Kavun (Cucumis melo L.) çeşitlerinin morfolojik karakterizasyonu ve akrabalık derecelerinin belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 171 - 178, 01.06.2017

Sıtkı Ermiş Veysel Aras

Öz

Bu çalışmada Ülkemizde kayıt altına alınan 64 kavun çeşidinde morfolojik kararterizasyon yapılarak akrabalık dereceleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada kullanılan çeşitlerin 54 adedi hibrit (F1),10 adedi ise açık tozlanan çeşit olup Cucumis melo var. inodorus, Cucumis melo var. reticulatus, ve Cucumis melo var. cantalupensis kavun alt türlerinden oluşmaktadır. UPOV (Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği) kriterlerine göre 70 özellik açısından incelenen çalışmada morfolojik olarak akrabalık dereceleri NTSYS 2.1 istatistik programında UPGMA (Unweighted Pair Group Method Arithmetic Average) korelasyon matriksine göre belirlenmiştir. Benzerlik düzeyleri 0.16 ile 0.96 arasında dağılım göstermiş ve 0.54 benzerlik düzeyinde 3 ana grup tespit edilmiştir. Ülkemiz ticari kavun çeşitlerinin morfolojik olarak tanımlanarak aralarındaki akrabalık derecelerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada, çeşitler arasında büyük bir varyasyonun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavun çeşitleri, karakterizasyon, akrabalık dereceleri

Kaynakça

• Aras, V., Sarı, N., Kesici, S., Nacar, Ç., Denli, N., Gülşen, O., 2007. Bazı karpuz hatlarının karakterizasyonu ve akrabalık derecelerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt (II), 212-215, Erzurum.
• Aras, V., Pınar, H., Ermis, S., Ünlü, M., Nacar, C., Mutlu, N., Ozden, Y.S., Keles, D., 2012. Morphologic molecular characterization of different watermelon varieties. Proceedings of the Xth EUCARPIA Meeting on Genetics and Breeding of Cucurbitaceae (ISBN: 978-605-63297-0-8). 332-339.
• Balkaya, A., Özbakır, M., Karaağaç, O., 2010. Karadeniz Bölgesinden Toplanan Bal kabağı (Cucurbita moschata Duch.) Populasyonlarındaki Meyve Özelliklerinin Karakterizasyonu ve Varyasyonun Değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal Of Agricultural Sciences. 16: 17-25.
• Bliss, F. A., 1981. Utilization of vegetable germplasm. HortScience 16:129–132.
• Düzeltir, B., 2004. Çekirdek kabağı (Cucurbita pepo L.) hatlarında morfolojik özelliklere göre tanımlama ve seleksiyon çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. FAO, 2014. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx #ancor. Erişim Tarihi: 03.10.2016.
• Karaağaç O., 2006. Bafra Kırmızı Biber Gen Kaynaklarının (Capsicum annuum var. conoides Mill). Karakterizasyonu Ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Tezi, OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun
• Karaağaç, O., Baklaya, A., 2009. Bafra Kırmızı Biber Populasyonları [Capsicum annuum L. var. conoides (Mill.) Irish] Tanımlanması Ve Mevcut Varyasyonun Değerlendirilmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 25(1):10-20.
• Kirkbride J.H., 1993. Biosystematic monograph of the genus Cucumis (Cucurbitaceae). Parkway Publishers, Boone (NC, USA) 159 pp
• Méndez-López, A., Villanueva-Verduzco, C., Sahagún-Castellanos, J., Avitia-García, E., Colinas-León, T., Jamilena-Quesada, M., Rojas-Martínez, R. I., 2010. Collection, Characterization And Grouping of Parthenocarpic Genotypes of Round Zucchini Pumpkin (Cucurbita pepo L.). Revista Chapingo. Serie Horticultura, Vol. 16, No. 2, pp. 123-131.
• Nacar, Ç., Aras, V., Denli, N., Keleş, D., 2011. Kabak (Cucurbita pepo) Hatlarının Morfolojik Karakterizasyonu ve Akrabalık Derecelerinin Belirlenmesi. Alatarım (ISSN: 1304-2653), 10(2):13-18.
• Paris, H.S., 2001. Characterization of the Cucurbita pepo collection at the Newe Ya’ar Research Center, Israel. Plant Genet Res Squash. J Hered 77:403-409.
• Pitrat M, Chauvet M., Foury C., 2000. Diversity, history and production of cultivated cucurbits. Proc. Ist Int. Symp. On Cucurbits. Eds. Acta Horticulturae 492: 21-28
• Sarı, N., Solmaz, İ., 2007. Fruit characterization of some Turkish melon genotypes. Acta Horticulturae (ISHS) 731: 103-109
• Sarı, N., Tan, A., Yanmaz, R., Yetişir, H., Baklaya, A., Solmaz, I., Aykas, L., 2008. General status of Cucurbit genetic resources in Turkey. Cucurbitaceae 2008. Proceedings of the IXth EUCARPIA meeting on genetics and breeding of Cucurbitaceae (Pitrat M.ed.). INRA. Avignon, France, 21-32s.
• Szabo Z., Gyulai G., Toth Z., Heszky L. 2008. Morphological and molecular diversity of 47 melon (Cucumis melo) cultivars compared to an extinct landrece excavated from the 15th century. Cucurbitaceae 2008 Proceedings of the IXth EUCARPIA meeting on genetics and breeding of Cucurbitaceae: 313-322
• Şensoy S, Büyükalaca S., Abak K., 2007. Evaluation of genetic diversity in Turkish melons (Cucumis melo L.) based on phenotypic characters and RAPD markers. Genetic Resources and Crop Evolution 54: 1351-1365
• Solmaz, İ., Sarı, N., 2009. Characterization of watermelon (Citrullus lanatus) accessions collected from Turkey for morphological traits. Genetic Resources and Crop Evolution 2009 56(2):173-188.
• Staub, J.E., Sequen, F.C., 1996. Genetic Markers, Map Construction, and Their Application in Plant Breeding. Hort. Scien. 31 (5): 729-741.
• Tan, S., 2005. Bitki Islahında İstatistik ve Genetik Metotlar. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No: 121. Menemen/İzmir. s.129–145.
• TÜİK, 2013. Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. (Erişim tarihi: 03.10.2016).
• TÜİK, 2015. Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. (Erişim tarihi: 03.10.2016).
• Tsivelikas, A., L., Koutita, O., Anastasiadou, A., Skaracis G.,N., Traka-Mavrona, E., Koutsika-Sotiriou, M., 2009. Description and Analysis of Genetic Diversity Among Squash Accessions. Brazilian Archives Of Biology And Technology 52(2):271-283.
• Yetişir, H., Sakar, M., 2006. Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanmış olan su kabaklarının bazı bitkisel ve meyve özellikleri. 5. Ulusal Sebzecilik Sempozyumu.133-143.