ENDÜSTRİ 4.0 VE EVRİMCİ İKTİSAT

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 298 - 327, 30.06.2022

Suat Aksoy

https://doi.org/10.54688/ayd.1104901

Öz

Bu çalışmada evrimci iktisat yaklaşımı kapsamında, teknolojik gelişme konusu ve içinde bulunduğumuz Endüstri 4.0: Akıllı Üretim-Dijital Ekonomi (E4.0) dönemi analiz edilmektedir. Analizde, değişim halinde bir olgu olan E4.0’ın kapitalizmin bütünsel işleyişi içinde nerede durduğunu göstermek amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda evrimci iktisadın teknoloji olgusuna dair yaklaşımı neo-klasik ve Marksist iktisatla karşılaştırmalı olarak mercek altına alınmaktadır. İkinci olarak ise Sanayi Devrimi’nden bugüne üretim organizasyonunda görülen teknolojik değişimlerin ortaya çıkardığı dört endüstri dönemi arasındaki her bir geçişin devrim olarak mı yoksa evrimsel bir süreç olarak mı ele alınmasının daha doğru olacağı tartışılmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre E4.0 olgusu hem sadece teknik bir olgu olarak ele alındığında hem de büyüme ve sermaye birikimi ile olan ilişkisi üzerinden değerlendirildiğinde tıpkı kendinden önceki endüstri dönemleri gibi bir evrimsel süreç içinde ilerlediği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 4.0, Evrimci İktisat, Teknolojik Değişim

INDUSTRY 4.0 AND EVOLUTIONARY ECONOMICS

Öz

In this study, the subject of technological development and the current Industry 4.0: Smart Production-Digital Economy (I4.0) period are analyzed within the scope of evolutionary economics approach. The purpose of the analysis is to show where I4.0, as a phenomenon in change, stands in the overall functioning of capitalism. In this direction, the study consists of two parts. In the first part, the approach of evolutionary economics to the phenomenon of technology is discussed in comparison with neo-classical and Marxist economics. Secondly, it is discussed whether it would be more appropriate to consider each transition between the four industrial periods from the Industrial Revolution to the present, as a revolution or an evolutionary process. According to the results obtained, when E4.0 is considered both as a technical phenomenon and in terms of its relationship with growth and capital accumulation, it has been revealed that it progresses in an evolutionary process, just like the previous industrial periods.

