Aydın ili Yenipazar, Bozdoğan ve Karacasu ilçeleri badem (Prunus amygdalus Batch) seleksiyonu: Pomolojik özellikler

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 2, 61 - 68, 01.03.2015

Ersin Gülsoy , Fikri Balta

Öz

Aydın ilinin Yenipazar, Bozdoğan ve Karacasu İlçelerinde 2009-2011 yılları arasında yürütülen bu çalışmada, tohumdan yetişmiş badem popülasyonu içerisinden üstün özellikli genotipleri belirlemek amaçlanmıştır. Doğal popülasyondan başlangıçta seleksiyon kriterleri doğrultusunda 307 genotipten örnek alınmıştır. Genotipler üzerinde bazı gözlem ve değerlendirmeler yapılarak belirli seleksiyon kriterleri doğrultusunda, genotipler tartılı derecelendirmeye tabi tutulmuş ve neticede 51 genotip ümitvar olarak seçilmiştir. Ümitvar genotiplerin özellikleri, Teksas ve Ferragnes çeşitleriyle karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Seçilen genotiplerin kabuklu meyve ağırlığı 2.44-7.57 g, iç badem ağırlığı 0.67-1.56 g, iç oranı % 15.57-47.45, kabuk kalınlığı 2.08-4.79 mm, çift iç oranı % 0-55, arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Badem, meyve özellikleri, seleksiyon, Aydın, Türkiye

Kaynakça

• Ağlar, E., 2005. Pertek (Tunceli) Yöresi Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyonu (Yüksek lisans tezi, basılmamıs), Y.Y.Ü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van
• Anonim 2013a http://www.agri.ankara.edu.tr/bahce/ 1099__seleksiyon_ve_hibrit_islahi.pdf
• Asensıo, M.C.,Socias I Company, R., 1996. Double kernel in almond:An Open Question.Nucis5, P:8-9.
• Aslantas, R., 1993. Erzincan’ın Kemaliye Ilçesinde Doğal Olarak Yetisen Bademlerin (Amygdalus communis L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Arastırma (Yüksek lisans tezi, basılmamıs), Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Balta, M.F., 2002. Elazığ Merkez ve Ağın İlçesi Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Arastırmalar (Doktora tezi, basılmamış),Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
• Beyhan, Ö., Bostan, S. Z., 1995. Darende Bademlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Arastırma. Y.Y.Ü.Z.F. Derg.5(1): 91-100
• Bostan, S.Z.,Cangi, R., Oğuz, H. D., 1995. Akdamar Adası Bademlerinin (P.amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Arastırmalar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt I: 370-374, Adana.
• De Candolle, A., 1967. Origin of Cultivated Plants.Hafner Publishing Company, London.
• Dokuzoğuz, M., Gülcan, R., Atilla, A., 1968. Ege Bölgesi Bademlerinin Seleksiyon Islahı Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 148, Bornova-Izmir, 39.
• Gercekcioğlu, R.,Günes, M., 1999. A Research on Improvement of Almond (P. amygdalus L.) bySelection of Wild Plants Grown in Tokat Central District. XI. Grempa Meeting on Pistacios and Almonds, Univ. of Harran, Faculty of Agric.-Pistacio Research and Application Center 1-4 September 1999, Şanlıurfa (Turkey), 43
• Kalyoncu, D.H. ve Sen, S.M., 1996.A Selection Study on Determining Important Characteristics of Almond Trees in Turkey.Fruit Var. Jour.50(4):250-255.
• Kalyoncu, D.H., 1990. Konya Apa Baraj Gölü Çevresinde Yetistirilen Üstün Özellikli Badem (Prunus amygdalus L.) Tiplerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Seleksiyon Çalısması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı(yüksek lisans tezi, basılmamıs), Samsun,
• Karadeniz, T., Erman, P., 1996. Siirt’te Yetistirilen Bademlerin (Amygdalus communis L.) Seleksiyonu. I. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu,
• Kester, D. E.,Asay, R., 1975. Almonds. In J. Janickand J.N. Moore (Eds). Advances in FruitBreeding. PurdueUniv. Press, Lafayette, Indiana, 387-419.
• Köse, M., 2013. Erzurum İli İspir İlçesinde Doğal Olarak Yetişen badem (Amygdalus communis L.) Tiplerinin Seleksiyon yolu İle Islahı ve Seçilen Tiplerde Rapd yöntemiyle Genetik Çeşitliliğin Belirlenmesi (doktora tezi, basılmamıs), Atarürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Özbek, S., 1971.Bağ-Bahçe Bitkileri Islahı. A.Ü.Z.F. Yay. No:419, Erzurum, 263.
• Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik (Kısın yaprağını döken meyve türleri). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 128, Ders Kitabı No: 11, 485 s.
• Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2014. Ilıman İklim Meyve Türleri Cilt III.Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No:566. İzmir
• Sümbül, A.,2009. Hatay İli Bademlerinin (Prunus dulcis Mill) Seleksiyonu. (Yüksek lisans tezi, basılmamıs), Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Hatay
• Şimsek, M., 1996.K.Maras Merkez Ilçesive Bağlı Köylerinde Yetistirilen Bademlerin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Arastırma. (Yüksek lisans tezi, basılmamış), K.S.Ü. Fen Bil. Enst. K.Maras
• Şimsek, M., Osmanoğlu, A., 2009. Derik (Mardin) İlçesinde Doğal Olarak Yetisen Bademlerin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyonu. Y.Y.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 20(3): 171-182.
• Şimsek, M., Osmanoğlu, A., Tas, Z., 2009. Çermik'te Seçilen Tatlı Badem (Prunus amygdalus L.) Tiplerinin Meyve Performansları. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2):29-37.
• Şimsek,M., 2011. Çınar İlçesinde Badem Seleksiyonu. Bingöl Ünv. Fen. Bil.Dergisi.1(1): 32-36.
• Şimşek, M. Küden, A.B. 2007. Şanlıurfa’nın Hilvan İlçesinin Bahçecik Köyünde Doğal Olarak Yetişen Bademlerin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1); Adana, 125–132.
• Şimşek, M. 2008. Hilvan İlçesi ve Bağlı Köylerinde Yetiştirilen Bademlerin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyonu. Harran Üniv. Ziraat Fak. Der., 12(49); Şanlıurfa, 33-39.
• Yıldırım, A.N., 2007. Isparta Yöresi Bademlerinin (P. amygdalus L.) Seleksiyonu (Doktora tezi, basılmamış), Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın.