Öz
Dünya siyasi tarihinde, Afganistan’ın öncelikli bir yeri vardır. Bunun başlıca nedeni, Afganistan’ın kıtalararası ve bölgelerarası stratejik bir coğrafya’da yer almasıdır. Çin, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, Pakistan ve İran arasında yer alan Afganistan, Orta Asya, Sıcak Sular ve Ortadoğu’ya giriş-çıkış için en uygun kavşak noktası olduğu gibi; İslam, Çin ve Hint kültürlerinin de tam buluşma noktasındadır. Afganistan’ın kontrolü için, 18. ve 19. yüzyıllarda Rusya ve İngiltere arasında “Büyük Oyun” olarak adlandırılan siyasi, askeri ve ekonomik çatışmalar yaşanmıştır. Önceleri İngiltere tarafından kontrol altına alınan Afganistan, bağımsızlığını kazandığı 1918 yılından itibaren Rus nüfuzuna girmiş, 1979 yılında Ruslarca resmen işgal edilmiş, Batı ve İslam ortak cephesi kurularak, ancak 9 yıllık bir mücadeleden sonra Ruslardan arındırılmıştır. Afganistan 11 Eylül 2001 tarihinde ABD’deki İkiz Kulelere ve Pentagon’a karşı yapılan terör saldırılarını, bu ülkede üslenmiş bulunan Usame Bin Ladin ve onun liderliğindeki El Kaide terör örgütünün düzenlediği iddiasıyla, ABD tarafından işgal edilmiştir (7 Ekim 2001). 1995 yılından 2001 yılına kadarki süreçte; ABD, Pakistan, Taliban, Petrol Şirketleri, Rusya ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasında yaşanan ilişkiler incelendiğinde, 2001 yılından bu yana şiddetli bir direnişe rağmen, işgalin süreci ve nedeni daha iyi anlaşılacaktır. Bu makale’de askeri, siyasi, dini, sosyal ve ekonomik açıdan bir geçiş noktası olan Afganistan’ın, 18. yüzyıldan günümüze kadar uluslararası ilişkilere etkileri analiz edilecektir
Anahtar Kelimeler
üyük Oyun Taliban 11 Eylül Büyük Ortadoğu Projesi Orta Asya Petrol Boru Hatları Projesi.
Öz
Afghanistan holds a crucial place in political history. The main reason, among many others, is Afghanistan’s strategic position at the heart of intercontinental and interregional crossroads. It can be regarded as an intercontinental and interregional nation because it is located nearby China, Uzbekistan, Tajikistan, Turkmenistan, Pakistan and Iran. It is a buffer state providing access to Central Asia, warm waters of the Mediterranean and the Middle East. In addition, Afghanistan is a country where Islamic, Hindu and Chinese cultures have converged. Throughout the 18th and the 19th centuries there was a power struggle between Russia and England. Political, military and economic conflict between these two states to gain control over Afghanistan is also called as “great game”. Although England tried to have control over Afghanistan, it could not achieve it fully, and thus Afghanistan gained its independence in 1918. Its independence was always challenged by Russia, who consequently invaded and annexed it to itself in 1979. Islamic and Western countries cooperated against the Russian invasion to liberate Afghanistan. Repelling Russia out of Afghanistan took nine years. In 2001, the U.S.A. claimed that the terrorist attacks against its World Trade Center and Pentagon were executed by Osama bin Laden and his terrorist organization Al Qaeda situated in Afghanistan. Then the U.S.A. invaded Afghanistan on October 7, 2001 to punish the terrorist organization. If one studies the time period from 1995 to 2001 by focusing on the relationships between USA, Pakistan, Russia, Central Asian Turkish Republics, Taleban, oil companies, the timing and the cause of the invasion, and the strong resistance against the U.S.A., the picture can be understood better. This essay analyses the geopolitical and geostrategic importance of Afghanistan as a center of political, military, social, economical and religious complexities, and its effects on international politics since the 18th century
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA46ZS86JB |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2008 Cilt: 34 Sayı: 2 |