Türkiye’nin Yurt Dışı Doğrudan Yatırımlarının Küreselleşmesi Coğrafi Dağılımındaki Ve Yatırım Nedenlerindeki Değişim

Yıl 2021, Sayı: 60, 79 - 107, 25.12.2021

Muharrem Can

Öz

Türkiye’nin 1980’lerdeki sermaye hareketlerinde serbestleşmeye gitmesi sonrasında, Türk firmalarının YDDY’ı artmaya başlamıştır. 1989 yılındaki Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 Sayılı Karardaki değişiklik, 1995 yılındaki gümrük birliği anlaşması yanında, aynı yıllarda Sovyetler Birliğinin ve Yugoslavya’nın dağılma sürecine girmesi, Türk firmaları için önemli bir fırsat doğurmuştur. Ağırlıklı olarak KOBİ’ler olmak üzere Türk firmaları başlangıçta Balkanlar, Orta Asya, Kafkasya gibi yakın coğrafyada bulunan ülkelerde özellikle maliyet avantajlı ve kaynaklara erişim amaçlı yatırımlar yapmışlardır. 2005 yılında başlayan AB üyelik müzakereleri, ülke içine yabancı yatırım akışını hızlandırmış bu ise rekabet baskısı yaratmıştır. Türkiye’nin 2008 yılı küresel krizini nispeten rahat atlatması, Türk firmalarına yurtdışına yatırımları için yeni fırsatlar yaratmıştır. Özellikle aile holdingleri Batı Avrupa, Kuzey Amerika gibi gelişmiş bölgelere yeni teknolojiye erişim gibi stratejik amaçlı olarak önemli miktarlarda yatırım yapmaya başlamışlardır. Afrika ve Asya-Pasifik bölgeleri yine son zamanlarda yatırımların arttığı bölgeler olmuştur. Bu gelişmelerle Türkiye’nin DYDY’ı bölgesellikten küreselliğe doğru önemli ölçüde değişmeye başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’nin YDY Küreselleşmesi, Yatırım Nedenlerindeki Değişim, Türkiye’nin Aile Holdingleri, Yurtdışı Doğrudan Yatırımlar.

Kaynakça

• Akal, Mustafa. “Ortadoğu Sınır Ülkeleriyle Dış Ticaret Yoğunlaşması ve Yapısal Değişim”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 2008, s. 271-296.
• Akçaoğlu, Emin, Türk Firmalarının Dış Yatırımları: Saikler ve Stratejiler İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği, Yayın No. 241, 2005.
• Altay, Hüseyin. “Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne Yapılan Sermaye Transferlerine Etki Eden Ekonomik Faktörlerin Türkiye Kökenli Uluslararası Firmaların Yöneticileri Açısından Değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 2003, s. 1-23.
• Anıl, İbrahim, Armutlulu, İsmail; Canel Cem and Porterfield, Rebekka, “The Determinants of Turkish Outward Foreign Direct Investments”, Modern Economy, 2, 2011, pp. 717-728.
• Anil Keskin, Duygu; Anil, İbrahim; Canel, Cem and Porterfield, Rebekka “A Study on the Entry Strategies Related With Risk Management of Turkish Companies to the Emerging Economies”, International Journal of Business and Social Science, 3 (7), 2012, pp. 272-282.
• Aybar, Sedat. “Determinants of Turkish Outward Foreign Direct Investment”, Transnational Corporations Review, 8 (1), 2016, pp. 79-92.
• Bal, Harun ve Göz, Devlet. “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türkiye”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 2010, s. 450-467.