AILE VE YAŞAM GELENEK VE GÖRENEKLERI MODERN KAZAK TOPLUMUNDA

Yıl 2018, Sayı: 87, 122 - 129, 27.02.2018

Akmaral Karpıkbaeva

Öz

Geçmişin kültürel mirasını kullanımı ve onun uygulanması günümüz süreçlerinden biridir. Bunula ilgili aile-nikah ilişkileri geleneklerine yönelik araştırma çalışmalarının önemi büyüktür.
H.A. Arğınbayev’ın “Kazak Toplumunda Aile ve Nikah” doktora tezinin üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada tarihin çeşitli dönemlerinde Kazak ailesi ve nikah hakkında yazarın çok derin ve anlamlı etnografik tahlilleri sunulmuştur. Ayrıca, nikah, evlenme düğünleri, evlenme törenleri hakkında meseleler ele alınmıştır. Bununla ilgili Kazakistanlı tarihçi etnograf S.H. Şağınbayeva’nın tez çalışması da değerlendirilmiştir. Adı geçen çalışmada günümüzdeki şehirli Kazakların uyguladıkları gelenek-görenekleri anlatılmıştır.
Bu meseleyle ilgili araştırmacılar kaynakları inceleyip, ailevi değerlere saygı duymak, Kazak milletine has etno-kültürel gelenekleri gündeme getirmek ve aile hayatında toplumunun bireylerine has davranış düşüncesine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örf ve Adetler, Gelenekler, Aile, Evlilik, Çocuk, Miras, Akrabalar, Saygı

ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚ ҚОҒАМЫНДАҒЫ ОТБАСЫЛЫҚ-ТҰРМЫСТЫҚ САЛТ-ДӘСТҮРЛЕР

Öz

Өткеннің мәдени мұрасын және оң тәжірибесін кеңінен қолдану бүгінгі күнге тән үрдіс. Осыған орай отбасылық-неке қатынастар әдет-ғұрыптарына байланысты зерттеу жұмыстарының маңыздылығы мен өзектілігі зор.
Х. А. Арғынбаевтың «Қазақ халқындағы отбасы мен неке» докторлық диссертациясына ерекше көңіл бөлінген. Бұл еңбекте әртүрлі тарихи кезеңдерде қазақстандық отбасы мен неке туралы автордың көп қырлы және терең этнографиялық талдауы ұсынылған. Әсіресе, бұл некеге тұру, үйлену тойлары және үйлену рәсімдері туралы сұрақтарға қатысты. Сонымен қатар, қазақстандық тарихшы-этнограф С. Х. Шалғынбаеваның диссертациясына талдау жасалынды. Аталмыш еңбекте қазір қалалық қазақтар қолданатын тұрмыс салтқа байланысты салт-дәстүрлер көрсетілген.
Аталған мәселе бойынша автор арнайы әдебиеттерді зерттеп, отбасылық құндылықтарды құрметтеу, қазақ халқына тән этномәдени дәстүрлерді жанғырту және отбасылық өмір барысында оларды сақтау қазіргі қазақ қоғамының өкілдері үшін тән көрініс деген қорытындыға келді.

Anahtar Kelimeler

Салт-дәстүрлер, Отбасы, Неке, Бала, Мұра, Туыстар, Құрмет

FAMILY AND HOUSEHOLD CUSTOMS AND TRADITIONS IN THE MODERN KAZAKH SOCIETY

Öz

The main tendency of the present day widespread use of the positive experience and cultural heritage of the past. In this regard, the study of rituals related to family-marriage relations of particular significance and relevance. The authors performed the analysis of the scientific literature on this issue, which allowed to conclude that for the representatives of modern Kazakh society is characterized by the veneration of family values, the revival of their ethnic and cultural traditions and respect them in the process of family life. Special attention is given to the doctoral thesis of H. A. Argynbaev "Family and marriage among the Kazakhs". It presents of the author's multifaceted and deep ethnographic analysis of family and marriage of Kazakhs in different historical periods. This is especially true of questions about forms of marriage, weddings and wedding ceremonies. Also the analysis of the thesis of Kazakh historian and ethnographer S.H. Shalgimbaeva, which was studied traditions, customs and rituals of wedding, maternity and children's cycle observed currently.
The analysis of the traditions and customs of Kazakh people, was found that today for the Kazakhs, as before, the most important values are family, children, health and well-being of loved ones.

Anahtar Kelimeler

Rituals and Traditions, Family, Child, Heritage, Relatives, respect.

СЕМЕЙНО-БЫТОВЫЕ ОБЫЧАИ И ТРАДИЦИИ В СОВРЕМЕННОМ КАЗАХСКОМ ОБЩЕСТВЕ

Öz

Характерная тенденция наших дней широкое использование положительного опыта и культурного наследия прошлого. В этой связи изучение обрядов, связанных с семейно-брачными отношениями представляют особую значимость и актуальность. Авторами произведен анализ специальной литературы по указанной проблеме, который позволил сделать вывод, что для представителей современного казахского общества характерно почитание семейных ценностей, возрождение своих этнокультурных традиций и соблюдение их в процессе семейной жизни. Особое внимание уделено докторской диссертации Х.А. Аргынбаева «Семья и брак у казахов». В ней представлен проведенный автором многоплановый и глубокий этнографический анализ семьи и брака у казахов в разные исторические периоды. Особенно это касается вопросов о формах заключения брака, свадьбе и свадебных обрядах. Также произведен анализ диссертации казахстанского историка-этнографа С.Х. Шалгинбаевой, в которой были исследованы традиции, обычаи и обряды свадебного, родильного и детского цикла, соблюдаемые в настоящее время городскими казахами.
Проведенный анализ традиций и обычаев казахского народа, выявил, что и сегодня для казахов, как и прежде, наиважнейшими ценностями являются семья, дети, здоровье и благополучие родных и близких.

Anahtar Kelimeler

Обряды и традиции, Семья, Брак, Ребенок, Наследие, Родные, Уважение

Kaynakça

• 1. Аргынбаев Х. А. (1975). Семья и брак у казахов: Автореф. дис. доктора ист. наук. – Алма-Ата, –130 с.
• 2. Шалгинбаева С. Х. (2002). Семейные традиции и социокультурный облик казахов городов Алматы и Тараза (этносоциологическое исследование): Автореф. дис. канд. истор. наук. – Алматы, – 29 с.
• 3. Алпысбаева Ж. (2010). Обряд особого назначения // Экспресс-Казахстан. — № 65, от 16 апреля 2010 года. –С.32.
• 4. Давлетова А.Д. (2003). Ориентировка личности в психологическом пространстве родительской семьи (на материале исследования казахской семьи): Автореф. дис. канд психол. наук. –М., –22 с.