Public Personnel Administration of the Republic of Turkey in the Face of Structural Problems and New Challenges on the Threshold of the Second Century

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 62 - 93, 08.01.2024

Adem Esen , Muhammed Zahid Çığman

Öz

The Republic is not only a form of government, but also a strong will to make Turkey a more advanced country in many areas. Public personnel management is among the areas where the Republic has made progress. Public personnel management regulations, which started with the Civil Servants Law No.788 (Memurîn Kanunu) in the first years of the Republic, continued with the enactment of the Civil Servants Law No.657 (Devlet Memurları Kanunu). However, although significant successes were achieved, some structural problems regarding incompetence, inefficient usage of human resources, number of civil servants and salaries continued to exist. In addition to these problems, with the new public management reforms, there has been a transformation in the understanding of public personnel management and new challenges have emerged. These include policy integration, mismatching, and performance pay. In this study, designed as a review based on secondary sources, the development of the Turkish public personnel administration in the first century of the Republic was discussed in very general terms, and what path it could follow in the second century in the face of structural problems and new challenges was touched upon.

Anahtar Kelimeler

Turkish public administration, personnel management, The Republic, merit system, pay for performance

İkinci Yüzyılın Eşiğinde Yapısal Sorunlar ve Yeni Sınamalar Karşısında Türkiye Cumhuriyeti Kamu Personel Yönetimi

Öz

Cumhuriyet yalnızca bir hükümet şekli değil, aynı zamanda Türkiye’yi birçok alanda daha ileri bir ülke hâline getirmek için ortaya konan güçlü bir iradedir. Cumhuriyet’in ilerleme sağladığı alanlar arasında kamu personel yönetimi de bulunmaktadır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında 788 sayılı Memurîn Kanunu ile başlayan kamu personel yönetimi düzenlemeleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun çıkarılmasıyla devam etmiştir. Ancak, önemli başarılar sağlansa da liyakatsizlik, insan kaynağı israfı, memur sayısı ve maaşlar konusunda bazı yapısal sorunlar varlığını sürdürmüştür. Bu sorunlara ek olarak yeni kamu işletmeciliği reformlarıyla birlikte kamu personel yönetimi anlayışında bir dönüşüm yaşanmış ve yeni sınama alanları ortaya çıkmıştır. Siyasa bütünleştirme, uyumsuz eşleşme ve performans ödemesi bunlar arasında sayılabilir. İkincil kaynaklara dayanan bir inceleme olarak tasarlanan bu çalışmada Türk kamu personel yönetiminin Cumhuriyet’in ilk yüzyılındaki serencamı çok genel çizgileriyle ele alınmış, yapısal sorunlar ve yeni sınamalar karşısında ikinci yüzyılda nasıl bir yol izleyebileceğine temas edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk kamu yönetimi, personel yönetimi, Cumhuriyet, liyakat, performans ödemesi

