Ordu-Merkez ilçedeki bazı fındık bahçelerinin mineral beslenme durumunun belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 77 - 86, 01.12.2016

Faruk Özkutlu , Kürşat Korkmaz Nedim Özenç Ahmet Aygün Özge Şahin Musa Kahraman Özlem Ete Mehmet Akgün Burak Taşkın

Öz

Bu araştırma, Ordu ili Merkez İlçeye ait 95 farklı fındık bahçelerinin toprak verimliliği ile bitki besleme arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için toprak ve yaprak analizleriyle yürütülmüştür. Bu amaçla, Ordu ili Merkeze bağlı köylerde yer alan fındık bahçelerinden 95 farklı noktadan 0-30 cm derinlikten toprak örneklenmesi yapılmıştır. Toprak örneklerinin alındığı bahçeleri temsil edecek şekilde fındık ocaklarının izdüşümünden yaprak örneklemesi de yapılmıştır. Toprak ve yaprak örneklerinin analiz sonuçları, toprak ve yaprak için kullanılan sınır değerlere göre karşılaştırılmıştır.

Buna göre, fındık bahçelerindeki toprak örneklerinin % 67’sinin bor (B) konsantrasyonunun 0.5 mg kg-1’den düşük sevide olduğu ve “az” olarak sınıflandırıldığı, toprakların % 33’ünün ise 0.5-2.0 mg kg-1 arasında “yeterli” olduğu saptanmıştır. Toprakların B konsantrasyonları ile pH arasında % 0.05 düzeyinde pozitif önemli bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Toprakların DTPA (Dietilen Triamin Pentaasetik Asidi) ile ekstrakte edilebilir mikro (Fe, Zn, Mn, Cu) element konsantrasyonları toprak sınır değerlerle karşılaştırıldığında; demir (Fe) konsantrasyonları % 2 oranında “az” ve çinko (Zn) konsantrasyonlarının ise; % 14’ünün “yetersiz” olduğu saptanmıştır.

Yaprakların B konsantrasyonunun sınır değerlerle kıyaslandığında % 34’ünün 30 mg kg-1’den düşük olduğu ve “az” olarak sınıflandırıldığı, % 54’ünün 30-75 mg kg-1 arasında yer aldığı ve “yeterli” olarak sınıflandırıldığı ve % 12’sinin ise 75 mg kg-1’den yüksek olduğu ve “fazla” olarak sınıflandırıldığı tespit edilmiştir. Yaprak B konsantrasyonu ile toprak pH’sı, toprak tuzluluğu, toprak P konsantrasyonu, yaprak P konsantrasyonu, yaprak K konsantrasyonu ve yaprak Ca konsantrasyonu arasında istatiksel olarak pozitif bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

Toprak ve yapraklarda mikro elementlerden başka makro elementler düzeyinde de noksanlıklar bulunmuştur. Buna göre; toprakların makro element konsantrasyonları toprak sınır değerlerle karşılaştırıldığında; Fosfor (P) konsantrasyonları % 15’i “çok az” , Potasyum (K) konsantrasyonlarının % 9’u “çok az”, Kalsiyum (Ca) konsantrasyonlarının % 4’ünün “çok az” ve Magnezyum (Mg) konsantrasyonlarının ise % 3’ünün “çok az” olduğu belirlenmiştir.

Yaprak örneklerinin makro element konsantrasyonları yaprak sınır değerlerle karşılaştırıldığında; Azot (N) konsantrasyonları % 94’ü “noksan”, Fosfor (P) konsantrasyonları % 5 “az” ve Potasyum (K) konsantrasyonları ise, % 19’u “az” olarak tespit edilmiştir.

