С. ҚОЖАНҰЛЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТШІЛІК ТУРАЛЫ КӨЗҚАРАСТАРЫ

Yıl 2015, Sayı: 70, 116 - 133, 24.04.2015

S. Abuşaripov

Öz

Мақалада С. Қожанұлының мемлекетшілікке негіз болатын факторлар туралы пікірі сөз болады. Онда ХХ ғасырдың басындағы большевиктердің Орталық Азиядағы іс-әрекеттерінің салдары көрсетілген. Сондай-ақ мақалада жер-территория, тіл, мәдениет, астана, мал шаруашылығы мен егіншілік және білім беру жүйесі мемлекеттің іргетасы ретінде дәйектелінеді. Әсіресе, ұлттық мемлекет құрылмай елдің және үкіметтің ісі оңды шешілмейтіндігі Қожанов тарапынан атап өтілген.
Қожанұлы мемлекетке негіз бола алатын мал шаруашылығы және диқаншылыққа көңіл бөлгенді жөн көрді. Мұны да бір мемлекет болудың жолы деп қарастырды. Алайда, мемлекеттілікті қалыптастыру бағытында бұдан да маңызы бір кем емес фактор бар. Ол – мәдениет саласы, ағарту ісі, ұлттық кадрларды дайындау мәселесі. Мақала авторы мәдениет – тәуелсіздіктің тірегі, құралы, қорғаны болғандықтан, ол халық денесінің өзінен өсіп шығуы керек деген Қожанұлының пікірімен Қазақстанның қазіргі жағдайын сабақтастыра қарастырған.

Anahtar Kelimeler

Мемлекетшілік, Ана тілі, Ұлттық мәдениет, Дәстүр, Жер-межелеу, Кадр, Астана

VIEWS OF S. KOZHANULY ON STATE

Öz

The article describes the foundations of statehood factor in S.Kozhanuly marks. There specified action of the Bolsheviks in Central Asia in the early twentieth century. As well as in the article specifies learning system as the foundation of the state, as land territory, language, culture, capital, ranching and farming,
Especially Kozhanov noted until a government is formed by the nation-state is not to find the right solution. And it is considered as a way to become a state. Nevertheless, there is one factor better than more significant in the formation of the state. It is the problem of training of national personnel, dedication industry of culture. Author considered about today's problems in Kazakhstan with the opinion Kozhanuly about that culture is a support, independence, and protection.

Anahtar Kelimeler

Statehood, Native language, National culture, Traditions and land demarcation, Human resources, Capital

Kaynakça

• 1. Эрназаров Т.Э., Акбаров А.И. История печати Туркестана. Ташкент, 1976, 288-бет. Қараңыз: Амантай Шәріп. Сұлтанбек Қожанұлының қайраткерлік және қаламгерлік қызметі (Талдаулар мен түсіндірмелер) // Сұлтанбек Қожанов. Шығармалары. – Алматы: Арыс баспасы, 2009. – 289 бет.
• 2. Сұлтанбек Қожанов. Шығармалары (Құрастырған проф. А.Шәріп). – Алматы: Арыс баспасы, 2009. –10 бет.
• 3. Георгий Сафаров. Түркістан // Правда, 1920, 20 маусым.
• 4. Георгий Сафаров. Түркістан // Правда, 1920, 24 шілде.
• 5. Сұлтанбек Қожанов. Құжаттар мен материалдар. 1-том. – Алматы: Жалын баспасы, 2013. – 383 бет.
• 6. Е. Көшербай. «Нұрлы жолдардың» бәрі Мәскеуге апарады // Жас Алаш № 102, 23 желтоқсан 2014 ж., 2 бет.
• 7. 10. Малайзия бойынша: ↑ Country Comparison :: GDP (Purchasing Power Parity). CIA. Проверено 1 июля 2011. 12. «Қазақ ұлт мемлекеті жасасын!» Сұлтанбек Қожанов. Шығармалары (Құрастырған проф. А.Шәріп). – Алматы: Арыс баспасы, 2009. –62 бет.
• 13. Қойгелдиев М. Отаршылдыққа қарсы күрес кезеңдері // Қазақ тарихы, 1993, № 1, 49-бет.
• 14. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына арналған жиында Н. Назарбаевтің сөзі // Қазақстан ұлттық телеарнасы, 15.01.2015.
• 16. «Несиесі жоқ қазақ – қазақ емес» // Қазақ үні, № 46 (654), 18 қараша, 2014, 3-бет.
• 17. Қосымова Г., Дәулетбекова Ж. Қазақ тілі. 2-басылымы, өңделген. – Алматы: Атамұра, 2005, 6 бет.
• 19. Бабырнама. Алматы: Жалын баспасы,1990, 445 бет.