Kaynakça

• Referans1 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2018, 10 Temmuz). Resmî Gazete, 10.07.2018, n.30474.
• Referans2 160 sayılı Devlet Personel Dairesi Kurulması Hakkında Kanun (1960, 13 Aralık). Resmî Gazete, 17.12.1960, n.10683.
• Referans3 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları İle Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek
• Referans4 Döner Sermaye Hakkında Kanun. (1961, 4 Ocak). Resmî Gazete. 09.01.1961. n.10702.
• Referans5 27 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2019, 10 Ocak). Resmî Gazete, 10.01.2019, n.30651.
• Referans6 3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2018, 10 Temmuz). Resmî Gazete, 10.07.2018, n.30474.
• Referans7 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu. (2005, 22 Şubat). Resmî Gazete, 04.03.2005, n.25745.
• Referans8 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu. (1965, 14 Temmuz). Resmî Gazete, 23.07.1965, n.12056
• Referans9 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (2017, 24 Aralık). Resmî Gazete. 30280. 24.12.2017
• Referans11 70 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2021, 6 Şubat). Resmî Gazete, 06.02.2021, n.31387
• Referans12 7433 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Bazı Kanunlar İle 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2023, 19 Ocak). Resmî Gazete, 26.01.2023, n.32085.
• Referans13 788 sayılı Memurîn Kanunu. (1926) Resmî Ceride, 31.03.1926, n.336
• Referans14 Anayasa Mahkemesi. (2023, 13 Eylül). E:2022/102, K:2023/154 sayılı AYM kararı. Resmî Gazete, 27.10.2023, n.32352.
• Referans15 Acar, O. K. (2019). Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine: Cumhuriyet dönemi kamu personel yönetim tarihçesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 119-146.
• Referans16 Adams, J. S., & Freedman, S. (1976). Equity theory revisited: Comments and annotated bibliography. Advances in experimental social psychology C. 9, ss. 43-90
• Referans17 Akdağ, M. (2010). Türkiye’nin iktisadî ve içtimaî tarihi. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Referans18 Albayrak, S. O. (2016). ABD Kamu Personel Rejiminde Esnek İstihdam (At-Will Employment) Eğilimi. Mülkiye Dergisi, 40(2), 43-66.
• Referans19 Altunok, M., & Erençi̇n, A. (2006). Öz ve Biçim Yönünden Bir Yasa Metni İncelemesi: Kamu Personel Yasa Tasarısı Taslağı. Mülkiye Dergisi, 30(250), 157-176.
• Referans20 Arun, M. O. (2022). Liyakatçiliğin Tartışılmaz Meşruiyetine Karşı Fırsat Eşitliği Siyasasının Sorunları ve Akademide Toplumsal Cinsiyet. Yönetim ve Çalışma (Online), 6(2), 268-288.
• Referans21 Aslan, O. E. (2012). Devlet bürokrasi ve. Kamu personel rejimi (2. bs). İmge. Ankara.
• Referans22 Ayman Güler, B. (2005). Kamu Personeli: Sistem ve Yönetim. İmge. Ankara.
• Referans23 Bak, H.-J., & Kim, D. H. (2023). New Public Management in the Era of Cutback: Research Performance with Declining Financial Incentives. Public Performance & Management Review, 46(2), 308-333. https://doi.org/10.1080/15309576.2022.2145569
• Referans24 Behn, R. D. (2003). Why Measure Performance? Different Purposes Require Different Measures. Public Administration Review, 63(5), 586-606. https://doi.org/10.1111/1540-6210.00322
• Referans25 Boyne, G. (2002). Concepts and Indicators of Local Authority Performance: An Evaluation of the Statutory Frameworks in England and Wales. Public Money and Management, 22(2), 17-24.
• Referans26 Coggburn, J. D. (2006). At-will employment in government: Insights from the state of Texas. Review of Public Personnel Administration, 26(2), 158-177.
• Referans27 Coşkun, S., & Coşkun, S. (2015). Performansa dayalı ücret uygulamaları hakkında öğretmenlerin görüşleri: Kahramanmaraş ilinde ampirik bir çalışma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 56-78.
• Referans28 Çadırcı, M. (1997). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı (2. bs). TTK. Ankara.
• Referans29 Çevik Kılıç, D. B. (2016). Adams’ın eşitlik teorisi bağlamında müzik öğretmenlerinin iş tatminini belirlemeye yönelik bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 193-236.
• Referans30 Çığman, M. Z. (2021). Türk kamu görevlilerinde kamu hizmeti güdülemesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Referans31 Çığman, M. Z., & Kurban, S. (2022). Türkiye’nin millî insan kaynağı geliştirme stratejisi ve Türk yükseköğretim sistemi. KAYFOR 2022 22. International Public Administration Forum 20-22 October 2022/Osmaniye Korkut Ata UniversityFull Text Book, 54-63.
• Referans32 Daştan, M. (2008). Türkiye’de Öğretmen Ücretleri: Türkiye’deki Öğretmen Ücretleri ile OECD Ülkelerindeki Öğretmen Ücretlerinin Karşılaştırılması. Milli Eğitim, 0(177), 15-40.
• Referans33 Defterdar Sarı Mehmet Paşa. (1992). Devlet adamlarına öğütler (Aktaran: H. R. Uğural). Kültür Bakanlığı Y. Ankara.
