Öz
On dokuzuncu yüzyılın ortalarında başlayan “Uyanış Devri” olarak da adlandırılan cedidizm, Gaspıralı İsmail’in çıkarttığı Tercüman gazetesi vasıtasıyla başlamış ve bu fikri yenileşme kısa bir sürede yayılmıştır. Dünyanın gerisinde kalan bir toplumu inşa ederken dört bir koldan destek sağlamaya çalışan ceditçi aydınlar, yazar, şair, dilbilimci ve gazeteci gibi halkı doğrudan etkileyip yönlendirebilecek bir mesleğe sahiplerdir. Abdülhamid Süleymanoğlu Çolpan, halkını aydınlatmaya gazete yazıları ile başladıktan sonra yazdığı şiirlerdeki ele aldığı konularla milli şuuru uyandırmayı amaçlamıştır. Dünya edebiyatı ile iç içe olan Çolpan, aynı zamanda farklı ülkelerden değerli kalemlerin ele aldığı kitapları çevirerek örnek bir aydın olarak halka kendisini tanıtmıştır. Halka daha fazla erişebilmek için özellikle tiyatro oyunlarında sade ve akıcı bir dil kullanan Çolpan, diğer ceditçi aydınlar gibi edebiyatı ve yazarlığı halkının bilinçlenmesi için bir araç olarak kullanmıştır. Tarihi bir dramatik oyun olan Yarkınay piyesini Lucien Goldmann’ın oluşumsal yapısalcı metodu ile inceleyen Öztürkçü, okurlara ve araştırmacılara rehber olacak nitelikte bir inceleme kaleme almıştır.
Anahtar Kelimeler
Öz
Он тоғызыншы ғасырдың ортасында басталған «Ояну дәуірі» деп те аталатын жәдитшилик Гаспыралы Исмаил шығарған Терджүман газетінен басталып, бұл интеллектуалдық жаңалық аз уақытта тарады. Дүниеден артта қалған қоғамды құру барысында жан-жақты қолдау көрсетуге тырысатын жәдитши зиялылары жазушы-ақын, филолог, журналистер сияқты қоғамға тікелей әсер етіп, бағыт-бағдар бере алатын мамандық иесі. Абдулхамид Сүлейманоғлу Чолпан газет мақалаларымен халқын ағарту ісін қолға алған соң, өлеңдерінде қозғаған тақырыптармен ұлттық сананы оятуды мақсат етті. Дүниежүзілік әдебиетпен етене араласқан Чолпан Сонымен бірге ол әр елдің айтулы тұлғалары жазған кітаптарды аударып, өзін халыққа үлгілі зиялы ретінде таныстырды. Жұртшылықпен, әсіресе театрлық қойылымдарда көбірек тіл табысу үшін қарапайым әрі түсінікті тіл пайдаланған Чолпан басқа да жәдит зиялылары сияқты әдебиет пен авторлықты хабардар ету құралы ретінде пайдаланды. Тарихи драмалық пьеса болып табылатын Яркынай пьесасын Люсьен Голдманның формациялық құрылымдық әдісімен қарастырған Өзтүркчу оқырмандар мен зерттеушілерге бағыт-бағдар беретін шолу жазды.
Anahtar Kelimeler
Öz
Cedidism also called the "Awakening Era", which started in the middle of the nineteenth century, began with the newspaper Tercüman, published by Gaspıralı İsmail, and this intellectual innovation spread in a short time. While building a society lagging behind the world, the jadid intellectuals, who try to provide support from all directions, have a profession that can directly influence and direct the public, such as writers, poets, linguists and journalists. After Abdülhamid Süleymanoğlu Çolpan started to enlighten his people with newspaper articles, he aimed to awaken national consciousness with the subjects he dealt with in his poems. Being intertwined with world literature, Çolpan also introduced himself to the public as an exemplary intellectual by translating books on valuable items from different countries. Çolpan, who used plain and fluent language, especially in theater plays, to reach the public more, used literature and authors to raise his people's awareness of his people, like other jadid intellectuals. Examining Yarkınay play, which is a historical dramatic play, with Lucien Goldmann's structuralist method, Öztürkçü wrote a review that will guide readers and researchers.
Anahtar Kelimeler
Öz
Джадидизм также называют “Эпоха пробуждения”, которая началась в середине девятнадцатого века с газеты “Tercüman", издаваемой Гаспыралы Исмаилом , и это интелектуальное новшество распространилось за очень короткое время. При построении общества, которое отставало от остального мира, джадиды-интелектуалы пытались оказывать поддержку в разных сферах, владея профессиями, которые способны влиять и направлять общество. Например: писатели, поэты, лингвисты и журналисты. После Абдульхамид Сулейманоглу Чоплан начал просвещать свой народ газетных статьями, он стремился пробудить национальное самосознание с помощью тем, которые затрагивал в своих стихах. Переплетаясь с мировой литературой, Чоплан представил себя публике как образцовый интеллигент, переводя книги о ценных предметах из разных стран. Чоплан, использовал простую речь, особенно в театральных постановках, с целью достучаться до более широкой аудитории, использовал литературу и авторов, чтобы его сограждане стали более мыслящими. как и другие джадиды-интелектуалы. Озтуркчу, анализируя пьесу Yarkinai-историческую драму построенную по структурному методу Люсьена Гольдмана, написал рецензию, направляющую читателей и исследователей.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Kitap Tanıtımları |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mart 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |