Depremin Ardından Kentsel Dönüşüm

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 146 - 170, 30.06.2023

Okan Hastürk , Mehmet Fatih Altan

Öz

6 Şubat 2023 Tarihinde, 9 saat ara ile Kahramanmaraş depremleri ya da 2023 Türkiye- Suriye depremleri olarak isimlendirilen iki adet deprem meydana gelmiştir. Merkez üssü Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesi ve Ekinözü olan depremler 108.745 km2 ‘si Türkiye topraklarında olmak üzere yaklaşık 350.000 km2 alanı etkilemiştir. (Almanya’nın 357.588 km², İngiltere 130.279 km², Belçika 30.688 km² Hollanda 41.850 km² yüzey alanına sahip olduğu düşünülürse etki alanı daha iyi anlaşılabilir). Türkiye’de 11 ilin doğrudan etkilendiği depremlerde 50.500 ‘den fazla insan yaşamını kaybetmiştir. 7,8 Mw  (± 0,1) ve 7,5 Mw  büyüklüklerindeki iki depremin ardından 6,7 Mw’e varan 33 binden fazla artçı deprem meydana gelmiştir. Depremden etkilenen 11 ilin toplam nüfusu, 2022 yılı için 14.013.196 kişi olarak kaydedilmiştir. (Adana 2.274.106, Adıyaman 635.169, Osmaniye 559.405, Hatay 1.686.043, Kahramanmaraş 1.177.436, Gaziantep 2.154.051, Kilis 147. 919, Malatya 812.580, Diyarbakır 1.804.880, Şanlıurfa 2.170.110, Elazığ 591.497 kişi). Bu nüfus, ülke demografisinin yüzde 16,4’üne tekabül etmektedir. Bu nüfusun 13.553.283 kişisi (toplamın yüzde 96,7’si) il ve ilçe merkezlerindeki ikamet ederken, kalan kısım belde ve köylerde yaşamaktadır (459.913 kişi ve toplamın yüzde 3,3- büyükşehirlerin kırsal mahallelerdeki nüfus hariç). Ayrıca deprem bölgesinde 1.738.035 kişi geçici koruma kapsamında ikamet eden göçmen nüfustur.
5 Mart 2023 tarihinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından yapılan açıklamada paylaşılan rakamlar şöyledir; “Depremden etkilenen illerimizde bugüne kadar 5 milyon 158 bin 93 bağımsız bölümden oluşan 1 milyon 728 bin binada inceleme yapıldı. 637 bin 222 bağımsız bölümden oluşan 227 bin 27 binanın acil yıkılması gereken, ağır hasarlı ve yıkılmış olduğunun tespit edilmiştir.”
Böylesine büyük yıkıma sebep olan bir felaketin ardından yapılması gereken, depremzedelerin yaralarını bir an önce sarılmasıdır. Bu yaraların sarılmasında kentlerin yeniden ihyası önemli rol oynamaktadır. Kent hafızasını yok etmeden, güvenlik, barınma, sosyal donatılar, coğrafya, soyut ve somut kültürel varlıklar göz önünde bulundurularak yeni yaşam alanları inşa edilerek deprem yaraları sarılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Kentsel Dönüşüm, Kültür Varlıkları, 6 Şubat 2023

Kaynakça

• 32188 sayılı Resmî Gazete. (2023, Mayıs 12). 32188 sayılı Resmî Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/05/20230512.pdf adresinden alındı
• Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. (2023). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
• Meryem Hayır, M. A. (2009). Dogu Cografya Dergisi, s. 126-145.
• PARTİGÖÇ, N. S. (2023). SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL PLANLAMA SÜREÇLERİNDE AKILLI ŞEHİR YAKLAŞIMININ ROLÜ. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, s. 174-189.
• ŞOLT, H. H. (2018). KENTLERDE SWOT ANALİZİ VE MASLOW GEREKSİNİM HİYERARŞİSİ ETKİLEŞİMİ. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, s. 214-223.
• Türkiye'de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. (2018). Ankara: AFAD.