• Referans34 Demir, R. (2019). Bir performansla ilişkili ücretlendirme örneği: Akademik teşvik uygulaması ve kamu üniversitelerinde çalışan akademisyenlerin uygulamaya yönelik görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 277-298.
• Referans35 Dinçer, Ö., & Yılmaz, C. (2003). Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma 1. Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim. TC Başbakanlık.
• Referans36 Erbaş, M. S. (2021). Kamuda bireysel performans değerlendirmesi ve motivasyonun kuramsal ve kavramsal temelleri ile Sağlık Bakanlığı çalışanlarının algısına dair araştırma. Türk İdare Dergisi, 93(492), 201-234.
• Referans37 Esen, Adem, Çığman, Muhammed Z., Demirkol, Mustafa, Özgül, M. Hüdayi. (yayın sürecinde). Rethinking human resources in public administration in the 100th anniversary of the Republic. An empirical analysis of the problem of the ineffective usage of human resources in the public sector. Gaziantep University Journal of Social Sciences
• Referans38 Finer, H. (2001). Administrative Responsibility in Democratic Government. W. Bruce (Ed.), Classics of administrative ethics5-26. Westview Press. 5-26.
• Referans39 Gökçınar, D., Göğüş, N., Albayrak, D., Aksoy, E., Akan, B., Küçük, A., & Erdem, D. (2012). Performansa göre ek ücret ödenmesinin anestezi uygulamalarına etkileri. Türk Anestezi ve Reanimasyon Dergisi, 40(5), 262-268.
• Referans40 Halaçoğlu, Y. (2014). XVI-XVII. yüzyıllarda. Osmanlılarda devlet teşkilâtı ve sosyal yapı (7. bs). TTK. Ankara.
• Referans41 Halligan, J. (2007). Reintegrating government in third generation reforms of Australia and New Zealand. Public Policy and Administration, 22(2), 217-238.
• Referans42 Hood, C. (1995). The “New Public Management” in the 1980s: Variations on a theme. Accounting, organizations and society, 20(2-3), 93-109.
• Referans43 Hood, C. (2016). Tüm zamanlar için kamu işletmeciliği: Yeni Kamu İşletmeciliğinin yükselişi. J. M. Shafritz & A. C. Hyde (Ed.), & C. Zengin (Çev.), Kamu Yönetimi klasikleri, Ed.: Shafritz, J.M., Hyde, A.C., Global Politika ve Strateji, ss. 749-772. Global Politika ve Strateji Yayınları. Ankara.
• Referans44 İdare-i Umumiye-i Vilayât Kanun-ı Muvakkati. (1913). Düstur, Tertip 2, Cilt 5, s.186-216
• Referans45 İdare-i Umumiye-i Vilayat Nizamnamesi. (1871, 22 Ocak), Düstur, Tertip 1, Cilt 2, s.625-51.
• Referans46 İnalcık, H. (2006). Osmanlı İmparatoluğu: Klasik çağ (1300-1600) (R. Sezer, Çev.; 7. bs). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Referans47 İpşirli, Mehmet. (2023). Ehl-i örf. TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ehl-i-orf (11.11.2023).
• Referans48 İpşirli, Mehmet. (2023). İlmiye. TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ilmiye (11.11.2023).
• Referans49 İpşirli, Mehmet. (2023). Kalemiye. TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/kalemiye (11.11.2023).
• Referans50 Kamu Görevlileri Etik Kurulu. (2016, 25 Ekim). K: 2016/124 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararı. https://www.etik.gov.tr/kararlar/etik-ihlal-kararlari (Erişim: 16.11.2023)
• Referans51 Kellough, J. E., & Nigro, L. G. (2002). Pay for Performance in Georgia State Government Employee Perspectives on GeorgiaGain After 5 Years. Review of Public Personnel Administration, 22(2), 146-166.
• Referans52 Kellough, J. E., & Nigro, L. G. (2006). Dramatic reform in the public service: At-will employment and the creation of a new public workforce. Journal of Public Administration Research and Theory, 16(3), 447-466.
• Referans53 Lawton, A., McKevitt, D., & Millar, M. (2000). Developments: Coping with ambiguity: Reconciling external legitimacy and organizational implementation in performance measurement. Public Money and Management, 20(3), 13-20.
• Referans54 Ling, T. (2002). Delivering joined–up government in the UK: Dimensions, issues and problems. Public administration, 80(4), 615-642.
• Referans55 Lutfi Paşa. (2018). Kanunlar ışığında yönetim ilkeleri: Âsafnâme Aktaran: A. C. Köksal. İlke Y. İstanbul.
• Referans56 Memurîn Muhakemesine Dair Nizamname. (1871, 23 Mayıs). Düstur, Tertip 1, Cilt 2, s.604-6.
• Referans57 Memurin-i Mülkiye Terakki ve Tekaüt Kararnamesi. (1881, 4 Eylül). Düstur, Tertip 1, Cilt 4, s.773-89.
• Referans58 Merton, R. K. (2016). Bürokratik yapı ve kişilik. J. M. Shafritz & A. C. Hyde (Ed.), & C. Zengin (Çev.), Kamu Yönetimi klasikleri, Ed.: Shafritz, J.M., Hyde, A.C., Global Politika ve Strateji, Ankara (ss. 127-138). Global Politika ve Strateji Yayınları.
• Referans59 Moore, M. H. (1995). Creating public value: Strategic management in government. Harvard university press. USA.
