ANCIENT TURKIC FLOOD MYTHS

Yıl 2016, Sayı: 77, 94 - 114, 27.06.2016

Bakyt Abzhet

Öz

This paper surveys flood myths amongst Turkic people. Even though the flood myths were the object of research by scholars, but the Turkic myths on this theme were left without consideration. The author compares different versions of flood myths among Kazakhs and analyses their genesis. Kazakh myths are officially divided into two stages: before Islam and after Islam. In this article myths before Islam are analyzed in relation with the ancient Aryan tribes and compared with myths in Zoroastrianism.

Anahtar Kelimeler

Qazigurt, Ararat, Islam, Noah’s flood, prophet Noah, the Bible, the Torah, Aryans, Zoroastrianism

ТОПАН СУ ЖАЙЛЫ БАЙЫРҒЫ ТҮРКІЛЕРДІҢ МИФТІК АҢЫЗДАРЫ

Öz

Бұл мақалада әлемге кең тараған топан су жайлы аңыздарды саралай келе әлі күнге шейін көптеген зерттеушілерге белгісіз болып келген түркі халықтарында да сақталған топан су жайлы аңыздың бар екендігіне тоқталады. Түркі халықтары арасында әсіресе, қазақ фольклорында сақталған топан су жайлы аңыздың бірнеше нұсқаларын келтіре отырып, ол аңыздардың шығу генезисіне жан-жақты талдау жасайды. Қазақ аңыздарын исламға дейінгі және исламнан кейінгі аңыздар деп екі топқа бөліп қарастырады. Исламға дейінгі аңыздардың ежелгі арий тайпалармен байланысы бар болғандығына тоқталып, зороастризм дініндегі аңыздарға салыстырулар жүргізеді.

Anahtar Kelimeler

Қазығұрт, Арарат, ислам, інжіл, таурат, арий, зороастризм, топан су, Нұх пайғамбар

Kaynakça

• 1. Мирча Элиаде. Аспекты мифа. Москва, 1995.
• 2. Непомнящий Н.Н., Низовский А.Ю. 100 великих тайн. Москва: «ВЕЧЕ», 2007. – 576 стр.
• 3. Баландин Р.К. - Сто Великих Богов. Москва: «Вече», - 2003. – 216. www.e-puzzle.ru
• 4. Джеймс Джордж Фрэзер. «Фольклор в Ветхом завете», серия «Библиотека атеистической литературы»: Москва: Издательство политической литературы, 1985. – 511с.
• 5. Бердібай Р. Бес томдық шығармалар жинағы. Эпос – ел қазынасы. Бірінші том. – Алматы: «Қазығұрт», 2005. – 464 бет.
• 6. Евразия KZ газеті №04 (211). 30 қаңтар, 2009 жыл. 3-бет.
• 7. Қазағымның киесі – Қазығұртым / Құрастырған Қ.Ергөбек. Түркістан, «Мұра» - 1995. – 96 б.
• 8. Қазыналы Оңтүстік: т.1. Мифтер, аңыздар / Құрастырып баспаға дайындаған: Қ.Тәжиев. – Алматы: «Нұрлы Әлем». 2010. – 328 б.
• 9. Қасқабасов С. Қазақтың халық прозасы. – Алматы: Ғылым, 1984. – 272 бет.
• 10. Хошимов М. Великий Шелковый путь и Центральная Азия. Туркестан. Издательство МКТУ, 2005г. – 284 стр.
• 11. Башкирский народный эпос. Москва: Наука, 1977. 708 с.
• 12. Қондыбай С. Толық шығармалар жинағы. 10-том. Арғықазақ мифологиясы. 2 кітап. – Алматы: «Арыс» баспасы, 2008. – 544 б.
• 13. Успенская А. Зороастризм за 90 минут / Анна Успенская. – М.:АСТ; СПб.:Астрель-СПб, 2006. – 93, [2] с.
• 14. Бабалар сөзі: Жүз томдық. – Астана: «Фолиант», 2011. т.78: Қазақ мифтері. – 448 б.
• 15. Балқыбек Ә. «Жас Алаш». 2002, 19 ақпан, № 21.
• 16. Кондыбай С. Полное собраний. 5-том. Казахская мифология. Краткий словарь. Эстетика ландшафтов Мангистау. Перспективы для развития туризма (монография). – Алматы: издательство «Арыс», 2008. – 472 с.
• 17. Зороастрийские тесты. Суждения Духа разума (Дадестан-и меног-и храд). Сотворение основы (Бундахишн) и другие тексты. Издание подготовлено О.М.Чунаковой. – М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 1997. – 352 с.
• 18. Қоңыратбаев Ә. Қазақ эпосы және түркология. Алматы: Ғылым, 1987. –368 б.
• 19. Қошкори М. Девону луғотит турк. 3-том, Тошкент: Фан, 1963. 450 б.