Ordu ili merkeze bağlı köylerdeki fındık bahçelerinin hem makro hem de mikro elementlerle ilgili olarak çeşitli oranlarda yetersiz beslendiği ve genel olarak beslenme sorunu olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ordu, fındık bahçesi, mineral beslenme

Kaynakça

• Anonim,1990. FAO, http://faostat.fao.org-(Erişim tarihi: 30.08.2015).
• Anonim, 2014. TUİK, http://tuikapp.tuik.gov.tr-(Erişim tarihi: 10.08.2015).
• Aydın, Ş., İrget M.E., Karakurt, R. 2000. Bartın Yöresi, Fındık Bahçelerinin Beslenme Durumu, Anadolu, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, Cilt:10 Sayı 2:139-157.
• Bergmann, W. 1992. Nutritional disorders of plants-development, visual and analytical diagnosis. Fischer Verlag, Jena.
• Bingham, F.T 1982. Boron. In: Page, A.L.(Ed.), Methods of soil analysis. Part 2, Am. Soc. Argon. Madison, WI. pp:431-448.
• Bouyoucous, G.J. 1951. A recalibration of hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 43:434-437.
• Bray, R. H., Kurtz, L.T. 1945. Determination of total, organic and available forms of phosphorus in soils. Soil science.59: 39-45.
• Bremner, J.M. 1965. Total nitrogen methods of soil analysis. part 2. chemical and microbiological properties. Ed. C.A. Black. Amer. Soc. of Agron. Inc. Pub. Agron. Series. No: 9, Madison, Wisconsin, U.S.A.,. Pp: 1149-1178.
• Brown, P.H., Bellaloui., N., Wimmer, M.A., Bassil, E.S., Ruiz, J., Hu, H., Pfeffer H, Dannel., F, Römheld, V. 2002. Boron in plant biology. Plant Biol 4, 205-223.
• Camacho-Cristobal, J. J., Rexach, J., Herrera-Rodriguez. M. B., Navarro-Gochicoa, M. T., Gonzak-les-Fontes, A. 2011. Boron deficiency and transcript level changes. Plant Science, 181: 85-89.
• Chaplin, M.H., Dixon, A.R. 1979. The development of standard ranges for leaf nitrogen in the filbert. Journal of the American Society for Horticultural Science 104, 710-712.
• Çakmak, I., Atlı, M., Kaya, R., Evliya, H., Marschner, H. 1995. Association of high light and zinc deficiency in cold induced leaf chlorosis in grapefruit and mandarin trees. Journal Plant Physiol. 146, 355-360.
• Eyüpoğlu, F., Kurucu, N., Güçdemir, I., Talaş, S. 2002. Boron status of central anatolian. ınternational conference sustainable land use and management, 10-13 pp. 55-61, Çanakkale, Turkey.
• Horuz, A. 1996. Terme-Ünye fındık bahçesi topraklarının element durumu ve bunların bazı toprak özellikleri ile olan ilişkileri. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• İbrikçi, H., Ulger, A.C., Korkmaz, K., Oktem, A., Buyuk, G., Ryan, J., Amar, B., Konuskan, O., Karnez, E., Ozgenturk, G., Çakır, B., Oguz, H. 2009. Genotypic responses of corn to phosphorus fertilizer rates in calcareous soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis 40(9), 1418-1435.
• Jackson, M.L., 1962. Soil Chemical Analysis Prentice- Hall. Inc. Eng. Cliffs. New Jersey. USA. Jones, J.R., Wolf, B., Mills, H.A. 1991. Plant analysis handbook. Micro Macro Publishing,ınc. Kacar, B., Katkat, A.V. 2007. Bitki Besleme. Nobel Yayın No:849. 659s.
• Korkmaz, K., Ibrikci, H., Karnez, E., Buyuk, G., Ryan, J., Ulger, A.C., Oguz, H. 2009. Phosphorus use efficiency of wheat genotypes grown in calcareous soils. Journal of Plant Nutrition 32 (12), 2094-2106.
• Kowalenko, C.G., Kempler, C. 2000. Effect of fertilizer applications on hazelnut leaf and soil concentrations. proceedings of the fifth ınternational congress on hazelnut. Corvallis, Oregon. 27-31.
• Köksal, A.I. 2002. Türk fındık çeşitleri. 136 s, ISBN 975-92886-1-3, 136 Ankara.
