КӨНЕ ЖӘНЕ ОРТАТҮРКІЛІК ЖАЗБА МӘДЕНИЕТ– ҰЛТ ӨРКЕНИЕТІНІҢ АЙНАСЫ

Yıl 2013, Sayı: 64, 3 - 10, 24.06.2013

S.r. Boranbayev N. Fazylkhanuly

Öz

Бұл мақалада қазақ тілінің даму, қалыптасу жолдарын анықтау үшін қыпшақ тілдеріне қатысты жазба ескерткіштерді зерттеу мәселесінің өзектілігі сөз болады. Орта түркі тілін жасаған халықтардың лексикасын зерттеу арқылы қазіргі қазақ тілінің қалыптасу кезеңдерін анықтай аламыз. Осы себепті орта түркі тілінде жазылған ескерткіштер тілін, қазақ тілімен салыстыра нақты тілдік материалды сөйлете отырып, әрбір сөздің қолданылу өрісіне, мағынасына, дыбыстық ерекшелігіне баса назар аударылады да, лексика-семантикалық және семасиологилық аспектіде зерттеу, түркология мен қазақ филологиясының бүгінгі таңдағы өзекті мәселелерінің бірі екендігі туралы мәселе көтеріледі. Сонымен қатар орта ғасырдағы бір ескерткіштің етістіктері ортатүркілік және қазіргі түркі тілдерімен салыстырылады.

Anahtar Kelimeler

қыпшақ тілі, жазба ескерткіштер, орта түркі тілі, түркология, түркі тілі

OLD AND MIDDLE TURKIC WRITTEN CULTURE - A MIRROR OF NATIONAL PROSPERITY

Öz

This article explores the way to becoming the Kazakh language means compares with the written monuments Kipchak language. Exploring vocabulary peoples who created middle Turkic language, will be able to identify the stages and the formation of the modern language. Given the language of monuments, written in language middle Turkic considered habitat use of each word and sound features, thus becoming a problem in the study of lexical-semantic and semasiological aspects that introduce to a one of the important issues at this stage. In a place that is associated with verbal features of medieval monuments with modern Turkic languages.

Anahtar Kelimeler

Kypchak language, written monuments, Middle Turkic language, Turkology, Turkic language

Kaynakça

• 1. Каримов Б.Р. Наследие и перспективы тюркской цивилизации и путь инновационного повышения статуса казахского языка // Мәдени ықпалдастық және өркениеттер бірлігі. V Халықаралық түркология конгресінің баяндамалар жинағы. Түркістан, 2013. 39-48 б.б
• 2. Ф. де Соссюр. Курс общей лингвистики // Введение в языковедение. Хрестоматия. – М., 2000.
• 3. Щербак А.М. Сравнительная фонетика тюркских языков. -Л., 1970.
• 4. Манкеева Ж.А. Мәдени лексиканың ұлттық сипаты. -Алматы: «Ғылым», 1997. -272 б.
• 5. Сүйерқұл Б. М.Хорезмидің "Мұхабатнамесіндегі" (ХІV ғ.) лингвосемиотикалық кеңістік. - Алматы: Дайк-Пресс, 2011. -376 б.
• 6. Мусаев К. М. Лексика тюркских языков в сравнительном освещении. Москва. Наука.1975.-386с.