Türkiye ve Ekoturizm: Bibliyometrik Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 51 - 66, 05.08.2025

Dilara Bahtiyar Sarı

Öz

Mevcut çalışma, 2004-2024 yılları arasında Türkiye ve ekoturizm alanındaki yayınların Web of Science (WoS) veri tabanındaki etkinliğini analiz etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada elde edilen 96 yayın bibliyometrik teknikler kullanılarak çözümlenmiştir. Web of Science veri tabanından 15.05.2025 tarihinde çekilen veriler VosViewer (1.6.20) paket programdan faydalanılarak analiz edilmiştirTürkiye ve ekoturizm konu alanında ilk çalışmanın 2004 yılında yapıldığı ortaya çıkmıştır. 2004-2024 yılları arasında Türkiye ve ekoturizm konulu 96 çalışmanın yapıldığı, en çok çalışmanın 2016 yılında yapıldığı görülmüştür. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma hedeflerine göre en çok üç hedefte yoğunlaşan çalışmalardan; 63 çalışmanın Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar (Hedef 11), 23 çalışmanın Karasal Yaşam (Hedef 15), 17 çalışmanın İklim Eylemi (Hedef 13) üzerine yapıldığı ortaya çıkmıştır. Alana katkı sağlayan ülkeler olarak Türkiye (86 yayın) ilk sırada yer alırken arkasından Amerika Birleşik Devletleri ikinci sırada (4 yayın), İtalya üçüncü sırada (2 yayın) yer almaktadır. Türkiye ve ekoturizm üzerine en fazla atıf (51 atıf) alan yazarlar; Cengiz, Cetinkaya, Erbas, Kabak ve Eren şeklindedir. Analiz sonuçları, hem okuyucular hem de politika geliştiriciler için bir rehber niteliğindedir. Bu araştırmada Türkiye ve ekoturizm alanında yapılan yayınlar bibliyometrik analiz yönetimi ile doküman, kaynak, üniversite, yazar ve ülke bazında incelenerek okuyuculara ve araştırmacılara en kısa yoldan en temel okuma listesi hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye , Ekoturizm , Bibliyometrik Analiz , Vosviewer

Turkey and Ecotourism: A Bibliometric Analysis

Öz

The present study was conducted to analyze the effectiveness of publications in the field of Turkey and ecotourism in the Web of Science (WoS) database between the years 2004-2024. The 96 publications obtained in the study were analyzed using bibliometric techniques. The data retrieved from the Web of Science database on 15.05.2025 was analyzed using the VosViewer (1.6.20) package program. It was revealed that the first study in the field of Turkey and ecotourism was conducted in 2004. It was seen that 96 studies were conducted on Turkey and ecotourism between the years 2004-2024, and the most studies were conducted in 2016. According to the United Nations Sustainable Development Goals, among the studies that mostly focus on three goals; 63 studies were conducted on Sustainable Cities and Communities (Goal 11), 23 studies on Terrestrial Life (Goal 15), and 17 studies on Climate Action (Goal 13). Turkey (86 publications) ranks first as a country contributing to the field, followed by the United States (4 publications), and Italy (2 publications) in third place. The authors with the most citations (51 citations) on Turkey and ecotourism are Cengiz, Cetinkaya, Erbas, Kabak, and Eren. The analysis results are a guide for both readers and policymakers. In this study, publications in the field of Turkey and ecotourism were examined on the basis of document, source, university, author, and country using bibliometric analysis method, and the most basic reading list was prepared for readers and researchers in the shortest way.