• Lindsay, W.L., Norvell, W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Amer. Jour., 42(3): 421-428.
• Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd edn. Academic press. San Diego, pp. 379-396.
• Marschner, H. 2012. Mineral Nutrition of Higher Plants. 3rd edn. Academic press. San Diego, p.672
• Mone, R. 1976. Observaciones para una racionalización y economía en el abonado de los avellanos. ı congreso ınternacional de almendray avellana. Memoria. Reus, Spain, 191-220.
• Okay, A., Nail, B., Kaya, A., Küçük, V.Y., Küçük, A. 1986. Fındık tarımı. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı. Teşkilatlandırma ve Destekleme Genel Müdürlüğü Yayın no: Genel 142. Ankara.
• Olsen, J.L., Righetti, T.L., Sanchez, E.I. 1997. Nitrogen management in oregon hazelnuts. Acta Horticulturae 445, 263-268.
• Olsen, J., Mehlenbacher, S.A., Azarenko, A.N. 2000. Hazelnut pollination. Hort. Technol. 10, 113–115.
• Özenç, N. 2014. The modelling study for potassium fertilizer requirements in hazelnut (Corylus avellana L.) Not Bot Horti Agrobo, 42(1): 263-269.
• Öztürk, Y. 2014. Palaz ve Tombul Çeşit Fındık Bitkisi Yapraklarında Bitki Besin Maddesi İçeriklerinin Mevsimsel Değişiminin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Pratt P. F., (1965), Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiolojical Properties. Ed. C.A. Black. Amer. Soc. Agr. Inc. Publisher Agronomy Series, 9: 999- 1034.
• Reid, R.J., Hayes, J.E., Post, A., Stangoulis, J.C.R., Graham, R.D. 2004. A critical analysis of the causes of boron toxicity in plants. Plant Cell Environ. 25, 1405-1414.
• Richards, L.A. 1954. Diagnosis and Improvement Saline and Alkaline Soils. U.S. Dep. Agr. Handbook 60.
• Sentis, X., Ferran, J., Tous, J., Romero, A. 2004. Correlations between leaf mineral content and production and quality parameters, in an experimental orchard of ‘negret’ hazelnut (Corylus avellana L.). proceedings of the sixth ınternational congress on hazelnut. tarragona-reus, Spain. June 14-18, p.281.
• Seyhan, F., Ozay, G., Saklar, S., Ertas, E., Alasalvar, Gulcin, S., Alasavar, C. 2007. Chemical changes of three native Turkish hazelnut varieties (Corylus avellana L.) during fruit development. Food Chemistry 105 : 590–596.
• Stebbins, R.l. 1991. Effects of nitrogen and lime on orchards mineral nutrition, Nut Growers Society of Oregon ,76, 64-73.
• Şahin, M. 2010. Bor’lu gübrelemenin fındık bitkisinin verim ve yaprakların bazı bitki besin maddesi içerikleri üzerinde etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Tarakçıoğlu, C., Yalçın, S.R., Bayrak, A., Küçük, M., Karabacak, H. 2003. Ordu yöresinde yetiştirilen fındık bitkisinin (Corylus avellana L.) beslenme durumunun toprak ve yaprak analizleriyle belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 9 (1) 13-22.
• Tous, J., Romero, A., Rovira, M., Clave, J. 1994. Comparision of different traning systems on hazelnut. Act. Hort. 351.
• Tous, J., Romero A., Plana, J., Sentís, X. Ferrán, J. 2005. Effect of nitrogen, boron and ıron fertilization on yield and nut quality of ‘negret’ hazelnut trees. Proceedings of the Sixth International Congress on Hazelnut. Tarragona-Reus, Spain. June
• 14-18. Westerman, R.I. 1990. Soil testing ve plant analysis. SSSA Book Series. Soil Science Society American, Madison.
• Yau, S.K., Ryan, J. 2008. Boron toxicity tolerance ın crops: A viable alterative to soil amelioration. Crop Science. 48: 854–865.