Stalin'in Milliyetler Politikasının Bedeli Olarak Ahıska Sürgünü Ve Ahıskalılar'ın Sürgündeki Yaşamları

Yıl 2019, Cilt: 56 Sayı: 2, 53 - 77, 09.12.2019

Aslı Şirin

Öz

İnsanları evleri ve vatanlarından uzaklaştırarak onları boşlukta bırakmayı amaç edinen sürgün, zorunlu göç hareketlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nde (SSCB) Stalin döneminde gerçekleşen sürgünler de Sovyet devletinin farklı gördüğü Türk ve Müslüman halkları yaşadıkları yerleri
terk etmeleri için uyguladıkları politikanın bir parçası ve SSCB’nin milliyetler politikasının 1930’larda yön değiştirmesi ve Ruslaştırmaya dönüş kapsamında uygulanan bir stratejidir. Sovyet yönetimi, 1944 yılında Türk ve Müslüman halkların bazılarını sürgüne göndermiştir. Bu halklar arasında Gürcistan’ın Türkiye sınırında yaşayan Ahıska Türkleri de bulunmaktadır. Ahıska sürgününü Stalin döneminde değişen milliyetler politikası çerçevesinde inceleyen bu çalışmada, Ahıskalıların sürgünde yaşadıklarına yer verilmektedir. Ahıskalıların anlatıları, Ahıska Türkleri ile Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye göçlerini konu edinen, 2010-14 yılları arasında gerçekleştirilen nitel araştırma kapsamında Ahıskalıların yoğun olarak yaşadıkları İstanbul, Bursa ve Kocaeli’de yapılan derinlemesine görüşmelere dayanmaktadır. Anlatılardan da görüldüğü gibi, Ahıskalılar 1956’ya dek sürgüne gönderildikleri bölgelerde kamp hayatı yaşamak zorunda bırakılmışlar ve asimilasyona maruz kalmışlardır. Ama kamp hayatı boyunca asimile olmak bir yana Türk kimliklerini pekiştirmiş ve zorluklarla mücadele etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Ahıska Türkleri, milliyetler politikası, Stalin, SSCB

Kaynakça

• Sağır, A. Zorunlu Göçler, Sürgünler ve Yol Hikayeleri – Ulupamir Kırgızları Örneği -, Nobel: Ankara, 2012. Sander, O. Siyasi Tarih: 1918-1994, Ankara: İmge, 5. Baskı, Ankara, 1996. Sezgin, M.N., K. Ağacan. Dünden Bugüne Ahıska Türkleri Sorunu, Ankara Çalışmaları, ASAM, Ankara, 2003. Taşdemir, T. Türkiye’nin Kafkasya Politikasında Ahıska ve Sürgün Halk Ahıskalılar, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2005. Terrell, R. “Soviet Nationality Policy and National Identity in the Transcaucasian Republics: Drawing Together or Tearing Apart?”, REEI MA Paper, 1993. Trier, T., G. Tarkhan-Mouravi, F. Kilimnik. Meskhetians: Homeward Bound…, European Centre for Minority Issues-Caucasus, Georgia, 2011. Trier, T., A. Khanzhin, “Introduction”, (Ed. T. Trier , A. Khanzhin), The Meskhetian Turks at a Crossroads: Integration, Repatriation or Resettlement?, Lit Verlag, Berlin, 2007, pp.1-39.