Features of the formation of mythical and religious images about the character of the albasta

Yıl 2022, Sayı: 109, 20 - 34, 31.03.2022

Bakyt Abzhet

Öz

The history of the origin of the character "Albasty" and the reasons for the change which is mentioned in fairy tales and mythical legends of many nation would be discussed in this article. The peculiarities of speaking in the fairy tales of many peoples are emphasized and Albasty, who was born as a holy spirit, who protects a woman giving birth and young children and on the basis of later religious beliefs, deprived of holiness, turning into negative characters in the mythical concept. Among Kazakhs, “albastas” are similar to a dog or a fox, which stealthily steal the lungs of a woman in labor, but according to the ancient mythical ideas of the Karachais and Balkars living in the Caucasus, the albastas descended from the marriage of Narts and Emegens and grew up in a pack of wolves. They, like a holy spirit, protect women in labor and young children from the devil. In general, Albasts are a common character in the Caucasus, the Volga region, Central and Central Asia, the Middle East, etc. In the folklore of these peoples, "albasts" are considered the lord of evil, spreading disease and doing evil, and he acquired his negative features in later religious beliefs, becoming a negative character found in the genre of fairy tales and legends.

Anahtar Kelimeler

Albasty, totemism, animism, fetishism, myth, fairy tale, character., Albasty, totemism, animism, fetishism, myth, fairy tale, character.

Особенности формирования мифических и религиозных представлений о персонаже албасты

Öz

В статье рассматривается история происхождения и причины трансформации персонажа «Албасты» в сказках, новеллах и мифических легендах различных народов. Выявляются особенности его интерпретации в тех или иных культурах. Если на ранних этапах своей истории Албасты, рожденный святым духом, защищает рожениц и малолетних детей и выступает как положительный герой, то в более поздних религиозных верованиях он постепенно лишается святости и превращается в отрицательный персонаж. У казахов «албасты» похож на собаку, козу,или лису, которые незаметно крадут легкие у женщины-роженицы, но согласно древним мифическим представлениям карачаевцев и балкарцов, живущих на Кавказе, албасты произошли от брака нартов и эмегенов и выросли в стае волков. Они как святой дух защищают рожениц и малолетних детей от дьявола. В целом албасты - распространенный персонаж на Кавказе, Поволжье, Средней и Центральной Азии, Ближнем Востоке и т.д. В фольклоре этих народов «албасты» считается повелителем зла, распространяющим болезни и творящим зло, причем свои негативные черты он приобрел в более поздних религиозных убеждениях, став отрицательным персонажем, встречающимся в жанре сказок и легенд.

Anahtar Kelimeler

Албасты, тотемизм, анимизм, фетишизм, миф, сказка, персонаж., Албасты, тотемизм, анимизм, фетишизм, миф, сказка, персонаж., Албасты, тотемизм, анимизм, фетишизм, миф, сказка, персонаж.

Особенности формирования мифических и религиозных представлений о персонаже албасты

Öz

Bu makalede, birçok halkın masalları ve mitlerinde kullanılan “Albastı” karakterinin oluşumu, değişime uğrama sebepleri yanı sıra sonucu hakkında bahsediliyor. Mitolojik inanışa göre, doğum yapan kadını ve küçük çocuğu tüm zalimliklerden koruma niteliğine sahip olarak doğan "Albastı", daha sonraki dini inanışlar temelinde bu kutsal özelliğini kaybederek sevimsiz karaktere dönüşmesi ve diğer halkların masallarında nasıl anlatıldığı söz konusu olmaktadır. Kazak toplumuna göre, albastı karakteri doğum yapan kadının akciğerini gizli bir şekilde kaçıran köpek ya da tilkiye benzetilmektedir. Kafkasya’da yaşayan Karaçay ve Malkar gibi kendilerinin nartlardan türediklerine inanan halkların eski efsanevi inanışlarına göre albastı karakteri nartlardan ve emegenlerden türeyip kurtlar sürüsünün içinde yaşadığı betimlenmektedir. Nartlara göre aile ocağını şeytanlardan koruyan kutsal bir ruh olarak tasvir edilmiştir. Genel olarak Albastı karakteri, Kafkasya, İdil-Ural Bölgesi, Orta Asya ve Orta Doğu halklarının folklorunda popüler bir karakterdir. Bu halkların folklorunda "Albastı", hastalık yayan, kötülüğün simgesi olarak kabul edilir. Daha sonraki dini inançların etkisiyle kendine has özellikleri kaybettiği, masal ve hikayelerde olumsuz bir karaktere dönüştüğü söz konusu olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Albastı karakteri, totemizm, animizm, fetişizm, efsane, masal, karakter

Kaynakça

• 1. Қасқабасов С.А. Қазақтың халық прозасы. – Алматы: Ғылым, 1984. – 272 б.