Anahtar Kelimeler

Turkey , Ecotourism , Bibliometric Analysis , Vosviewer

Kaynakça

• Akbulak, C., & Cengiz, T. (2014). Determining ecotourism strategies using A’WOT hybrid method: Case study of Troia Historical National Park, Çanakkale, Turkey. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 21(4), 380-388.
• Atsay, Ç., & Çakır, E. A. (2022). Geleneksel arıcılık faaliyetleri kapsamında Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmaların değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(1), 109-116.
• Avcıkurt C. (2007). Turizm sosyolojisi, turist yerel halk etkileşimi, ISBN: 978-975-8326-75-4, 184s, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Bahtiyar, D. (2017). Ekolojik oteller kapsamında ekoturistlerin kişilik özellikleri, motivasyonları ve memnuniyetleri arasındaki ilişki: Ege-Akdeniz bölgesi alan araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Barrena, E., Laporte, G., Ortega, F. A., & Pozo, M. A. (2016). Planning ecotourism routes in nature parks. Trends in Differential Equations and Applications, 189-202.
• Boley, B. B., Maruyama, N., & Woosnam, K. M. (2015). Measuring empowerment in an eastern context: Findings from Japan. Tourism Management, 50, 112-122.
• Börner, K. (2010). Atlas of science: Visualising what we know, Mit Press, Cambridge, Ma.
• Buckley, R., Cater, C., Linsheng, Z., & Chen, T. (2008). Shengtai luyou: Cross-cultural comparison in ecotourism. Annals of Tourism Research, 35(4), 945-968.
• Cater, C., Garrod, B., & Low, T. (2015). The encyclopaedia of sustainable tourism publisher: CABI, Oxford. pp 277-279.
• Cattarinich, X. (2001). Pro-poor tourism initiatives in developing countries: Analysis of secondary case studies.
• Cetin, M., & Sevik, H. (2016). Assessing potential areas of ecotourism through a case study in Ilgaz Mountain National Park. Tourism-from empirical research towards practical application, 190, 81-110.
• Çetinkaya, C., Kabak, M., Erbaş, M., & Özceylan, E. (2018). Evaluation of ecotourism sites: a GIS-based multi-criteria decision analysis. Kybernetes, 47(8), 1664-1686.
• Deery, M., Jago, L., & Fredline, L. (2012). Rethinking social impacts of tourism research: A new research agenda. Tourism management, 33(1), 64-73.
• Demir C., & Çevirgen A. (2006). Ekoturizm yönetimi., ISBN: 975-591-844-2, 222 S, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Dinç, A., & Ok, M. (2022). Kuş gözlemciliğinin ekoturizme etkisinin araştırılması: Eskikaraağaç örneği. Journal of Tourism Intelligence And Smartness, 5(2), 145-153.
• Dinçer, F. İstanbullu, Çifçi, İbrahim, & Atsız, O. (2019). Sürdürülebilir kırsal turizm kapsamında milli parklar üzerine bir araştırma: Munzur Vadisi Milli Parkı örneği. International Journal Of Social And Economic Sciences, 5(1), 111–121.
• Ekşioğlu, A. G. (2019). Kürtün ilçesinin ekoturizm potansiyeli, Gümüşhane. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Ellegaard, O., & Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?. Scientometrics, 105(3), 1809-1831.
• Erdoğan N. (2003). Çevre ve (eko)turizm. ISBN: 975-93130-2-2, 317 S, Erk Yayıncılık, Ankara.
• Esparza-Huamanchumo, R. M., Botezan, I., Sanchez-Jimenez, R., & Villalba-Condori, K. O. (2024). Ecotourism, sustainable tourism and nature based tourism: An analysis of emerging fields in tourism scientific literature. Geo Journal Of Tourism And Geosites, 54, 953-966.
• Ferraro, P. J., & Hanauer, M. M. (2014). Advances in measuring the environmental and social impacts of environmental programs. Annual review of environment and resources, 39, 495-517.
• Freire, R., & Nicol, C. J. (2019). A bibliometric analysis of past and emergent trends in animal welfare science. Animal Welfare, 28(4), 465-485.
• Garfield, E., & Sher, I. H. (1963). New factors in the evaluation of scientific literature through citation indexing. American documentation, 14(3), 195-201.
• Gök, H. N., & Özkoç, A. G. (2020). Kapadokya Bölgesi’nde yerel paydaşların ekoturizme yönelik görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 1215-1235.
• Gössling, S., Scott, D., Hall, C. M., Ceron, J. P., & Dubois, G. (2012). Consumer behaviour and demand response of tourists to climate change. Annals of tourism research, 39(1), 36-58.
• Holland, J., Burian, M., & Dixey, L. (2003). Tourism in poor rural areas: Diversifying the product and expanding the benefits in rural Uganda and the Czech Republic.
• Jalani, J. O. (2012). Local people's perception on the impacts and importance of ecotourism in Sabang, Palawan, Philippines. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 57, 247-254.
