DEDE KORKUT ZAMANINDA SIRDERYA VADİSİNDE OZANLIK GELENEĞİNİN OLUŞUM AŞAMALARI

Yıl 2018, Sayı: 91, 77 - 85, 26.10.2018

Bakyt Abzhet

Öz

Makalede, ozanlık geleneğinin, Sırderya vadisindeki İslam'ın kabulüyle yeniden canlandırılması, yanı sıra, Dede Korkut döneminde Sufi ekolunun ayak izlerindeki ozanlık ekolunun yeniden oluşum aşamaları hakkında bahsedilmektedir. Ayrıca, bu makalede, "Korkut Ata" kitabında anlatılan Sırderya vadisindeki kahramanların izleri ve bu kahramanların Kazak destanlarındaki görünümü gibi konular ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Alpamıs, şamanizm, Sırderya Vadisi, Ozanlık gelenekleri, Sufi Ekolu, Oğuz-Kıpçak

СЫР БОЙЫНДАҒЫ ЖЫРШЫЛЫҚ ДӘСТҮРДІҢ ҚОРҚЫТ ДӘУІРІНДЕ ҚАЛЫПТАСУ КЕЗЕҢДЕРІ

Öz

Мақалада түрік халықтарында ежелден келе жатқан жыршылық дәстүрдің ислам діні ене бастаған тұста Сыр бойындағы қайта түлеуі, Қорқыт заманында жыраулық мектептің сопылық мектеп ізімен қайта қалыптасу кезеңдері сөз болады. «Қорқыт Ата кітабында» жырланған батырлардың Сыр бойында іздері, кейінгі қазақтың эпостық жырларындағы көріністері де кеңінен қарастырылады.

Anahtar Kelimeler

Сыр бойы, Қорқыт, Алпамыс, Бақсылық, Жыршылық, Сопылық мектеп, Оғыз-қыпшақ

STAGES OF THE FORMATION OF THE ZHYRSHY TRADTION IN THE SYRDARYA VALLEY IN THE TIME OF KORKYT

Öz

The article talks about the revival of the zhyrshy tradition with the advent of Islam in the Syrdarya valley, as well as the stages of re-forming the Zhyrau school in the footsteps of the Sufi school during the time of Korkyt.This article also discusses the traces of batyrs in the Syrdarya valley, described in the book "Korkyt Ata", as well as their appearance in the epic works of the Kazakhs.

Anahtar Kelimeler

Syrdarya Valley, Korkyt, Alpamys, Shamanism, Zhyrshy traditions, School of Sufism, Oguz-Kipchak

ЭТАПЫ ФОРМИРОВАНИЯ ТРАДИЦИИ ЖЫРШЫ В ДОЛИНЕ СЫРДАРЬИ ВО ВРЕМЕНА КОРКЫТА

Öz

В статье говорится о возрождение традиции жыршы с появлением ислама в долине Сырдарьи, а также этапы повторного формирования школы жырау по стопам суфийской школы во времена Коркыта. Также в данной статье рассматриваются следы батыров в долине Сырдарьи, описанных в книге «Коркыт Ата», а также их облик в эпических произведениях казахов.

Anahtar Kelimeler

Долина Сырдарьи, Коркыт, Алпамыс, Шаманство, Традиции жыршы, Школа суфизма, Огуз-кыпчак

Kaynakça

• Омарбеков Т. Егемендікке ұмтылған Ежелгі Оғыз ұлыстары// Ана тілі газеті. 13 - сәуір, 2011 ж №168 1 бет.
• Марғұлан Ә. Ежелгі жыр-аңыздар. Алматы: Жазушы, 1985,-368 б.
• Көпрүлү Ф. Түркі әдебиетінде алғашқы сопы-ақындар. - Түркістан, 2017. – 176 бет.
• Кенжетай Д. Қожа Ахмет Йасауи дүниетанымы. Түркістан, 2004. 341 б.
• Жеңіс Ж. Ежелгі және ортағасырлардағы Иран мен Тұран. Алматы, 2016.
• Қазақ фольклорының типологиясы. Түркістан: "Тұран" баспасы, 2009. - 376 бет.
• National Digital History порталыды. 25/04/2018. kaz.ehistory@gmail http://e-history.kz/kz/contents/view/310.
• Қарақалпақ фольклоры (көп томлық). 1-8 томлар. – Нөкис: «Қарақалпақстан» баспасы, 2007 жыл. 756 бет.