brain Dev 2005; 27:279-85.
• Aylward EH, Reiss AL, Reader MJ et al. Basal ganglia volumes in children with attention-deficit hyperactivity disorder. Arch Neurol 1996; 11:112-115.
• Schultz KP, Fan J, Tang CY et al. Response inhibition in adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder during childhood: An event related fMRI study. Am J Psychiatry 2004;161:1650-1657.