Tanzimat’tan Sonra Arapça Eğitiminde Kelime Öğretimi - Yöntem ve Teknikler

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 141 - 149, 01.12.2020

Ahmet Altun

Öz

Kelime olmadan kelam, kelam olmadan da dil olmaz. Onun için kelime bilgisi, yabancı dil öğretiminde
dili iyi bilmenin bir şartı olarak kabul edilmektedir. Çünkü kelimeler dil yapısının temel taşlarıdır. Dilin
en önemli unsuru olan kelimeler, bizzat dili, temsil etmektedir. Öğrencinin kazandığı dil becerilerini
aktif olarak kullanabilmesi, kazandığı ve sahip olduğu zengin kelime hazinesine bağlıdır denebilir.
Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde okuma, tercüme ve gramer kurallarından ibaret olan klasik Arapça
öğretiminde başlangıçta kelime öğretimi, gramer metinleri ezberletilmek suretiyle gerçekleştirilirdi. 16.
yüzyıldan itibaren Osmanlı döneminde kelime öğretimi, yazılan ilk sözlük çalışmaları, talebelere kelime
öğretmek maksadıyla hazırlanan manzum sözlükler tarzında olmuştur. Tanzimat’la Osmanlı eğitim
sistemi medreselerden mekteplere bir geçiş yaptı. Tanzimat sonrası açılan batı tarzı ilk, orta ve
yüksekokullardaki Arapça öğretiminde, dilin sosyal, kültürel ve siyasî boyutu yanında kelime
öğretimine de önem verildiği buna bağlı olarak yeni metotlar geliştirildiği görülmektedir. Bu
çalışmamızda Tanzimat’tan sonra Cumhuriyet’e kadar olan dönemde ilk, orta, lise ve yüksekokullarda
Arapça derslerinde kelime öğretimi, yöntem ve teknikleri konusunu ele almaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, Arapça, ders, kelime, öğretim, yöntem

Kaynakça

• Doğan. Candemir, Arapça Öğretim Metot ve Teknikleri, Ankara 1989
• Ergin Osman Nuri, Türk Maarif Tarihi, İstanbul: Osmanbey Matbaası, 1939
• Kılıç, Atabey, “Türkçe-Arapça Manzum Sözlüklerden Sübha-ı Sıbyân”, Turkish Studies / Türkoloji Dergisi, 2006, Sf. 2
• Sakaoğlu, Necdet, “İbtidaîler”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul 1994, c. 4.
• Soyupek, Hasan, II. Meşrutiyetten Günümüze Türkiye’de Arapça Öğretimi (basılmamış) doktora tezi, SDÜ. S. Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri 2004
• Öztürk, Cemil, DİA, “Rüşdiye” md. 2008, c. 35 Cevad, Mahmut, Maarif-i Umumiye Nezareti. Yücel, H. Ali, Türkiye’de Orta Öğretim, 1994,
• Demirel, Fatih, “II. Meşrutiyetten Sonra Osmanlı’da Ortaöğretim: Sultânîler”, Tarih İncelemeleri Dergisi 2012, c. 27. Sy.2, s. 339
• Açık, Kerim, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Arapça Öğretimi (Kaynaklar ve Yöntemler), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002 Darüşşafaka Web sitesi, erişim 30.12.2015, http://www.darussafaka.k12.tr/hakkimizda/
• Ayhan, Halis, “Darüşşafaka”, md, DİA, c.9,
• Öztürk, Cemil, “Darülmuallimin”, md. DİA, y. 1993, c.8.
• Koçer, Hasan Ali, Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Problemi, Ankara 1967, s. 10-13
• Ergin, Osman, Türk Maarif Tarihi, c.II İhsanoğlu, Ekmeleddin, Dârülfünun md, DİA, y. 1993, c.8, İpşirli, Mehmet, “Enderun” md. DİA, y. 1995, c. 11.
• Akkutay, Ülker, Enderun Mektebi, Ankara 1984, Bildirici, Yusuf Ziya, Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye'de Arapça Öğretimi, Ankara Üniversitesi 1987