SURİYE'NIN TARİHSEL VE SOSYO-POLİTİK DÖNÜŞÜMÜ: KÜLTÜREL MİRAS, MODERN KRİZLER VE GELECEK PERSPEKTİFLERİ

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 1 - 27, 26.01.2025

Bekir Atacan

Öz

Bu makale, Suriye'nin antik çağlardan modern döneme kadar geçirdiği tarihsel, sosyal ve politik dönüşümleri kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Antik Mezopotamya uygarlıklarından başlayarak, Emeviler, Abbasiler, Selçuklular, Memlükler ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde Suriye'nin stratejik konumu ve bölgedeki önemi detaylı bir şekilde incelenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışından sonra Fransız manda yönetimi altında yeniden yapılanma süreçleri ele alınmış, bu dönemin Suriye'nin ulusal kimlik ve modern devlet yapısını nasıl şekillendirdiği tartışılmıştır. Bağımsızlık sonrası süreçte yaşanan siyasi istikrarsızlıklar, askeri darbeler ve otoriter yönetimlerin Suriye üzerindeki etkileri tarihsel bağlamda değerlendirilmiştir. 2011 yılında başlayan Arap Baharı ile birlikte ortaya çıkan halk hareketleri ve iç savaşın tetiklediği sosyal, etnik ve mezhepsel dinamikler detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Savaş sürecinde uluslararası aktörlerin, özellikle Rusya, İran, Türkiye ve ABD gibi ülkelerin müdahaleleri ve bu müdahalelerin Suriye üzerindeki etkileri kapsamlı bir şekilde analiz edilmiştir. Makale ayrıca, 2024 yılında gerçekleşen rejim değişikliği sonrası Suriye'nin geleceğine yönelik siyasi, ekonomik ve sosyal öngörüleri tartışmaktadır. Türkiye'nin Suriye üzerindeki tarihsel ve güncel etkileri, sınır güvenliği, insani yardımlar ve bölgesel iş birliği bağlamında ele alınmış; iki ülke arasındaki ilişkilerin gelecekteki potansiyel yönelimleri değerlendirilmiştir. Bu çalışma, Suriye'nin tarihsel mirası, kültürel çeşitliliği ve bugünkü politik karmaşıklığı hakkında derinlemesine bir analiz sunmayı ve Orta Doğu’daki değişimlere ışık tutmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Suriye, Tarih, İç Savaş, Bölgesel Politika, Türkiye-Suriye İlişkileri

Kaynakça

• Referans1 Ayaz, F. Y. (2015). Memlükler (1250-1517). İSAM Yayınları.
• Referans2 DAG, A. E. (2010). Halep Türkmenleri (1918-2008) (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Referans3 Eravcı, H. M. (2015). Osmanlı'dan Bağımsızlığa Suriye Nusayriliği. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans4 George, A. (2015). Dereceli Gaddarlık: Suriye Rejiminden Muhalefete Nüanslı Tepkiler. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans5 Güler, M. (2015). XVIII. Yüzyıl Suriye Hac Yolunda Urban Kaynaklı Güvenlik Problemleri ve Çözüm Yolları. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans6 Kemal Karpat. (2015). Osmanlı’dan Günümüze Ortadoğu’da Millet, Milliyet, Milliyetçilik. Timaş Yayınları.
• Referans7 Kıyanç, S. (2022). Türkiye Suriye Krizi’nin Analizi. Tarih ve Günce, 2022(10), 209-236.
• Referans8 Lawson, F. H. (2015). Suriye Krizi ve Ortadoğu Bölgesel Sisteminin Dönüşümü. Uluslararası Suriye Sempozyumu, Ankara.
• Referans9 Leverett, F., & Leverett, F. L. (2005). Inheriting Syria: Bashar's Trial by Fire. Brookings Institution.
• Referans10 Maalouf, A. (2012). Arapların Gözünden Haçlı Seferleri. YKY Yayınları.
• Referans11 McHugo, J. (2015). Syria: A History of the Last Hundred Years. The New Press.
• Referans12 Mustafa, E. (2018). Suriye: Tarih, Siyaset, Dış Politika. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans13 Orhan, O. (2015). Suriye İç Savaşı ve Türkmenler. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans14 Özkoç, Ö. (2008). Suriye Baas Partisi: Kökenleri, Dönüşümü, İzlediği İç ve Dış Politika 1943-1991. Mülkiyeliler Birliği Yayınları.
• Referans15 Sevim, A. (1983). Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans16 Sevim, A. (1989). Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans17 Van Dam, N. (1996). Suriye'de İktidar Mücadelesi: Esad ve Baas Partisi Yönetiminde Siyaset ve Toplum. İletişim Yayınları.
• Referans18 Van Dam, N. (2000). Suriye'de İktidar Mücadelesi: Esad ve Baas Partisi Yönetiminde Siyaset ve Toplum (2. baskı). İletişim Yayınları.
• Referans19 Zisser, E. (2007). Commanding Syria: Bashar al-Assad and the First Years in Power. I. B. Tauris.
• Referans20 Atacan, B. (2024). Suriye’de enflasyonu kontrol altına almanın yolları. Haber Anahtarı. https://www.haberanahtari.com/suriyede-enflasyonu-kontrol-altina-almanin-yollari.html
• Referans21 Öztürkmen, A., Duman, B., & Orhan, O. (2011). Suriye'de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türkmenleri. Orsam-Ortadoğu Türkmenleri Programı Rapor No:14. http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/20121226raporl4tum.pdf
• Referans22 United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UNOCHA). (2013). Syria - Location Map. Wikimedia Commons. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Syria_-Location_Map(201)_-SYR-_UNOCHA.svg