Anahtar Kelimeler

Industry 4.0, Evolutionary Economics, Technological Change

Kaynakça

• Aksoy, S. (2017), Değişen Teknolojiler ve Endüstri 4.0: Endüstri 4.0’ı anlamaya dair bir giriş, E-Katkı dergisi, Nisan 2017 (4), 34-44.
• Aksoy, S. (2022), Endüstri 4.0'ın Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkileri: Ampirik Çalışma ve Türkiye Ekonomisi İçin Çıkarımlar, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• Andreon, A. & Anzolin, G. (2019), A revolution in the making? Challenges and opportunities of digital production technologies for developing countries, UNIDO Department of Policy, Research and Statistics Working Paper (No:07/2019).
• Andreoni, A. (2019), Global Production and Industrial Policy, SOAS Üniversitesi Ekonomi Bölümü ders notu, Londra.
• Banger, G. (2016), Endüstri 4.0 ve Akıllı İşletme, Dorlion yayınları.
• Carlsson, B.&Stankiewicz, R. (1991),On the nature, function and composition of tecnological systems, Journal of Evolutionary Economics,1 (2).
• Dosi, G. (1988). The Nature of the Innovation Process. İçinde G. Dosi, C. Freeman, R. Nelson, G. Silverberg, & L. Soete (Ed.), Technical Change and Economic Theory, (ss221-238) London: Pinter.
• Dosi, G., & Nelson, R. R. (1994). An introduction to evolutionary theories in economics, Journal of Evolutionary Economics, 4, 153-172.
• Edquist, C. (2005), System of Innovation: Technologies, Institutions and Organizations, Routledge:England
• Eren, E. (2015) İktisat-Fizik İlişkisine Tarihsel Bakış, Ekonomi-tek 4 (2), 25-60.
• Fagerberg, J. (2003), Schumpeter and the revival of evolutionary economics, Journal of Evolutionary Economics, 13(2) .
• Foster. J. & Metcalfe, S. (2009), Evolution and economic complexity: an overview, Economics of Innovation and New Technology, 18(7), ss607-610, DOI: 10.1080/10438590802564477.
• Frase, P. (2020), Dört Gelecek: Kapitalizmden Sonra Hayat, Koç Üniversitesi Yayınları.
• Freeman C. & Soete, L. (2003), Yenilik İktisadı, TÜBİTAK Yayınları Akademik Dizin.
• Freeman C.&Louça, F. (2013), Zaman Akıp Giderken: Sanayi Devrimlerinden Bilgi Devrimlerine, İthaki.
• Freeman, C. (1990), Yeni Teknoloji ve Yetişme Sorunu, çev: Aykut Göker, Endüstri Mühendisliği dergisi,10.
• Gökten, K. (2006), İktisatta Evrim Düşüncesi ve Evrimci İktisadın Teknolojiye Yaklaşımı, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11, ss24-44.
• Gürel, Y. Ü. (2016), Evrimci İktisat ve Teknoloji. İçinde Akçomak, S. vd. (Ed.), Bilim, Teknoloji ve Yenilik: Kavramlar, Kuramlar ve Politika, Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Hanusch, H., & Pyka, A., (2005), Principles of Neo-Schumpeterian Economics, Economics Department, University of Augsburg, Germany:Beitrag Nr.278.
• Harvey, D. (2011), Sermayenin Mekanları, Sel Yayıncılık.
• Hodgson, G. (1994), Precursors of Modern Evolutionary Economics: Marx, Marshall, Veblen, and Schumpeter. İçinde R. England (ed.), Evolutionary Concepts in Contemporary Economics, University of Michigan Press, 9-35.
• İçke, M.A. (2014), Schumpeter ve Yeniliklerin Finansmanı, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1).
• Kızılkaya, E. (2010), Yaratıcı Girişimci: Schumpeter’in İktisadi Değişim Modeli, Derin yayınları.
• Nelson, R.R.&Winter, S.G. (1982), An Evolutionary Theory of Economic Change, London: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Oslo Kılavuzu (2006), Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorumlanması İçin İlkeler, OECD ve Eurostat ortak yayını, TÜBİTAK (Türkçe 1. Basım).
• Öktem, Ü. (2010), Olgu, Kuram, Darwin Öncesi Evrim Kuramları ve Darwin’in Evrim Kuramı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (23): 21-39.
• Šarotar Žižek, S. vd. (2020) Key Performance Indicators and Industry 4.0 – A Socially Responsible Perspective. Naše gospodarstvo/Our Economy, 66(3), 22–35. DOI: 10.2478/ ngoe-2020-0015.
• Schumpeter, J.A. (1966), Kapitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi, Varlık Yayınları.
• Soyak, A. (1995), Teknolojik Gelişme: Neoklasik ve Evrimci Kuramlar Acısından Bir Değerlendirme, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Ocak 1995.
• Soyak, A. (2011), TEKNOEKONOMİ, Der Yayınları.
• Taymaz, E., (2016), Yenilik Kavramı ve Yenilik Politikaları, Ankara:ODTÜ Kişisel Blog Sayfası, Çevrimiçi Erişim: http://users.metu.edu.tr/etaymaz/yenilik-kavrami.html (29.11.2018).
• Tuncel, C. O. (2008), Heterodoks Bir Mikro İktisat Teorisine Doğru: Evrimci İktisadın Teknolojik Gelişme Yaklaşımı Ve Firmanın Doğası, Ekonomik Yaklaşım, 19 (69).