• Khanra, S., Dhir, A., Islam, A. N., & Mäntymäki, M. (2020). Big data analytics in healthcare: A systematic literature review. Enterprise Information Systems, 14(7), 878-912.
• Kılıç, D. D., Güler, D., Babacan, A., & Kılıç, M. (2019). Amasya’nın ekoturizm potansiyelinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 77-106.
• Kurnaz, A., & Babür, T. E. (2018). Flora-fauna ve endemik türlerin ekoturizm ürünü olarak kullanılması: Datça yöresi örneği. Mesleki Bilimler Dergisi (Mbd), 7(2), 410-419.
• Lai P. H., & Nepal, S. K. (2006). Local perspectives of ecotourism development in Tawushan nature reserve, Taiwan. Tourism Management, 27(6), 1117-1129.
• Li, W., Jiang, R., Zhao, Y., Xie, J., Zhu, J., & Cao, R. (2019). Water ecological environment protection under changing environment: A systematic review and bibliometric analysis. Journal of Coastal Research, 93(SI), 9-15.
• Moral-Muñoz, J. A., Herrera-Viedma, E., Santisteban-Espejo, A., & Cobo, M. J. (2020). Software tools for conducting bibliometric analysis in science: An up-to-date review. Profesional de la Información, 29(1).
• Nelson, J. G. (1994). The spread of ecotourism: Some planning implications. Environmental Conservation, 21(3), 248-255.
• OGM (2024). https://www.ogm.gov.tr/tr/yararli-bilgiler/mutlaka-gormeniz-Gereken-Yerler adresinden 24.10.2024 tarihinde alınmıştır.
• Oto, S., & Kızılırmak, İ. (2022). Erzincan’ın Kemaliye ilçesinin kırsal turizm kapsamında incelenmesi. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 146-155.
• Özel, P. (2021). Kuş gözetleme turizmi (ornitoloji) açısından Kızılırmak Deltası’nın (kuş cenneti) önemi ve saz horozu (Porphyrio Porphyrio). Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 2(2), 75-85.
• Pauna, V.H., Picone, F., Le Guyader , G., Buonocore, E. & Franzese, P.P. (2018). The scientific research on ecosystem services: A bibliometric analysis. Ecological Questions, 29(3), 53-62.
• Pınar, S., Aksoy, F., Pınar, R., & Alioğlu, S. (2023). Van Gölü’nün endemik değeri: İnci kefali (Alburnus Tarichi [Guldenstaedtii, 1814]). Akademik Et ve Süt Kurumu Dergisi, (5), 31-35.
• Raparelli E., & Bajocco, S. (2019). A bibliometric analysis on the use of unmanned aerial vehicles in agricultural and forestry studies. Int J Remote Sens, 40:9070-9083. https://doi.org/10.1080/01431161.2019.1569793
• Samal, R., & Dash, M. (2023). Ecotourism, biodiversity conservation and livelihoods: Understanding the convergence and divergence. International Journal of Geoheritage and Parks, 11(1), 1-20.
• Scheyvens, R. (2007). Exploring the tourism-poverty Nexus. Current issues in tourism, 10(2-3), 231-254.
• Surendran, A., & Sekar, C. (2011). A comparative analysis on the socio-economic welfare of dependents of the Anamalai Tiger Reserve (ATR) in India. margin. The Journal Of Applied Economic Research, 5(3), 361-379.
• Tabaeeian, R. A., Yazdi, A., Mokhtari, N., & Khoshfetrat, A. (2023). Host-tourist interaction, revisit intention and memorable tourism experience through relationship quality and perceived service quality in ecotourism. Journal of Ecotourism, 22(3), 406-429.
• Tetik, N. (2012). Turist rehberlerinin ekoturizm alanındaki yeterliliklerinin önem-performans analizi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 9(3), 6-24.
• The British Ecotourism Market, UNWTO. (2002). https://www.Unwto.Org/Sustainable-Development/Ecotourism-And-Protected-Areas, adresinden 24.10.2024 tarihinde alınmıştır.
• TIES (2024).https://ecotourism.org/what-is-ecotourism adresinden 24.10.2024 tarihinde alınmıştır.
• TUİK (2024) Https://Data.Tuik.Gov.Tr/Bulten/Index?P=Turizm-Istatistikleri-Iı.-Ceyrek:-Nisan-Haziran,-2024-53658
• Tutcu, A. (2021). Ekoturizm ve Türkiye’nin ekoturizm potansiyelinin değerlendirmesi. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(6), 68-82.
• Türkiye Turizm Stratejisi (2023). https://www.kuzka.gov.tr/dosya/turizm_stratejisi_2023.Pdf adresinden 24.10.2024 tarihinde alınmıştır.
• Ulu, S., & Akdağ, M. (2015). Dergilerde yayınlanan hakem denetimli makalelerin bibliyometrik profili: Selçuk İletişim örneği. Selçuk İletişim, 9(1), 5–21.
• Ünlü, S., & Alpar, B. (2006). Distribution and sources of hydrocarbons in surface sediments of Gemlik Bay (Marmara Sea, Turkey). Chemosphere, 64(5), 764-777.
• Zou, X., & Vu, H.L. (2019). Mapping the knowledge domain of road safety studies: A scientometric analysis. Accident Analysis & Prevention, 132, 105243.