• Referans60 Moynihan, D. P., Fernandez, S., Kim, S., LeRoux, K. M., Piotrowski, S. J., Wright, B. E., & Yang, K. (2011). Performance Regimes Amidst Governance Complexity. Journal of Public Administration Research and Theory,21(is1). i141-i155..
• Referans61 Newcomer, K. E. (2007). Measuring Government Performance. International Journal of Public Administration, 30(3), 307-329. https://doi.org/10.1080/01900690601117804
• Referans62 Northcote, S. H., & Trevelyan, C. E. (1854). Report on the organisation of the permanent civil service: Together with a letter from the Rev. B. Jowett. George E. Eyre and William Spotiswoode for Her Majesty’s Stationery Office. http://www.civilservant.org.uk/library/1854_ Northcote_Trevelyan_Report.pdf
• Referans63 Osborne, D., & Gaebler, T. (1992). Reinventing government: How the entrepreneurial spirit is transforming government (7. bs). Adison Wesley.
• Referans64 Osborne, S. P., Radnor, Z., & Nasi, G. (2013). A new theory for public service management? Toward a (public) service-dominant approach. The American Review of Public Administration, 43(2), 135-158.
• Referans65 Ömürgönülşen, U. (2005). Staff Cutback as a Strategy of the Policy of the Withdrawal of Government: A General Assessment of the Motherland Party Governments’ Strategy of Staff Cutback in the Turkish Civil Service (1984-1990). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 371-417.
• Referans66 Özaydın, Mehmet Merve, Kurnaz Baltacı, Işıl, Çelik, Elif. & Yazar Aslan, Berna. (2019). Uyumsuz Eşleşme Olgusu: Türkiye İşgücü Piyasası Örneği.:Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi. Ankara
• Referans67 Özkaya, Y. (1994). Osmanlı İmparatorluğu’nda âyânlık. TTK. Ankara.
• Referans68 Perry, J. L., Engbers, T. A., & Jun, S. Y. (2009). Back to the future? Performance-related pay, empirical research, and the perils of persistence. Public Administration Review, 69(1), 39-51.
• Referans69 Ponta, L., Delfino, F., & Cainarca, G. C. (2020). The role of monetary incentives: Bonus and/or stimulus. Administrative sciences, 10(1), 8.
• Referans70 Salamon, L. M. (2000). The new governance and the tools of public action: An introduction. Fordham Urb. LJ, 28, 1611.
• Referans71 Spano, A., & Monfardini, P. (2018). Performance-related payments in local governments: Do they improve performance or only increase salary? International Journal of Public Administration, 41(4), 321-334.
• Referans72 Steenberg, R. (2021). Legitimate corruption: Ethics of bureaucracy and kinship in Central Asia. Studies of Transition States and Societies, 13(1), 3-20.
• Referans73 Süngü, H. (2013). Akademisyen ücretlerine ilişkin karşılaştırmalı bir analiz. Turkish Studies (Elektronik), 8(8), 1187-1205
• Referans74 Tansel, A. (2005). Public-private employment choice, wage differentials, and gender in Turkey. Economic development and cultural change, 53(2), 453-477.
• Referans75 Taylor, F. W. (2007). Bilimsel yönetimin ilkeleri (H. B. Akın, Çev.; 3. bs). Çizgi Kitabevi. Konya.
• Referans76 T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2020). Memur istihdamı. http://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/ (Erişim:18.06.2020)
• Referans77 T.C. DPT. (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı.
• Referans78 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu. (1924). Resmî Ceride, 24 Mayıs 1340, n.71, s.4-7
• Referans79 The Culture Factor Group. (2023). https://www.hofstede-insights.com/country-comparison-tool?countries=turkeyq (Erişim: 14.11.2023)
• Referans80 Türk Dil Kurumu. (2023). Güncel Türkçe Sözlük. www.sozluk.gov.tr (14.11.2023)
• Referans81 Türkiye Cumhuriyet Anayasası (1961), Resmî Gazete, 20.07.1961, n.10859.
• Referans82 Türkiye Cumhuriyet Anayasası (1982). Resmî Gazete, 09.11.1982, n.17863 mükerrer
• Referans83 Vilayet Nizamnamesi. (1864, 7 Kasım). Düstur, Tertip 1, Cilt 2, s.608-24.
• Referans84 Weber, M. (2016). Bürokrasi. C. Zengin (Çev.), Bürokrasi. J. M. Shafritz ve A. C. Hyde (Ed.), Çev.: C. Zengin. Kamu Yönetimi Klasikleri (55-63). Ankara: Global Politika ve Strateji Yayınları.
• Referans85 Weibel, A., Rost, K., & Osterloh, M. (2009). Pay for performance in the public sector—Benefits and (hidden) costs. Journal of Public Administration Research and Theory, 20(2), 387-412.
• Referans86 Yıldız, M. Ş., & İzci, F. (2022). Yönetimde liyakat ilkesinin siyasetnameler çerçevesinden analizi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 226-260.
• Referans87 Yılmaz, F., & Çakıcı, A. (2021). Kamu Çalışanlarının Liyakat İhlali Algısı, Kaynakları ve Etkileri. İş ve İnsan Dergisi, 8(2), 195-208. https://doi.org/10.18394/iid.875159
• Referans88 Yücel, F. H. (2023). Ücret yönetimi bağlamında öğretmen maaşlarının incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(1), 358-371 https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1212798